اکرمی : احیای برجام باید خود را در سفره مردم نشان بدهد

مهم‌ترین فرصت‌ها و چالش‌های دولت در دوران پسابرجام چه خواهد بود؟ آیا احیای احتمالی برجام می‌تواند در عبور دولت از چالش‌های اقتصادی جامعه تأثیرگذار باشد؟ برای تحلیل و بررسی این موضوعات با حجت‌الاسلام سیدرضا اکرمی، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی و عضو جامعه روحانیت مبارز گفت‌وگو شده است

اکرمی معتقد است:«من هنوز هم برخی از سوءمدیریت‌ها را در داخل کشور مشاهده می‌کنم و معتقدم برخی مشکلات امروز کشور به دلیل سوءمدیریت‌هاست. مدیریت صحیح جامعه یک رکن اساسی برای توسعه و پیشرفت جامعه است و تصمیماتی که مسئولان در هر مقطع زمانی اتخاذ می‌کنند در سرنوشت مردم و کشور تأثیرگذار است. ما باید از مرحله شعار عبور کنیم و به سمت عمل حرکت کنیم. تنها در چنین شرایطی است که می‌توان نسبت به بهبود شرایط امیدوار بود.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید:

با توجه به قریب‌الوقوع بودن احیای برجام دولت سیزدهم پس از احیای برجام با فرصت‌های اقتصادی و بین‌المللی جدیدی مواجه خواهد شد. دولت چگونه می‌تواند از این فرصت برای بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم استفاده کند؟

کشورهای غربی و آمریکا در ۴دهه پس از انقلاب اسلامی همواره قول‌ها و وعده‌هایی را به نمایش گذاشته و تلاش کرده آنها را در برابر ایران آزمایش کنند. با این وجود در اغلب مقاطع اظهارات و اقداماتی که آنها انجام می‌دهند بیشتر نمایش است و در آن عملی وجود ندارد. من امیدوارم در موضوع احیای برجام این اتفاق رخ ندهد و ما به جای اینکه شاهد نمایش کشورهای غربی باشیم از آنها اقدام عملی مناسب مشاهده کنیم. واقعیت این است که آمریکا می‌داند که ما بمب اتمی نداریم و پرونده هسته‌ای ایران صلح آمیز است. با این وجود به شکلی در سطح بین‌الملل رفتار می‌کند که ایران را تحت فشار قرار بدهد.

آمریکا سال‌هاست که در عرصه بین‌المللی تبلیغ می‌کند که ایران به دنبال سلاح هسته‌ای است تا به دروغ به کشورهای جهان اعلام کند که ایران برای جامعه جهانی تهدید به شمار می‌رود. در موضوع برجام نیز ما تجربه گذشته را در اختیار داریم. در دولت آقای روحانی، ایران حسن‌نیت خود را نشان داد و برجام امضا شد. قرار بود پس از امضای برجام تنش‌ها و درگیری‌ها کاهش پیدا کند و ایران و کشورهای غربی در مسیری قرار بگیرند که عرصه بین‌المللی برای طرفین شکل بهتری داشته باشد.

با این وجود با به قدرت رسیدن ترامپ در آمریکا وی با رویکرد خصمانه‌ای از برجام خارج شد و دوباره ایران را در معرض تحریم‌های بین‌المللی قرار داد. پس از وی بایدن به قدرت رسید. در ابتدا عنوان می‌شد که اگر بایدن رئیس‌جمهور آمریکا شود شرایط تغییر خواهد کرد و وی رویکرد خصمانه را با ایران کنار خواهد گذاشت. با این وجود بایدن از کنار گذاشتن خصومت‌ها و تحریم‌ها حرف زده اما تاکنون عمل نکرده است. من به دلیل اینکه دولت، مجلس و شورای عالی امنیت ملی به دنبال برجام هستند و آن را در راستای تحقق منافع ملی ارزیابی می‌کنند با اصل برجام موافق هستم و معتقدم اگر برجام احیا شود می‌تواند فرصت‌های جدیدی از نظر اقتصادی و سیاسی برای ایران به وجود بیاورد.

من معتقدم هنوز هم نمی‌توان به آمریکا اعتماد کرد. این در حالی است که کشورهای اروپایی نیز متحد آمریکا هستند. بهترین کار این است که تلاش کنیم مشکلات را از داخل کشور حل کنیم و از داخل کشور برای آن راه‌حل پیدا کنیم. مقام معظم رهبری ۳سال اخیر را به نام سال تولید نام‌گذاری کرده‌اند. این در حالی است که متاسفانه اقدام موثری در زمینه تقویت تولید ملی صورت نگرفته است. برخی مسئولان جهادی عمل نمی‌کنند. ما در درون کشور از توانایی‌ها و استعدادهای کافی برخوردار هستیم. به همین دلیل باید به توانایی‌های داخلی خودمان اتکا کنیم و از ظرفیت‌هایی که در اختیار داریم بیشتر استفاده کنیم.

دولت عنوان می‌کند مسائل داخلی را به برجام گره نزده است. با این وجود در یک سال گذشته وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم بهبود پیدا نکرده و بلکه گرانی‌ها همچنان ادامه دارد؟چرا چنین اتفاقی رخ داده است؟

باید بین شعار و عمل تفاوت قائل شد و نباید شعار را معیار سنجش عملکردها قرار داد. همه چیز به این بستگی دارد که ما به چه میزان از ظرفیت‌های داخلی برای تغییر شرایط استفاده می‌کنیم. هنگامی که ما می‌توانیم برنج، گندم و کالاهای اساسی را خودمان تولید کنیم باید روی این موضوع سرمایه‌گذاری کنیم و از ظرفیت‌های موجود استفاده کنیم. در شرایط کنونی نزدیک به یک‌سوم محصول کشاورزی ما به دلایل مختلف از بین می‌رود.

دولت بارها عنوان کرده که باید میزان مصرف برق را کاهش بدهیم که ناچار به خاموشی نشویم. من معتقدم ما باید از همه ظرفیت‌های موجود برای کاهش و از بین بردن مشکلات کنونی استفاده کنیم. در این زمینه بخش خصوصی نیز باید به صحنه بیاید و موجودی و ظرفیت‌های خود را برای تغییر این وضعیت به کار بگیرد. دولت نیز باید به صورت حمایت، هدایت و نظارت حرکت کند. در چنین شرایطی است که نگاه از بیرون به درون تغییر پیدا می‌کند و ما دیگر نیاز به بیگانگان نخواهیم داشت. البته من هنوز هم برخی از سوءمدیریت‌ها را در داخل کشور مشاهده می‌کنم و معتقدم برخی مشکلات امروز کشور به دلیل سوءمدیریت‌هاست. مدیریت صحیح جامعه یک رکن اساسی برای توسعه و پیشرفت جامعه است و تصمیماتی که مسئولان در هر مقطع زمانی اتخاذ می‌کنند در سرنوشت مردم و کشور تأثیرگذار است. ما باید از مرحله شعار عبور کنیم و به سمت عمل حرکت کنیم. تنها در چنین شرایطی است که می‌توان نسبت به بهبود شرایط امیدوار بود.

مهم‌تریـــن اولویت‌های اقتصادی کشور پس از احیای برجام چه خواهد بود؟ دولت باید چه اولویت‌های اقتصادی برای دوران پسا برجام در نظر بگیرد؟

دولـــت سیزدهم از زمانی که روی کار آمده تلاش زیادی برای حل مشکلات مردم کرده هرچند در این مدت کاستی‌هایی نیز وجود داشته است. تحریم‌ها و عدم امکان فروش نفت، دولت را در وضعیت پرچالشی قرار داده است. هرچند معتقدم دولت در همین مدت نیز می‌توانست در برخی مسائل عملکرد بهتری داشته باشد اما درصورتی‌که تحریم‌ها برداشته شود شرایط تغییر می‌کند و این احتمال وجود دارد که گشایش‌هایی در مسائل اقتصادی مردم صورت بگیرد. در شرایط کنونی مردم با تورم و گرانی‌های زیادی مواجه هستند و قیمت‌ها به‌رغم تلاش‌های دولت همچنان روند صعودی دارد. به همین دلیل دولت باید برای گرانی‌ها چاره‌ای بیندیشد. درگذشته بین قوای سه‌گانه اختلاف نظر وجود داشت که امروز این وضعیت وجود ندارد.

بدون تردید این وضعیت ازنظر روانی شرایط تصمیم‌گیری را بهتر از گذشته می‌کند و می‌تواند زمینه‌های تصمیم‌گیری‌های مهم را به وجود بیاورد. نمی‌توان برای مدیریت کشور منتظر نتیجه برجام بود. واقعیت این است که هنوز وضعیت برجام مشخص نیست و ما نمی‌دانیم قرار است در آینده چه اتفاقی در این زمینه رخ بدهد. تحریم‌های بین‌المللی در سال‌های اخیر فشارهای زیادی روی اقتصاد ایران آورده است. این تحریم‌ها به‌صورت ظالمانه علیه مردم ایران اعمال‌شده است. به همین دلیل این تحریم‌ها باید برداشته شود. به‌هرحال هر کشوری حق دارد که با کشورهای دیگر ارتباط اقتصادی و تجاری داشته باشد و بتواند پول خود را دریافت کند.

نکته مهم اینکه اگر تحریم‌ها برداشته شود و ما بتوانیم مانند گذشته در بازارهای جهانی فعالیت داشته باشیم فواید این فعالیت اقتصادی باید در طرح‌های زیربنایی و زیرساختی مورداستفاده قرار بگیرد. در شرایط کنونی ما طرح‌هایی در کشور داریم که بیش از ۵۰ درصد و یا حتی۸۰ درصد آن تکمیل‌شده و تنها بخش‌هایی از آن باقی‌مانده است. به همین دلیل در ابتدا باید این طرح‌های نیمه‌تمام را به پایان برسانیم. اگر به سمت تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام حرکت کنیم هم اشتغال ایجاد می‌شود و معضل بیکاری از بین می‌رود و هم اینکه دسترسی به خدمات راحت‌تر می‌شود و شرایط بهتری برای کشور به وجود می‌آید. مدیریت پروژه‌های نیمه‌تمام و به پایان رساندن آن در شرایط کنونی می‌توان کمک بزرگی به اقتصاد کشور کند و گشایش‌های بزرگی را به وجود آورد. در طرح‌های پنج‌ساله طرح‌های زیربنایی مهمی وجود داشته که بسیاری از آنها هنوز به بهره‌برداری نرسیده است.

دولت در دوران پسابرجام با چه چالش‌هایی مواجه خواهد بود؟

اگر تصمیمات به‌صورت عقلایی‌تر گرفته شود و نهادهای تصمیم گیر به هم کمک کنند من امیدوارم که به‌تدریج بهبودی حاصل خواهد شد. این اتفاق نیز نیازمند ارجح دانستن منافع ملی بر منافع شخصی و گروهی است که باید موردتوجه مسئولان مربوطه قرار داشته باشد. در طول مدتی که آقای رئیسی مدیریت کشور را به دست گرفته‌اند سفرهای استانی زیادی رفته و نشست‌های زیادی با نخبگان و کارشناسان به‌خصوص در زمینه اقتصادی برگزار کرده‌اند. بدون تردید این تلاش‌ها در تغییر وضعیت اقتصادی تأثیرگذار است و در آینده می‌تواند شرایط را بهتر کند.

ما امیدواریم نتیجه مذاکرات بین ایران و کشورهای غربی درنهایت به نتیجه برسد تا تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران لغو شود. نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که مردم به عمل دولت چشم دوخته‌اند و نه شعارهایی که در رقابت‌های انتخاباتی داده‌ شده است. مردم باید تغییر و بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی را در زندگی خود لمس کنند. تنها در چنین شرایطی است که دولت می‌تواند کارنامه قابل قبولی از خود برجای بگذارد. موضوع گرانی نیز از ابتدای انقلاب تاکنون مطرح بوده است.

گرانی در کشور یک‌شبه به وجود نیامده که بتوان یک‌شبه آن را از بین برد. این وضعیت به شکل‌های مختلف تا امروز ادامه داشته است. این در حالی است که در برخی مقاطع «گرانفروشی» نیز به دلیل نوسان قیمت ارز و یا کاهش ارزش پول ملی در کنار تورم قرارگرفته است. امروز کشور با مشکلات داخلی و خارجی مواجه است. به همین دلیل مسئولان باید با وحدت رویه عمل کنند تا این مشکلات کاهش پیدا کند. مشکلات کشور نیاز به عمل درمانی دارد. امروز مهم‌ترین مشکلات مردم کشور مسائل اقتصادی است. در مرحله نخست باید مشکلات معیشتی مردم را به دو قسمت تقسیم کرد. بخش نخست مربوط به مشکلات خارجی است که عمدتا نیز به واردات و صادرات بازمی‌گردد و بخش دوم نیز به سوء مدیریت‌های داخل کشور ارتباط پیدا می‌کند. نباید همه مشکلات معیشتی را به رویکرد سیاست خارجی کشور گره زد و بلکه باید واقع‌بینانه به قضیه نگاه کرد.

ما باید این نکته را بپذیریم که در درون کشور استعدادها و ظرفیت‌های زیادی وجود دارد که هنوز نتوانسته‌ایم به‌خوبی از آنها استفاده کنیم. امروز ما با بلای مصرف در کشور مواجه هستیم. برخی از افراد و خانواده‌ها در مصرف کالاها اسراف می‌کنند. این اسراف در زمینه‌های مختلف وجود دارد. در چنین شرایطی برخی مسئولان نیز فرافکنی می‌کنند و به‌جای اینکه به دنبال راه‌حل باشند یکدیگر را به‌عنوان مقصر معرفی می‌کنند. قانون باید در این زمینه فصل‌الخطاب باشد. همه مسئولان باید بر اساس قانون عمل کنند. در چنین شرایطی است که می‌توان به حل مشکلات کشور امیدوار بود.