آیین روشن کردن ۴۱ شمع در ۴۱ مسجد در روز تاسوعا
هم‌زمان با روز تاسوعای حسینی آیین‌های مختلفی در شهرها و روستاهای آذربایجان شرقی برگزار می‌شود که از آن جمله می‌توان به مراسم شمع گذاری در ۴۱ مسجد اشاره کرد.
آیین‌های عزاداری ماه محرم همه‌ساله در تبریز و آذربایجان شرقی با شور و شوق خاص مردم برگزار می‌شود و عاشقان آن حضرت، ارادت و تجدید میثاق خود را مستحکم‌تر می‌کنند.
آیین شمع گذاری (شمع پایلاما) یکی از ۹ آیین عاشورایی آذربایجان شرقی است که به عنوان میراث ناملموس کشور در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
بر اساس روایتی که امام حسین(ع) و یارانش از مکه تا کربلا در ۴۱ منزل اتراق می‌کنند، عزاداران شهر تبریز در روز تاسوعا مراسم پخش و روشن کردن ۴۱ شمع در ۴۱ مسجد شهر روشن می‌کنند.
همچنین به تعبیر برخی، در شب تاسوعا مردم به‌صورت نمادین با برافروختن شمع چادرهای امام حسین(ع) و یارانش را از تاریکی درمی‌آورند.
زمان اجرای این آیین عزاداری مذهبی بعد از اذان ظهر تاسوعا بوده و مردم عزادار تبریز به صورت انفرادی و یا گروهی و در قالب دستجات عزاداری از یک مسجد به مسجد دیگر و از محله‌ای به محله دیگر رفته و اقدام به روشن کردن شمع می‌کنند.
در این روز برخی از عاشقان اباعبداله الحسین (ع) که نذرشان برآورده شده، نیز با پای پیاده این آیین شمع گذاری را برگزار می کنند.
برخی خانواده ها نیز به نیت های مختلف برای نوزادانشان نذر شمع می گویند و هر سال تا ۷ سالگی فرزندشان به اندازه قد او شمع روشن می کنند.
با توجه به تعدد مساجد در بازار تاریخی تبریز که بزرگ‌ترین بازار سرپوشیده جهان است، مراسم شمع گذاری بیشتر در این مساجد و در مسیر بازار متمرکز است.
از دوران صفویان تا به امروز بزرگ‌ترین بازار مسقف جهان در ایام سوگواری امام حسین(ع) رخت سیاه بر تن می‌کند و در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی، بسیاری از هیت‌ها در بازار به عزاداری می پردازند.
با توجه به کسرت هیت های عزاداری قبل از روز تاسوعا و عاشورا، مراسم نوبت‌بندی دسته‌های حسینی محلات تبریز در بازار تاریخی این شهر و توسط هیات امنای بازار برگزار می‌شود و ساعات دقیق ورود دستجات به بازار مشخص می‌شود.
آیین‌های عزاداری تیمچه مظفریه تبریز، مشعل گردانی روستای شیشوان عجب‌شیر، تخته زنی روستای فیروز سالار آذرشهر، شاخسی- واخسی(شاه حسین- وای حسین) تبریز، علم‌گردانی روستای سیه سران جلفا، شبیه‌خوانی شهر بخشایش، علم بندی شهرستان مراغه و شمع گذاری (شمع پایلاما) از جمله آیین‌های عاشورایی هستند که تاکنون از آذربایجان شرقی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌اند.
منبع: ایرنا
15
