چرا اسرائیل نمیخواست دانشجویان فلسطینی در رشتههای خاصی تحصیل کنند؟
بازداشتهای اخیر را میتوان به مجموعهای از رخدادهای دیگر در دانشگاههای اسرائیل با هدف ساکت کردن و ارعاب دانشجویان فلسطینی افزود که پس از جنگ اخیر غزه افزایش یافته است.
آن چه پیشتر برای دانشجویان فلسطینی تجربه دشواری بود تا با محیط دانشگاه خود سازگار شوند در میانه فضای تحریکآمیز مداوم علیه تمام شهروندان عرب و فلسطینی در اسرائیل به یک کار خطرناک تبدیل شده است. از تاریخ ۷ اکتبر به این سو اسرائیل به صراحت اعلام کرده که "برای هر شهروند فلسطینی یک صندلی در اتوبوس به سوی غزه وجود دارد".
در بسیاری از موارد رسیدگی به پرونده توسط پلیس انجام شده و کیفرخواستی علیه آنان مطرح شده است. شاید بغرنجترین بازداشت در تاریخ ۱۹ نوامبر(۲۹ آبان) رخ داد زمانی که پلیس اسرائیل چهار دانشجوی دختر شاغل در کالج فناوری نوف هاگلیل را پس از انتشار تصاویر و مطالب مرتبط با جنگ در رسانههای اجتماعی دستگیر کرد. این چهار دختر که اهل منطقه ناصره هستند در ساعات ابتدایی صبح بازداشت شدند و خانه خانوادههای شان توسط نیروهای پلیس اسرائیل مورد یورش و تفتیش قرار گرفت.
ائتلاف مشترک بلوکهای دانشجویی در واکنش به بازداشت آن چهار زن در بیانیهای نوشت: "این دانشجویان به صورت وحشیانه با هدف توهین به آنها و ادامه تاکتیکهای ارعاب اسرائیل علیه جامعه عرب این کشور دستگیر شدند و شایان ذکر است که تمامی این دستگیریهای صورت گرفته صرفا در ارتباط با تعاملات آنان در رسانههای اجتماعی در مورد پستها و نه حتی انتشار پستهای مکتوب توسط دانشجویان بوده که یک رویداد خطرناک در سراسر جهان قلمداد میشود".
آن سازمان افزوده است: "با جدیت زیادی به این موضوع نگریسته میشود که موسسات دانشگاهی برای دستگیری دانشجویان خود با پلیس همکاری میکنند، زیرا پلیس اعلام کرد که برخی از اطلاعاتی که دریافت کرده از یکی از عالیرتبهترین نهادهای دانشگاهی در اسرائیل به دست امده که از دید ما این یک تخلف آشکار محسوب میشود".
در ادامه بیانیه آمده است: "این رفتار خطرناک و بیسابقه موسسات دانشگاهی است که در برابر جهانیان به حرفهای بودن و تولیدات دانشگاهی خود میبالند و از ایفای نقش پلیس و مخبر نسبت به دانشجویان خود شرمسار نیستند و با سیاست ساکت کردن و آزار و اذیت دانشجویان همراهی میکنند".
بر اساس تازهترین گزارش بازداشت منتشر شده توسط "عداله" یک سازمان غیر دولتی قانونی که از حقوق فلسطینیان در اسرائیل دفاع میکند آن مرکز ۲۵۱ مورد دستگیری، تحقیقات و بازجویی از دانشجویان را رصد کرده که از جمله ۱۲۱ مورد آنها که به دلیل پستهای رسانههای اجتماعی و ۶۰ مورد به دلیل حضور در تظاهرات بوده اند. در آن گزارش آمده است که هدف قرار دادن دانشجویان موسسات آموزشی و دانشگاهی از دانشگاه حیفا و موسسه فناوری تخنیون افزایش یافته است. برای مثال، اظهارات دادستان اسرائیل در جلسهای که برای دانشجویان دانشگاه برگزار شد ثابت میکند که مسئولان دانشگاه حیفا خود ۲۰ مورد شکایت علیه دانشجویان شان را به پلیس ارائه کرده اند.
چرا اسرائیل، حتی در زمان جنگ، بر هدف قرار دادن دانشجویان فلسطینی در دانشگاه های اسرائیل اصرار دارد؟
انقلاب خاموش
آزار و اذیت سیاسی شهروندان فلسطینی اسرائیل به طور کلی و نه صرفا در قبال دانشجویان فلسطینی در دانشگاهها این موضوعی تازه نیست. با این وجود، دستاوردهای فلسطینیان در موسسات دانشگاهی اسرائیل را تنها میتوان به عنوان یک معجزه یا نوعی انقلاب خاموش توصیف کرد.
اسرائیل در سالهای اولیه تاسیس خود تصمیم گرفت به طور سیستماتیک اطمینان حاصل کند که فلسطینیان دارای تابعیت اسرائیلی نمیتوانند وارد دانشگاههای آن کشور شوند یا آن که کسانی که به دانشگاه راه پیدا میکنند صرفا اجازه خواهند داشت مسیر آموزشی خاصی را دنبال کنند. دولت اسرائیل تلاش کرد تا اطمینان حاصل کند که کسانی که از نکبه ۱۹۴۸ جان سالم به در بردند و شهروند اسرائیل شدند نتوانند به نخبگان تحصیلکردهای تبدیل شوند که از دید اسرائیل خدای ناکرده! حقوق ملی شان را در سرزمین مادری خود مطالبه کنند.
بنابراین، تمرکز اصلی مبتنی بر آن بود که دانشجویان فلسطینی قادر به انتخاب رشته از میان رشتههای موجود در دانشکدههای علوم اجتماعی و علوم انسانی نباشند بلکه در حرفهها و صنایعی که اشغال کافی برای آنان تضمین شده مشغول به کسب مهارت و آموزش دیدن شوند. برای مثال، علیرغم آن که دانشجویان فلسطینی به در پیش گرفتن تحصیل در رشتههای پزشکی یا پرستاری تشویق میشوند که به نیروی کار اسرائیل کمک میکند ادامه تحصیل در رشتههای مرتبط با ارتباطات و رسانه، جامعه شناسی یا نظریههای پسااستعماری برای آنان مشکل ایجاد میکند.
"آدام راز" مورخ اسرائیلی این سیاست را که در سال ۱۹۵۸ به عنوان "توصیههایی برای برخورد با اقلیت عرب" در روزنامه هاارتص مطرح شد مستند کرده است. براساس آن سیاست از دید اسرائیل تشکیل نخبگان دانشگاهی آنان را تشویق میکرد تا برای در پیش گرفتن "رویکردهای رهبری کننده رادیکال" تلاش کنند در نتیجه باید جلوی تحقق چنین امری گرفته میشد.
امروزه فلسطینیان داخل اسرائیل تقریبا ۲۰ درصد جمعیت را تشکیل میدهند و علیرغم موانع زیادی مانند زبان، تفاوتهای فرهنگی و معضلات هویتی در حوزه عمومی درصد دانشجویان فلسطینی در موسسات دانشگاهی اسرائیل حدود ۱۹ درصد از کل تعداد دانشجویان اسرائیل را شامل میشود. برای نخستین بار در سال ۲۰۲۱ میلادی تعداد دانشجویان فلسطینی از ۶۰۰۰۰ نفر گذشت که نسبت به ابتدای دهه پیش از آن حدود ۱۳۳ درصد افزایش یافته است.
این اعداد و درصدها واقعا معجزهای برای جامعهای است که براساس استانداردهای اسرائیل بیش از نیمی از کودکان شان از خانههای فقیرنشین میآیند. در واقع، آن چه در طول چندین دهه رخ داد یک انقلاب خاموش و یک پیروزی در نبرد برای حق آموزش بود. این برعکس آن چیزی بود که اسرائیل برای جامعه فلسطینی در داخل مرزهای خود میخواست و برنامه ریزی میکرد.
این دانشجویان فلسطینی نیز کسانی هستند که جامعه خود را رهبری کرده و هویت خود را حفظ خواهند کرد. هر اندازه که اسرائیل برای ایجاد هویت جدید "عربی" سرمایه گذاری کرده باشد تلاشها و سیاست هایش به شکست خواهد انجامید.
اسرائیل در مواجهه با شکست خود به شدت تاکتیکهای ارعاب و سرکوب را به کار گرفته است. این سیاستها نیز شکست خواهند خورد، زیرا نمیتواند افراد را از خود و واقعیتهای شان جدا سازد. هم چنین، اگر اسرائیل به دور از حکومت پلیسی هم چنان میخواهد خود را به عنوان یک کشور دموکراتیک که آزادی بیان را تضمین میکند و ادعای آن را دارد معرفی کند باید خود را در آینه و تصویری که از آن کشور در جهان ارائه شده بنگرد تصویری که سالها به طول میانجامد تا بخواهد آن را ترمیم و بازسازی کند.