کم‌رویی ناشی از استرس

محمد رضا دژکام؛ روان‌شناس و مشاور خانواده

دانشجوی رشته ارتباطات هستم و معمولاً وقتی می‌‌خواهم برای کنفرانس در کلاس درس صحبت کنم، دچار نوعی استرس می‌شوم و همین فشار روانی باعث می‌‌گردد که کم‌رویی بر من غلبه کند و دائم خیس عرق می‌‌شوم و ضربان قلبم تندتر، چهره‌ام برافروخته و نفسم تنگ می‌‌شود و نمی‌‌توانم خوب حرف بزنم. می‌‌خواستم ببینم دلیل این اتفاق چیست؟ و این‌که برای حل آن، چه راهکاری شما پیش‌نهاد می‌‌کنید؟

الهه- شیراز

خواهرگرامی! یکی از مواردی که همواره دانشجویان از آن شکایت دارند، همین بحث کنفرانس دادن یا سمینار است.

آن‌ها به دلیل کم‌رویی دچار نوعی هیجان می‌‌شوند و استرس برآنان غلبه کرده و نمی‌‌توانند به راحتی برای دیگران صحبت کنند.

از سویی، شاید پایین بودن اعتمادبه‌نفس بر این موضوع اضافه می‌‌شود و در واقع کم‌رویی و اعتمادبه‌نفس نداشتن آنان را آزار می‌‌دهد، به طور یقین کم‌رویی در دانشجویان ممکن است آن‌ها را برای برقراری ارتباط با دوستان، استادان یا افرادی که با آن‌ها می‌‌خواهند ارتباط داشته باشند، دچار فشارروانی می‌‌کند.

کمرویی ناشی از استرس یا فشار روانی
استرس یا همان فشارروانی به هر نوع فشار یا نیرو اتلاق می‌شود که این فشار می‌‌تواند جسمانی باشد مانند: استرس حاصل از انجام دادن تکالیف یا وظایف یا استرس ناشی از یک بیماری توان‌فرسا یا می‌تواند استرس ناشی از برخی رفتارهای آدمی باشد مانند: کم‌رویی و خجالتی بودن و... !!

امروزه اصطلاح استرس به طور غیردقیق برای هر رویداد یا موقعیتی که موجب ناکامی، عصبانیت، یا اضطراب شود، به‌کار می‌‌رود.

یکی از پیامدهای استرس یا فشار روانی، تأثیری است که بر عملکرد رفتاری انسان‌‌ها می‌‌گذارد.

در پاره‌‌ای موارد که باعث پیدایش پدیده‌‌ای می‌‌شود تحت عنوان «کم‌رویی با خجالتی بودن». انسان‌‌ها در موقعیت‌های گوناگون تحت تأثیر شرایط محیطی ناخودآگاه دچار حالت کم‌رویی می‌‌شوند.

به عنوان مثال وقتی فردی تازه وارد دانشگاه می‌‌شود، چون تجربه جدیدی را کسب می‌‌کند، به دلیل تازگی داشتن شرایط و محیط احساس کم‌رویی و خجالتی بودن در او نمایان می‌‌شود.

البته این یک قانون کلی نیست و در مورد پاره‌‌ای از افراد می‌‌تواند صدق کند!

کم‌رویی معمولاً در چه شرایط و مواقعی دیده می‌‌شود؟

کم‌رویی و خجالتی بودن و به نوعی شاید ترس از مردم، به ویژه در مقابل افرادی است که از لحاظ هیجانی به هر دلیلی تهدیدکننده هستند!

افراد غریبه به دلیل ناشناس و غیرمطمئن بودن، مراجع قدرت به دلیل قدرت‌شان و حس مخالف برای برخوردهای بالقوه‌‌ای که از خود نشان می‌‌دهند.

کمرویی چه تأثیراتی را با خود برای اشخاص به وجود می‌‌آورد؟

اگر بخواهیم تأثیرات و پیامدهای ناشی از کم‌رویی را ذکر کنیم، می‌‌توانیم به طور اجمال به موارد زیر اشاره نماییم:

1. کمرویی می‌تواند در حد معلولیت‌های جسمانی با یک نارسایی ذهنی فلج‌کننده باشد و با پیامدهای منفی و مخرب نیز همراه شود.

2. کم‌رویی آشنایی با افراد جدید، دوست‌یابی و لذت بردن از تجارب زندگی خوشایند را سخت می‌‌کند!

3. کم‌رویی مانع می‌‌شود که فرد حقوق مسلم و قانونی خود و عقاید و ارزش‌های خویش را مطرح سازد!

4. کم‌رویی ارزشیابی مثبت دیگران را از نقاط قوت شما محدود می‌‌نماید!

5. کم‌رویی به افراط در وظیفه‌شناسی، اشتغال‌ذهنی و واکنش‌های شما دامن می‌‌زند!

6. کم‌رویی تفکر روشن و ارتباط کارآمد را دشوار می‌‌سازد!

7. کم‌رویی باعث پیدایش حالات اضطراب، افسردگی، تنهایی و احساسات منفی می‌‌شود!

قابل ذکر است که کم‌رویی در دانشجویان ممکن است آن‌ها را برای برقراری ارتباط با دوستان، استادان یا افرادی که دوست دارند با آن‌ها ارتباط داشته باشند، دچار فشار روانی کند. کم‌رویی ناراحت‌کننده است و همان‌طورکه گفتیم می‌‌تواند پیامدهای مخرب، منفی و بازدارنده شدیدی با خود به همراه داشته باشد.

این‌که فشار روانی یا استرس چه رویکردی در کم‌رویی به وجود می‌‌آورد، همواره یکی از مسائل مورد بحث روان‌شناسان و متخصصین علوم رفتاری بوده و هست!

با وجود پیشرفت روزافزون تکنولوژی یا فن‌آوری و قرار گرفتن در هزاره سوم یا قرن بیست و یکم، پیامدهای مخرب و زهرآگین استرس با فشار روانی در تمامی ابعاد زندگی بشر به وضوح دیده می‌شود و باید درپی راهکارهای مناسب علمی و کاربردی بود.

اگر فشار روانی یا استرس باعث پیدایش پدیده کم‌رویی در شما شده است، به شما توصیه می‌‌کنم که راهکارهای روان‌شناختی زیر را به خوبی مطالعه کرده آن‌ها را در زندگی‌تان به‌کار بگیرید، شاید به نوعی از این رفتار و حالت آزاردهنده رهایی یابید.

توصیه روان‌شناس

زندگی امروزی ما درگیرودار بودن‌‌ها و نبودن‌هاست!

این دوراهی بین ماندن و رفتن، گاهی روح و روان آدمی را از هم متلاشی می‌‌کند.

عصر ماشینی که اکنون در حال گذر از آن هستیم نباید ما را نابود سازد. باید با این عصر ماشینی کنار بیاییم.

رشد کنیم و به فرداها بیندیشیم و جسم و روان خود را به راحتی و با هر توفانی رها نکنیم.

زندگی یک نوع مبارزه است و پیامدهای منفی و مثبت زیادی را نیز همیشه با خود به همراه داشته و دربیابید با زندگی مدارا کنیم و با ناملایماتش کنار بیاییم!

آری، من و تو می‌‌توانیم برای فرداهای‌مان تصمیم درست و اساسی بگیریم که اگر این چنین نشود خنده و شادی، جایش را به غم و غصه و اندوه خواهد داد. باور کنید! همین!!

راهکارهای طلایی روان‌شناسی برای مقابله با کم‌رویی ناشی از استرس یا فشار روانی

1- نقاط ضعف و قوت خود را به خوبی بشناسید و اهداف خود را با توجه به آن‌ها تعیین کنید.

2- احساس گناه و شرمنده بودن، مانع شکل دادن رفتار به سوی اهداف مثبت آینده می‌‌شود. اجازه ندهید در این دام اسیر شوید.

3- علل رفتارهای‌تان را در جنبه‌های فیزیکی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی محیط کنونی بررسی کنید.

4- ریشه‌های واقعی خود را بشناسید. گذشته خود را بررسی کنید و سعی نمایید کسانی را که به شما ضربه زده‌اند ببخشید.

5- تلاش کنید تا با واقعیات زندگی‌تان کنار بیایید و بپذیرید که همه‌گان به مانند هم نمی‌‌اندیشند! شما از نگاه خود، انسانی صبور، شکیبا و با گذشت باشید.

6- سعی کنید فردی اجتماعی باشید. از عواطف خواهر، برادر و دوستان نزدیک خود بهره بگیرید و تنهایی را رها کنید.

7- به یاد داشته باشید که گاهی اوقات شکست و ناامیدی توفیق اجباری است.

8- هرگز برای خودتان القاب منفی به کار نبرید و ویژگی‌های مثبت خود را دست‌کم نگیرید.

9- مثبت بیندیشید و سعی کنید انسانی دوراندیش، انعطاف‌پذیر و خویشتن‌دار باشید.

10- زمانی را برای استراحت، تفریح و رسیدن به امور شخصی‌تان اختصاص دهید.

24