پای سخنان زنانی از خانواده‌های داعشی

نمایش و نقد مستند «زنانی با گوشواره های باروتی» با حضور رضا فرهمند کارگردان و پوریا ذوالفقاری منتقد برگزار شد.

در ابتدا پوریا ذوالفقاری منتقد جلسه با بیان اینکه «زنانی گوشواره های باروتی» به شدت دراماتیک است، گفت: در سکانسی از فیلم می بینیم کسانی از داعش دفاع می کنند که برادرانشان توسط داعش کشته شده اند و همین موضوع مخاطب را درگیر انگیزه های شخصیت ها می کند.

وی با بیان اینکه «زنانی با گوشواره های باروتی» فیلم منسجمی است، ادامه داد: در این فیلم می بینیم که یک زن اتفاقات را چنان عادی تعریف می کند که جای تعجب دارد برای مثال می گوید داعشی ها یک زن را مجبور کرده اند تا گوشت تن کودکش را بخورد. این عادی شدن مصیبت برای آنهایی که با آن مواجه شده اند واقعا مساله مهمی است.

ذوالفقاری با اشاره به اینکه آدم های بازمانده از این فاجعه به حدی حادثه های بدی را گذرانده بودند که مخاطب تعجب می کند که چطور به راحتی در مورد آن اتفاقات صحبت می کنند، گفت: همین موضوع موجب ارتباط مخاطب با فیلم می شود. در اصل فیلم درباره جهنمی صحبت می کند که اگر قرار بود به صورت داستانی ساخته شود باید برنامه ریزی هایی برای آن صورت می گرفت. حال سوال این است که این موضوعات و تصاویر تا چه اندازه با برنامه ریزی قبلی بوده و چقدر از آن در موقعیت پیش آمده است؟ آنچه مشخص است این فیلم به جزییات بسیار دقت کرده و از کنار هیچ چیزی به راحتی نگذشته است.

این منتقد اظهار کرد: یکی از موارد جالب فیلم این است که فکر می کنیم چقدر خانواده داعشی ها آسیب دیده اند زیرا ما در فیلم زنانی را می بینیم که بعضا با راهی که شوهرشان رفته موافق هستند.

در ادامه رضا فرهمند کارگردان فیلم نیز گفت: در ابتدا برای تحقیق در مورد این مستند به عراق رفتم و قرار بود شخصیت اصلی فیلم یک مرد باشد اما با صحبت هایی که در آنجا داشتم متوجه شدم که قبلا فیلمی درباره شخصیت مرد کار شده است. با «نور» شخصیت اصلی فیلم در عراق آشنا شدم و در همان جا متوجه شدم که اساسا زنی با چنین موضوعی در عراق تا به حال نداشته ایم بنابراین فکر کردم فرصت مغتمی است. با نور در مقام خبرنگار همان جا در مورد فیلم وارد دیالوگ شدم و درواقع پنجره اصلی کارم را پیدا کردم و او هم پذیرفت.

کارگردان «زنانی با گوشواره های باروتی» عنوان کرد: بعد از ۵ روز آشنایی با نور وارد کمپی در عراق شدیم و از آنجا کار ما مسیر خود را پیدا کرد. قرار نبود پرتره نور را بسازیم بلکه قرار بود تا او ما را با زوایای دیگری از آن سرزمین آشنا کند.

فرهمند ادامه داد: یکی از حقیقت های فیلم این بود که زنان داعشی آزاد و بدون هیچ گونه ترسی صحبت می کردند. من به عنوان فیلمساز باید همان اندازه که به درونیات نور به عنوان یکی از قربانیان داعش حق می دادم به زنان داعشی هم حق می دادم و باید همه وجوه زنان داعشی را می دیدم.

وی عنوان کرد: کمپی که ما در این فیلم سراغش رفتیم مخصوص زنان داعش بود و برخی خانواده ها حاضر به گفتگو نمی شدند. ما از بین زنانی که گفتگو کرده بودند تنها آنهایی را انتخاب کردیم که واقعیت ها را گفته بودند و برای این کار نیازی نبود تا آنها را هدایت کنیم اما همین موضوع در زمان ادیت راش ها برای ما با نگرانی همراه بود.

این کارگردان ادامه داد: در اولین نمایش فیلم در جشنواره «سینماحقیقت» که فیلم بازخوردهای خوبی گرفت، متوجه شدیم که پیش فرض های ما صحیح بوده و مخاطب در مواجهه با زنان داعشی دچار گیجی و سردرگمی نمی شود؛ گرچه این اولین بار است که در دنیا با زنان داعشی چنین گفتگوهایی شده است.

فرهمند همچنین گفت: من به عنوان فیلمساز موظف هستم تا حواسم به همه جوانب مواجهه مخاطب با موضوع و شخصیت های فیلم باشد. خوشبختانه مدیر تولید حرفه ای داشتیم که خودش کارها را جلو می برد و من درگیر حواشی نشدم و فقط به کار خودم که کارگردانی بود پرداختم.

وی ادامه داد: جایی که در آن کمپ قرار گرفته بود منطقه جنگی نبود اما ما آزادانه هم نمی توانستیم در آن رفت و آمد کنیم و همیشه ۲ یا ۳ نفر همراه ما بودند. اتوبوس هایی که زنان را می آوردند به شدت بازرسی می شد زیرا تصورشان این بود که شاید زنان عملیات انتحاری انجام دهند. برای ما رسیدن به چیزی که می خواستیم به آن برسیم مهمتر از اتفاقاتی بود که شاید برای ما خطرناک باشد. همه گروه فکر می کردیم که حرکت ما حرفه ای است و باید کارمان را درست انجام دهیم.

فرهمند اظهار کرد: نکته قابل توجه دیگر برای ما این بود که ما کاری نداشتیم به اینکه پدر و مادر کودکان راه اشتباه را انتخاب کرده اند بنابراین هر بلایی سرشان بیاد حقشان است، بلکه به دنبال این بودیم تا آنها به عنوان یک انسان حرفشان را بزنند.

این کارگردان با اشاره به نمایش فیلم در کشورهای دیگر گفت: «زنانی با گوشواره های باروتی» در کشورهایی همچون آلمان، سوییس، فرانسه و جشنواره های لوکارنو و لایپزیک نمایش داده شد که خوشبختانه مورد استقبال مخاطبان خارجی نیز قرار گرفت و مهمترین دلیل ارتباط با مخاطب این است که درگیری های سیاسی ندارد.

فرهمند در پایان توضیح داد: در کشورهای دیگر مخاطبان جدی تر از ایران فیلم را می دیدند به عنوان مثال، تصورم بر این بود که پلان سکوت در فیلم طولانی است اما در اکران سوییس متوجه شدم که برای مخاطب این سکوت جذاب است. فیلم در بخش بین الملل جشنواره «سینماحقیقت» هم جایزه گرفت که یادم می آید در همان زمان فرانکو رزی به من گفت ریتم فیلم کمی تند است. در آنجا متوجه شدم که بین مخاطب ایرانی و خارجی تفاوت هایی وجود دارد و مخاطب خارجی علاقه دارد تا فیلم را با صبر و حوصله ببیند.

اجرای این برنامه را نغمه دانش آشتیانی برعهده داشت.

منبع: مهر

1981