زمین در خطر انقراض ششم!
در مطلب زیر می‌خواهیم به آخرین گزارش شورای جهانی تنوع زیستی جهان درباره انقراض گونه‌های گیاهی و جانوری بپردازیم.
اگر رفتارمان را عوض نکنیم، چرخه حیات روی زمین نابود می‌شود. آخرین گزارش شورای جهانی تنوع زیستی چنین هشداری داده و گفته در صورت ادامه روند فعالیت‌های بشر به شکل فعلی، انقراض ششم اتفاق خواهد افتاد. به گواه تحقیقات جامع صدها دانشمند، از حدود هشت‌میلیون گونه موجود در زمین، یک‌میلیون گونه فقط در دهه‌های اخیر در معرض انقراض قرار گرفته‌اند.
این یعنی روند انقراض گونه‌ها ده‌ها تا صدها برابر میانگین ١٠میلیون سال گذشته است. انسان‌ها با تخریب جنگل‌ها، مرجان‌های دریایی و از میان بردن حشرات، ادامه حیات خود و صدها‌هزار گونه گیاه و جانور را به خطر می‌اندازند. براساس این گزارش، اگرچه بشر همواره در طول تاریخ به کره زمین آسیب زده اما آن‌چه در ۵۰سال گذشته رقم زده باعث شده خراش‌های این سیاره به زخمهای عمیق تبدیل شود.
دستورالعمل تغییر بنیادین
بر اساس پیش‌بینی‌ها، روند رشد منفی طبیعت تا سال ۲۰۵۰ میلادی و پس از آن هم ادامه خواهد داشت، مگر این‌که سناریوی دانشمندان را برای جلوگیری از فاجعه اکولوژیک، بازی کنیم:
قدم‌برداشتن در راستای یک الگوی ثابت و محدود رشد اقتصادی
از تولید ناخالص داخلی به‌عنوان شاخص کلیدی رشد اقتصادی دست برداریم و به جای آن از رویکردهای جامعی استفاده کنیم که به کیفیت زندگی و تأثیر پایدار بر محیط زیست توجه دارد. مفهوم «کیفیت خوب زندگی» با مصرف بیشتر در همه زمینه‌ها همراه است. این درست همان چیزی است که باید تغییرش دهیم.
نگاه ما باید به انگیزه‌های مالی‌ای که به تنوع زیستی صدمه می‌زند، تغییر کند. دولت‌ها باید از کمک‌کردن به صنایع مخرب، سوخت‌های فسیلی، ماهیگیری‌های صنعتی و کشاورزی بپرهیزند.
غارت زمین و اقیانوس‌ها باید به این قیمت متوقف شود: به قیمت محیط زیستی تمیز، سالم و متنوع برای میلیاردها انسان یک‌سوم زمین‌ها باید محافظت شود و مناطق حفاظت‌شده در خشکی و دریاها باید افزایش پیدا کند.
با افزایش دو درجه‌ای دمای هوا حدود ٥ درصد از گونه‌ها با تهدید مواجه خواهند شد. اگر میانگین درجه حرارت جهانی به بیش از ٤,٣ درجه سانتیگراد افزایش یابد، ممکن است زمین ١٦درصد از گونه‌های خود را از دست بدهد. باید تصمیمات قاطعی برای کاهش روند گرمایش جهانی به کمتر از دو درجه گرفته شود.
خطرناک‌تر از تغییرات اقلیمی
دمای هوا از سال ۱۹۸۰ دو برابر شده و این تأثیر زیادی بر تنوع زیستی گذاشته است. بر اساس توافق اقلیمی پاریس باید تا سال ۲۰۳۰ تولید گازهای گلخانه‌ای به‌حدی کم شود که دمای کره زمین در مقایسه با شروع انقلاب صنعتی بیشتر از دو درجه افزایش نیافته باشد.
در مسیر انقراض
حدود ۲۵درصد همه گونه‌های جانوری و گیاهی در خطر انقراض قرار دارند.
حدود ۴۷درصد از اکوسیستم‌های طبیعی نابود شده‌اند.
زیست توده انواع پستانداران وحشی ۸۲درصد کمتر شده است. از سال ۱۹۷۰ میلادی تنوع مهره‌داران مرتب کم شده است.
۷۲درصد عناصر طبیعی مهم برای مردم بومی درحال ویرانی هستند.
یک‌چهارم گازهای گلخانه‌ای محصول دامپروری است.
مسئول بحران انقراض
کاهش زیستگاه با تغییر کاربری زمین
تبدیل علفزارهای طبیعی به مزارع کشاورزی
تبدیل جنگل‌های کهنسال به جنگل‌های مصنوعی یا مزرعه و مرتع
آلودگی محیط زیست
تغییرات آب و هوایی
گونه‌های مهاجم
در معرض تهدید انقراض:
بیش از ٤٠درصد دوزیستان
٣٣درصد صخره‌های مرجانی
بیش از یک‌سوم پستانداران دریایی
١٠درصد از گونه‌های حشرات
جمعیت جهان در ٥٠سال گذشته بیش از دو برابر شده است. اقتصاد جهانی چهار برابر شده و تجارت جهانی بیش از ١٠ برابر افزایش پیدا کرده است. این افزایش جمعیت و تغییر سبک زندگی سبب شده بیش از یک‌سوم از زمین‌های جهان و ٧٥درصد از منابع آب شیرین برای تولید محصولات کشاورزی و دامداری استفاده شود.
از سال ۱۹۹۲، فضاهای شهری دو برابر شده‌اند.
از سال ۱۹۸۰ میلادی، بیش از نیمی از رشد کشاورزی در جهان به بهای نابودی جنگل‌ها بوده است.
به نسبت سال ١٩٧٠ میزان تولید چوب خام، پنجاه‌درصد افزایش داشته است.
در سال ۲۰۰۰ فقط ۱۳درصد از تالاب‌هایی باقی مانده که ۳۰۰سال پیش وجود داشتند.
از دهه ١٩٨٠، آلودگی پلاستیک دریایی به ١٠ برابر افزایش یافته است و سالانه به‌طور متوسط ٣٠٠-٤٠٠میلیون تن زباله به آب‌های جهان وارد می‌شود.
در سال ۲۰۱۴ فقط ۳درصد اقیانوس‌ها زیر فشار انسان نبوده است.
در سال ۲۰۱۵، یک‌سوم صید ماهی به شیوه‌های ناپایدار بوده است. ماهیگیری به بیشترین حد خود رسیده است.
نسبت به سال ١٩٧٠، گونه‌های مهاجم هفتاد‌درصد رشد داشته است.
نسبت به سال ١٩٧٠، تولید غذا سه برابر شده و تخریب خاک باعث کاهش بهره‌وری ٢٣درصد زمین‌های کشاورزی شده است.
از سال ١٨٧٠، نیمی از مرجان‌های جهان از بین رفته‌اند.
هر سال حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰میلیون تن فلزات سنگین، انواع حلال‌ها، لجن‌های سمی و انواع دیگر فاضلاب وارد آب‌های کره زمین می‌شود.
منبع: باشگاه خبرنگاران
1980
