فوت و فن‌های ساخت و نگهداری رز جاودان

درباره مرداد می‌خواندم که البته واژه درستش امرداد است که فرشته جاودانگی و بی‌مرگی است و در عالم جسمانی نگهبانی نباتات و روییدنی‌ها با اوست.

بعد ذهنم رفت سراغ ربط روییدنی‌ها و جاودانگی. دیدم بیراه نیست که بشر به دنبال این است که در عالم رستنی‌ها ورود کند و آن‌ها را به سمت جاودانگی میل دهد. نمونه‌اش تلاش‌های محققان باغبانی است که مدام در حال بررسی ماندگاری و افزایش عمر گلجای یا Vase Life گل‌های شاخه‌بریده هستند. عمر گلجای به طول زمانی گفته می‌شود که یک دسته‌گل یا هر شاخه گل بریده شده وقتی در یک گلدان آب راکد نشسته است، شادابی، جذابیت و ارزش زیبایی‌شناختی‌اش را حفظ می‌کند. در مقالات و گزارش‌های فارسی به آن عمر گلدانی هم گفته می‌شود. پژوهش‌های زیادی صورت گرفته و می‌گیرد تا عمر گلدانی افزایش یابد.

میخک با ۱۴ تا ۲۱ روز عمر گلدانی یکی از گل‌هایی است که بیشترین ماندگاری را دارد. به طور کلی عمر ماندگاری اغلب گل‌های شاخه بریده بین سه تا هفت روز است. در کنار این تحقیقات عده‌ای روش دیگری را برای ماندگاری گل و گیاهان خلق کرده‌اند که چیزی است شبیه مومیایی‌شدن و دقیقا به آن لقب جاودان هم داده‌اند. مثل چه؟ رز جاودان.

گل رز در کشور‌های زیادی مثل آمریکا، ایتالیا، انگلستان، ایران، عربستان سعودی، عراق، رومانی، مراکش و بلغارستان به عنوان گل ملی معرفی شده و از این نظر در رده اول جهان قرار دارد. پس جای تعجب نیست اگر تولیدکنندگان گل رز طبیعی درصدد ایجاد تغییراتی در جهت بهبود کیفی این گل‌ها چه از نظر ژنتیکی و چه فیزیکی برآیند.

ایده کار از کجا آمد؟
کتاب شازده کوچولو را یادتان هست؟ آنجا که برای محافظت از بوته رز سیاره‌اش روی آن یک حباب بلورین می‌گذارد. این روزها، رز‌های تک‌شاخه‌ای با همان شکل و شمایل وارد بازار شده‌اند به اسم رز جاودان.‌

می‌گویند اولین بار در سال ۱۹۸۰ میلادی، گروهی این نکته را به صورت اتفاقی کشف کردند که گلبرگ‌های گل اگر در موم پارافین غرق شوند نه‌تن‌ها خشک نمی‌شوند بلکه برای مدت زیادی می‌توانند طراوت خود را حفظ کنند.

بعد‌ها -حدود ۲۷ سال قبل در کارتون «دیو و دلبر» ساخته کمپانی دیزنی از آن ایده گرفتند. پس از اکران این کارتون یک کمپانی انگلیسی در لندن نوعی گل رز جادویی به این نام تولید کرد. کمپانی‌های دیگری مثل آمور هم از آن بهره‌برداری کردند و با اضافه‌کردن مواد بیشتری به پارافین و مراحل بیشتری به پروسه تولید و اختصاصی‌کردن آن توانستند تا سه سال عمر گل رز را افزایش دهند.

رز جاودان چیست؟
رز جاودان به رز‌هایی گفته می‌شود که شکل کاملا طبیعی دارند و گلبرگ‌هایشان نرم و ظریف است که طی فرآیند‌های شیمیایی به حالت مومیایی درمی‌آیند و در محفظه‌های شیشه‌ای یا جعبه‌های کاغذی به بازار عرضه می‌شوند.

این گل‌ها علاوه بر حفظ لطافت می‌توانند تا همیشه زنده بمانند به شرطی که اگر موقع خرید داخل محفظه شیشه‌ای بوده آن را از جایش خارج نکنید. تولیدکنندگان این نوع رز معتقدند گلبرگ‌های گل که کف ظرف افتاده‌اند نشان دهنده گذر زمان هستند و همچنان که عشق واقعی برای همیشه باقی خواهد ماند این گل‌ها هم قرار است برای همیشه باقی بمانند.

کار نگهداری دائمی بر عهده همان محفظه شیشه‌ای است. گرچه در صورت خروج از حباب بلورین، باز هم عمر ماندگاری‌شان زیاد و در حدود سه سال است. این گل‌ها امروزه به صورت شاخه‌ای و همراه با برگ و در رنگ‌های مختلف (حتی به صورت دو رنگ یا رنگین‌کمانی) یا به شکل قلبی تولید می‌شوند.

اکوادور و گل‌های جاودان
این رز‌ها در یکی از کشور‌های آمریکای جنوبی به نام اکوادور تولید می‌شوند. در آنجا گل‌ها را در خاک‌های آتشفشانی سرشار از مواد معدنی پرورش می‌دهند برای همین است که به علت تطبیق با آن شرایط سخت، گلبرگ‌هایشان چندین برابر ضخیم‌تر و بزرگ‌تر از حالت معمولی هستند.
با کیفیت‌ترین نوع رز جاودان از برند آمور در این کشور تولید می‌شود که با ایران هم همکاری تجاری داشته و به کشور ما گل صادر می‌کند. گفته می‌شود این شرکت به تازگی گل آفتابگردان جاودان را هم در رنگ‌های مختلف در کنار رز جاودان به فروش می‌رساند.

۹ نکته برای نگهداری رز جاودان
رز‌های جاودان تنوع زیادی در شکل و رنگ دارند، ولی قیمت سرسام‌آورشان باعث می‌شود خیلی‌ها موقع خرید جانب احتیاط را نگه داشته و حتی نزدیک‌شدن به آن‌ها را جزو منطقه ممنوعه به شمار آورند. با این حال خوب است اطلاعاتی درباره‌شان داشته باشیم.

رز جاودان معمولا در بسته‌بندی و محفظه شیشه‌ای نگهداری می‌شود تا گرد و غبار روی گلبرگ‌هایش ننشیند.

اگر گرد و غبار روی گل نشست، آن را به آرامی و با فشار هوای کم گردگیری کنید.

هیچ‌وقت گل را از زیر محفظه‌اش خارج نکنید تا گرد و خاک روی آن ننشیند.

دقت کنید هیچ پاک‌کننده، براق‌کننده، خوشبوکننده و عطر و ادکلنی به آن اسپری نکنید.

گرد و خاک و استفاده از مواد شیمیایی عمر آن را کم می‌کند.

از لمس گل‌ها خودداری کنید، چون در این صورت مواد روی گلبرگ‌ها به مرور زمان از بین رفته و گل‌ها زودتر خراب می‌شوند.

مراقب باشید به گل‌ها فشار وارد نشود و ضربه نخورند.

این گل‌های رویایی را به هیچ وجه نباید آب داد، چون آب قاتل‌شان است و اصلا نیازی به آبیاری ندارند. همچنین آب را روی آن اسپری نکنید.

محل نگهداری‌شان هم نباید نزدیک پنجره و نور مستقیم و جایی گرم و با رطوبت بالا باشد. گرما و رطوبت بر کیفیت این گل‌ها تاثیر مستقیم دارند و باعث پژمردگی گلبرگ‌ها می‌شوند.

روش ساخت رز جاودان
ساخت گل رز جاودان نیاز به تجهیزات پیشرفته دارد، ولی اگر در حد یک آشنایی ساده با تولید آن آشنا شوید می‌توانید چند مرحله را دنبال کنید:
فرآیند ساخت هر گل رز جاودان حدود یک هفته طول می‌کشد. برای ساخت آن از گل مقاوم، عالی و اصلاح شده رز استفاده می‌شود. رز در بهترین و شاداب‌ترین حالت ممکن خود و هنگامی که شکفته شد از شاخه چیده شده و به کارخانه برده می‌شود تا با گذراندن مراحل خاصی، رنگ و تازگی آن حفظ شود.

پس از گرفتن تمام رطوبت گل آن را در ماده‌ای ترکیبی و دارای اتانول قرار می‌دهند. در این حالت رنگ گل از بین می‌رود و گل به رنگ سفید درمی‌آید.

با قراردادن گل در محلول خاصی از پارافین یا ماده‌ای دارای گلیسیرین، رنگ و مواد مخصوص، گل‌ها به رنگ دلخواه درمی‌آیند و فرآیند لازم برای زیاد کردن ماندگاری آن هم صورت می‌گیرد.

برگ و گلبرگ‌ها بررسی می‌شوند و در نهایت گل‌هایی به مرحله توزیع در بازار می‌رسند که از نظر رنگ و شادابی و سالم بودن گلبرگ‌ها بدون نقص باشند.

گل‌ها در محفظه‌های شیشه‌ای با ساقه یا در جعبه‌های کوچک بدون ساقه قرار می‌گیرند.

جنس این محفظه‌ها اکثرا از پیرکس است و طوری طراحی شده‌اند که گل را در مقابل گرد و خاک، ضربه، جریان هوای گرم و سرد و رطوبت محافظت کنند. شکل محفظه‌ها متنوع است و تعداد متفاوتی گل می‌تواند در آن‌ها قرار بگیرد.

واردات رز جاودان
رز جاودان با وجود زیبایی‌اش یکی از هدیه‌های بسیار گران‌قیمت است. می‌گویند دلیل بالا بودن قیمت آن هم این است که این گل از اکوادور خریداری می‌شود بعد به فرانسه و سپس به هلند می‌رود و نهایتا به ایران می‌آید.

عده‌ای بر این باورند این گل با مجوز وارد می‌شود و عده‌ای دیگر می‌گویند واردات گل‌های شاخه‌بریده ممنوع است، چون به علت تولید داخلی هیچ دلیلی برای واردات آن وجود ندارد و برخی آن را از چین، مالزی و تایلند قاچاق می‌کنند و همین عامل قیمت بالای این محصول در بازار است.

با این حال امید است همان‌گونه که مسئولان امر اعلام کرده‌اند پروتکل تولید گل رز توسط محققان بومی به دست آمده و هر چه زودتر امکان تجاری‌سازی آن نیز در کشور فراهم شود.

منبع: جام جم

38