در چنین روزی بر دنیا چه گذشت؟

درگذشت آدام اسمیت، اقتصاد دان اسکاتلندی

۲۳۱ سال پیش درچنین روزی، هفدهم ژوئیه سال ۱۷۹۰ میلادی «آدام اسمیت» (Adam Smith) فیلسوف و اقتصاددان اسکاتلندی درگذشت.

وی درسال ۱۷۲۳ میلادی در اسکاتلند متولد شد و پس از تحصیلات مقدماتی، در دو دانشگاه گلاسکو و آکسفورد ادامه تحصیل داد و سپس استاد دانشگاه گلاسکو شد. او ضمن تدریس فلسفه، به مطالعات اقتصادی نیز می‌پرداخت تا اینکه کتاب «تحقیق درباره ماهیت و علل ثروت ملل» را تدوین کرد و به شهرت جهانی رسید. آدام اسمیت را پدر علم اقتصاد نوین لقب داده اند. دیدگاه‌های آدام اسمیت بر مبنای آزادی اقتصادی، انگیزه نفع شخصی و تقسیم و تخصیص کار، استوار است.

تولد روژه گارودی، اندیشمند مسلمان فرانسوی

108 سال پیش، در روز هفدهم ژوئیه سال ۱۹۱۳ میلادی پروفسور «روژه گارودی» (Roger Garaudy) فیلسوف و اندیشمند مسلمان فرانسوی، درشهر مارسی متولد شد.وی پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی، وارد دانشگاه شد و در سه رشته فلسفه، ادبیات و عرفان و فرهنگ و تمدن، درجه دکترا گرفت. گارودی به دلیل مبارزه با فاشیسم هیتلری، درجریان اشغال فرانسه توسط آلمان، ازسال ۱۹۴۰ تا ۱۹۴۳ میلادی در اردوگاه اسرای جنگی آلمان زندانی شد. وی همچنین ۳۶ سال عضو حزب کمونیست فرانسه بود و ۲۵ سال در کمیته مرکزی این حزب عضویت داشت. مکاتب مادی کمونیسم و لیبرالیسم، گارودی را اقناع نکرد و وی سرانجام، حقیقت را در اسلام یافت. پیروزی انقلاب اسلامی در ایران در سال ۱۹۷۹، تاثیر بسزایی در گرایش گارودی به اسلام داشت. ازطرف دیگر، آزاد اندیشی و شجاعت وی در افشای ماهیت و عملکرد صهیونیسم، بار‌ها برای این اندیشمند مسلمان، مشکلاتی به بار آورد. انتشار کتاب «ماجرای اسرائیل، صهیونیسم سیاسی»، موجب محاکمه وی شد و کتاب دیگرش تحت عنوان «اسطوره‌های بنیانگذار سیاست اسرائیل»، بار دیگر خشم صهیونیست‌ها را برانگیخت و گارودی بار دیگر به اتهام افشای حقیقت درمورد اغراق آمیز بودن کشتار شش میلیون یهودی به دست هیتلر، در فرانسه به محاکمه کشیده شد. این فیلسوف برجسته کتاب‌های زیادی نوشت که از آن جمله می‌توان به «سرگذشت قرن بیستم»، «آمریکا، پیشتاز انحطاط» و «وعده‌های اسلام» اشاره کرد. گارودی در ۱۳ ژوئن سال ۲۰۱۲ درگذشت.

آغاز جنگ‌های داخلی در اسپانیا

85سال پیش در چنین روزی ۱۷ ژوئیه سال ۱۹۳۶ میلادی جنگ‌های داخلی اسپانیا آغاز شد.

سرمنشأ جنگ‏‌های داخلی در اسپانیا را باید از زمانی دانست که آلْفونْسْ سیزدهم، پادشاه مستبد این کشور، تحت فشار جمهوری خواهان، مجبور به استعفا شد و حکومت جمهوری در اسپانیا برقرار شد. اما چندی بعد، نظامیانِ این کشور به رهبری ژنرال فرانسیسکو فرانکو به بهانه نابسامانی‏‌های سیاسی و اقتصادی، با حمایت مالی و تسلیحاتی آلمان نازی و ایتالیای فاشیست، به جنگ با جمهوری خواهان پرداختند و بدین ترتیب جنگ‌های داخلی اسپانیا از ۱۷ ژوئیه ۱۹۳۶ م آغاز شد. نیرو‌های فرانکو تا اواخر سال ۱۹۳۶ م نیمی از خاک اسپانیا را به تصرف خود درآوردند و از اوایل سال ۱۹۳۷ م به کمک آلمان و ایتالیا، حمله به مادرید، پایتخت و ایالات شمالی اسپانیا را آغاز کردند. در این میان، جمهوری خواهان با وجود دریافت کمک از برخی کشور‌های اروپایی، نتوانستند در مقابل سلطنت طلبان مقاومت کنند و با ورود نیرو‌های داوطلب خارجی به اسپانیا، جنگ داخلی این کشور عملاً به یک رویارویی بین المللی تبدیل شد. از سال ۱۹۳۸ م، با افزایش کمک‏های آلمان و ایتالیا به ارتش فرانکو و قطع کمک شوروی به حکومت جمهوری اسپانیا، شهر‌های بزرگ اسپانیا یکی پس از دیگری سقوط کرد و با سقوط مادرید، آخرین پایگاه حکومت جمهوری خواهان در ۲۸ مارس ۱۹۳۹ م، عمر حکومت جمهوری در اسپانیا نیز به پایان رسید. از این زمان، حکومتِ نظامی مستبد و سرکوب‏گرِانه سی و شش ساله فرانکو بر این کشور آغاز شد و او تا زمان مرگ در ۲۰ نوامبر ۱۹۷۵، با مشت آهنین بر اسپانیا حکومت کرد.

به قدرت رسیدن حزب بعث در عراق

53 سال پیش در چنین روزی، هفدهم ژوئیه سال ۱۹۶۸ میلادی حزب بعث عراق با کودتایی به رهبری «احمد حسن البکر»، قدرت را دراین کشور به دست گرفت و عبدالرحمان عارف رئیس جمهوری عراق را برکنار کرد.

پس از به قدرت رسیدن حزب بعث، صدام حسین به عنوان مرد شماره دو این حزب، کشتار مخالفین را آغاز کرد و کرد‌های مخالف، ملی گرایان، شیعیان و حتی کمونیست‌های متحد حزب بعث، مورد تهاجم وحشیانه نیرو‌های امنیتی و نظامی این رژیم قرار گرفتند. در سال ۱۹۷۹ میلادی، احمد حسن البکر دراثر فشار‌های صدام حسین، کنار رفت و صدام پس از به دست گرفتن قدرت، تصفیه وسیع و حذف رقبای خود در داخل حزب بعث عراق را آغاز کرد. صدام با استفاده از نهاد‌های مختلف، چون کمیته‌های حزبی، سازمان‌های متعدد امنیتی و ارتش، در داخل عراق اختناق شدیدی برقرار کرد و دو جنگ بزرگ به همسایگان عراق یعنی ایران و کویت، تحمیل کرد که تلفات و خسارات فراوانی برای مردم منطقه، به ویژه مردم عراق، به بار آورد. این دو جنگ، زمینه را برای حضور قدرت‌های بیگانه در منطقه خلیج فارس فراهم کرد. سرانجام رژیم بعثی عراق به رهبری صدام، به دنبال تهاجم آمریکا و انگلیس به عراق در آوریل سال ۲۰۰۳، سرنگون شد.

کودتا در افغانستان

48 سال پیش در چنین روزی ۱۷ ژوئیه سال ۱۹۷۳ میلادی "داودخان" علیه "ظاهر شاه" در افغانستان کودتا کرد و با اعلام رژیم جمهوری، به نظام پادشاهی در این کشور پایان داد.

محمد داودخان، داماد ظاهر شاه، پادشاه افغانستان بود. وی با نزدیکی به شوروی موفق شده بود به نخست‏ وزیری افغانستان دست یابد. در دوره زمام‏داری داود، سیاست، ارتش و نظام اجتماعی افغانستان زیر نفوذ و سلطه شوروی قرار گرفت. ظاهر شاه که از قدرت گرفتن سریع داود در افغانستان می‏ هراسید، در هفتم مارس ۱۹۶۳ م وی را برکنار کرد. بدین ترتیب پس از ده سال حکومت، داود یک دوره ده ساله انزوا و خانه‏ نشینی را آغاز کرد. در این مدت، چندین دولت بر کابل حکومت کردند، اما سرانجام روس ‏ها داود را به سایرین ترجیح دادند و زمینه‏ کودتای او را علیه ظاهرشاه فراهم آوردند. از این‏رو، در ۱۶ ژوئیه ۱۹۷۳ م زمانی که ظاهر شاه در جریان یک سفرعازم رُم شده بود، داودخان کودتا کرد و هنوز ظاهر شاه باز نگشته بود که پایان حکومت شاهنشاهی و آغاز حکومت جمهوری را اعلام کرد. طی حکومت پنج ساله داودخان بر افغانستان، بیشترین سرمایه‏‌های اقتصادی ملت افغانستان توسط شوروی به تاراج رفت و زمینه دخالت و حضور بیشتر روس ‏ها در افغانستان فراهم آمد. با این حال محمد داود در سال‏‌های آخر ریاست جمهوری خود، از منافع یک جانبه روسیه در روابط با افغانستان گلایه ‏مند شد. به همین دلیل به غرب گرایش یافت و تلاش کرد روابط افغانستان با غرب را توسعه دهد. این مسئله، مقدمه ‏ای شد تا در روز بیست و هفتم آوریل ۱۹۷۸ م کودتایی علیه داودخان با حمایت روس‏‌ها انجام شد و با قتل داود، یک مهره دیگر روس‌ها با نام نورمحمد ترکی، به عنوان نخستین رئیس جمهوری کمونیست افغانستان، قدرت را به دست گیرد.

آغاز اولین دوره شورای نگهبان قانون اساسی

41 سال پیش در چنین روزی، ۲۶ تیر ۱۳۵۹ شمسی اولین دوره شورای نگهبان قانون اساسی در جمهوری اسلامی ایران شروع به کار کرد.

به موجب اصل نود و یکم قانون اساسی جدید جمهوری اسلامی ایران و به منظور پاسداری از احکام اسلام و قانون اساسی از نظر عدم مغایرتِ مصوبات مجلس شورای اسلامی با آن‏ها، شورایی به نام شورای نگهبان تشکیل شد و اولین دوره این شورای پس از انتخاب حقوقدانان این شورا توسط مجلس شورای اسلامی و تکمیل اعضا، در بیست و ششم تیرماه ۱۳۵۹ ش شکل گرفت و کار خود را آغاز کرد.. در این شورا، شش فقیه عادل و آگاه به مقتضیات زمان و مسائل روز، منتخب از جانب رهبر نظام جمهوری اسلامی و شش حقوق‏دان مسلمان که به وسیله قوه قضاییه به مجلس معرفی شده و با رای مجلس انتخاب می‏گردند، عضویت دارند. مهم‏ترین وظیفه شورای نگهبان عبارتند از: تشخیص عدم مغایرت مصوبات مجلس شورای اسلامی با احکام اسلامی و قانون اساسی، تفسیر قانون اساسی و نظارت بر انتخابات بر این اساسی.

منبع: صداوسیما

4167