شکاف میان فرزندان و والدین، بیش از یک نسل شده است

به گزارش خبر فوری به نقل از ایسنا، در میان آمار146 خودکشی در یک سال، مورد "ع" و "نیلوفر" از همه جنجالی‌تر است. خودکشی همزمان این دو، گمانه زنی های متعدد و در نهایت انتشار فیلمی که نشان می‌داد ارتباط عاطفی، هر دو را به سمت مرگ کشانده است، همه و همه دست به دست هم داد تا این دو دختر جوان در میان اخبار رسانه‌ها قرار گیرند. داستانی که گفته می شود از دور پیچیده به نظر می‌رسد اما زیاد پیچیده نیست. اما کدام شرایط موجب می شود فکر خودکشی در افراد به قطعیت برای پایان دادن به زندگی تبدیل شود؟

علی راکی، روانشناس با بیان این‌که دلایل برای خودکشی بسیار متفاوت بوده و طیف گسترده‌ای دارد و طبقه بندی آن برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالان متفاوت است، می‌گوید: در مرحله نخست افرادی به خودکشی فکر می‌کنند که ممکن است مشکلات خلقی یا افسردگی داشته باشند، البته تنها افراد افسرده به خودکشی فکر نمی‌کنند بلکه شکست‌های عاطفی مانند طلاق و یا شکست‌های تحصیلی نیز ممکن است در مقطع کوتاهی موجب فکر کردن به خودکشی شود.

وی ادامه می‌دهد: در مرحله بعد افراد از فکر خودکشی خارج می‌شوند و در مورد آن صحبت می‌کنند و در مرتبه بعدی به مرحله‌ای می‌رسیم که فرد ژست خودکشی می‌گیرد، مثلا با تهیه قرص، سلاح سرد و یا رفتن روی پل تهدید به خودکشی می‌کند و در فضای مجازی گاهی اخباری مبنی بر نجات افراد از خودکشی منتشر می‌شود.

این روانشناس تصریح می‌کند: برخی مواقع خودکشی از حالت ژست خارج می‌شود به اقدام به خودکشی تبدیل می‌شود، البته در بیشتر موارد اقدام به خودکشی نیز به مرگ ختم نمی‌شود، مثلا خوردن قرص با هدف خودکشی میان زنان رایج است که در نهایت فرد به این فکر می‌کند که نجات پیدا خواهد کرد، اما در مرحله آخر فرد با هدف مرگ این کار را انجام می‌دهد که معمولا در مردان رایج‌تر است، مثلا خودکشی از طریق حلق آویز شدن که نتیجه آن قطعا مرگ خواهد بود.

راکی می‌افزاید: در ویدئویی که از دختران اصفهان ی منتشر شده، هر دو به ناهنجاری‌ها و مشکلات خانوادگی و ارتباطی که داشته‌اند اشاره می‌کنند و جالب اینجاست که به شکلی صحبت می‌کنند که برای تمام مردم ایران است و تنها با خانواده خداحافظی نمی‌کنند و به نظر می‌رسد که می‌دانستند این فیلم قرار است منتشر شود. این نشان می‌دهد که حتی وقتی هدف واقعی خودکشی است بحث فضای مجازی چقدر برای آن‌ها مهم است.

وی با اشاره به فیلم‌های منتشر شده در خصوص تیغ زنی دختران در مدارس ادامه می‌دهد: خانواده‌ها در این مورد بسیار حساس شدند، پس از آن اخبار مرتبط با آسیب به کودکان منتشر شد و مورد آخر خودکشی این دو دختر مطرح شد، بررسی این موارد به لحاظ علوم اجتماعی شکل دیگری دارد اما از نظر روان شناسی در خصوص آسیب‌ها هیچ یک از کشورهای دنیا با تمام تلاش‌ها، نتوانستند این مشکلات را به طور کامل رفع کنند.

این روانشناس تصریح می‌کند: این مهم است که دولت‌ها سازوکارهای خودشان را برای رفع آسیب‌های اجتماعی در حوزه جوانان داشته باشند اما به اعتقاد من، اصلی‌ترین دلیل در وهله نخست ارتباطات خانوادگی و مباحث تربیتی است. در حال حاضر شکاف بسیار عظیمی میان والدین و فرزندان به وجود آمده که حتی بیش از یک نسل است و در مورد دخترها بسیار بیشتر صدق می‌کند.

به گفته راکی مشکل اصلی که در این حوادث بسیار ظهور پیدا می‌کند ارتباط میان پدرها و دخترهاست که متاسفانه محبت کافی از طریق پدرها تامین نمی‌شود، این ارتباط ناقص وقتی بیشتر نمایان می‌شود که دخترها به سن بلوغ می‌رسند، زیرا در این دوران یک انسان سالم از نظر عاطفی نیاز به جنس مخالف دارد. اغلب دخترانی که نیازهای عاطفی‌شان در دوران کودکی از سوی پدرهایشان تامین نشده نسبت به کوچک‌ترین ابراز محبت، جذب جنس مخالف می‌شوند.

وی خاطرنشان می‌کند: در فیلمی هم که از این دو ختر دقایقی قبل از اقدام به خودکشی منتشر شده هدف اصلی "امیر و محمد" و قطع رابطه این دو نفر با دخترهاست. این داستان‌ها با این‌که از دور پیچیده به نظر می‌رسد اما زیاد پیچیده نیستند. یک ارتباط عاطفی سالم و موثر میان والدین و فرزندان می‌تواند جلوی چنین حوادثی را بگیرد، اگرچه این ارتباط به معنی این نیست که آن‌ها را آزاد بگذارند بلکه باید علاوه بر نیازهای مادی، نیازهای عاطفی فرزندان را نیز برآورده کنند.

این روانشناس می‌گوید: وقتی پدری آخرین باری که فرزند خود را در آغوش گرفته عید سال گذشته بوده، وقتی مادرها می‌ترسند از این‌که در سنین بلوغ به فرزند نوجوان خود اطلاعات اصلی زندگی به ویژه در خصوص مسائل جنسی را بدهند و به جای ایجاد یک ارتباط نزدیک برای انتقال ارزش‌ها، نصیحت کردن که یک سم تربیتی به شمار می‌آید و موجب تنفر می‌شود را انتخاب می‌کنند، فرزندان به تدریج جذب دنیای خارج از خانه می‌شوند.

راکی تصریح می‌کند: در دنیای خارج از خانواده،‌ نوجوانی که تجربه رها شدن در دوران کودکی را دارد با افرادی آشنا می‌شود که برای کوتاه مدت وارد رابطه می‌شوند و پس از آن دیگر تحمل رها شدن را ندارد، از سویی راه برگشت به خانواده هم ممکن نیست، زیرا فرد به طور مستقیم و یا غیرمستقیم طرد شده است، بنابراین برخی پس از مدتی به فکر خودکشی، برخی به ژست خودکشی و برخی هم اقدام به خودکشی می‌کنند و جان خود را از دست می‌دهند.

وی یادآور می‌شود: اگرچه سازو کارهای اجتماعی را نمی‌توان انکار کرد و مشکلات مالی را نادیده گرفت، اما در بسیاری از موارد حل این موضوع با مادیات امکان پذیر نیست، والدینی وجود دارند که اگرچه از لحاظ مالی بسیار ضعیف هستند اما موفق شده‌اند ارتباط موثری با فرزندان خود برقرار کنند. بسیاری از خانواده‌ها باید به این نتیجه برسند که در ارتباط با فرزندان‌شان مشکل دارند.

این روانشناس ادامه می دهد: گاهی نوجوانان آتش زیر خاکستر هستند و زمانی که با پدر و مادرها صحبت می‌کنیم معتقدند فرزندانش بسیار آرام هستند، در حالی که این آرامش قبل از طوفان است. پدر و مادرها باید ارتباط با فرزندان‌شان را نسبت به گذشته بسیار متفاوت‌تر پیش ببرند و برای این کار باید علم آموزی کنند و مطالعه داشته باشند تا شکاف میان دو نسل کمتر شود.

راکی خاطر نشان می‌کند: والدین باید به روزتر باشند، در بسیاری از مواقع علاوه بر این‌که خانواده نیاز نوجوان را تامین نمی‌کند بلکه فرزندان از لحاظ فکری پدر و مادر را عقب مانده می‌دانند. اگر فردی تصور کند مسائل پنهانی از پدر و مادر ندارد شرایط تربیتی بهتر است تا زمانی که فرزندان به دلیل بی‌اطلاعی پدر و مادر گمان کنند برای انجام هرکاری آزاد هستند.

وی معتقد است؛ والدین نباید به جای رفاقت با فرزندان حس رقابت را در آن‌ها ایجاد کنند، برای مثال بسیاری از والدین فرزند خوب را دختر یا پسری می‌دانند، که درس بخواند و وظایفش را درست انجام دهد، در این صورت مورد محبت قرار می‌گیرد. این موارد موجب کمرنگ شدن تدریجی رابطه‌ها و در نتیجه اتفاقاتی مشابه خودکشی دو دختر جوان می‌شود.

این روانشناس با تاکید بر این‌که احساس طرد شدگی از کودکی آغاز می‌شود، می‌افزاید: برای پیشگیری از این اتفاقات، پدر و مادرها به جای اعتراض مدام به فضای مجازی و اظهار تنفر با هشتک‌های مختلف می‌توانند این زمان را صرف مطالعه و شرکت در کلاس‌های موثر در تربیت کنند که اتفاقا در اصفهان بسیار است. آن چه مسلم است مشکلات عاطفی و ارتباطی است که موجب می‌شود دختر و پسرها به سمت ناهنجاری‌ها، ارتباط با جنس مخالف، فضای مجازی، مواد مخدر و ... روی ‌آورند؛ بعد از آن وارد رابطه‌های نوجوانی می‌شوند که در نهایت کوتاه مدت و نتیجه آن شکست است در نتیجه به سمت آسیب زدن به خود می‌روند.

35