شهادت، میراث بزرگ یک انقلاب مردمی

«شهيد از ماده شهود و شهادت است؛ شهود هم به معني حضور است و هم به معني علم و يقين و هم به معني معاينه و شهادت مشاهده است . شهيد در لغت به معني «گواه» است و در اصطلاح به كسي گويند كه در راه خدا كشته ميشود. اگر شور يك عارف عاشق پروردگار را با منطق يك نفر مصلح تركيب كنيد، از آنها منطق شهيد در مي آيد. خون شهيد براي هميشه در رگهاي اجتماع مي جوشد». (استاد شهيد مطهري)

شهادت زندگاني جاودانه يافتن است؛ اوج و عروج تعالي است. شهادت تكامل ايمان و نهايت خلوص قلبهاست. شهادت مردن تحميلي نيست، انتخاب آزادانه و آگاهانه است؛ خلوت عاشق و معشوق است. آنان كه در زندان تن اسيرند، از درك تفسير شهادت عاجزند . فقط شهيد ميتواند شهادت را درك كند . عالم پر از صدا است. صداهاي شيطاني و رحماني، صداهاي شياطين بازتاب ندارد و در دهليزهاي تاريخ گم ميشود، اما آواهاي رحماني فريادهاي انساني و صداهاي ملكوتي ماندگار و بي مرگند و صداي شهيد صدايي آسماني و خدايي است. صدايي جاودانه و جاري در متن زندگاني، صدايي كه در عرض و فرش مي پيچد و به اعماق زمين و زمان سفر ميكند.

بقا و دوام هر ملت وجامعه ای مرهون ایستادگی و از خود گذشتگی های آن ملت و جامعه است ایثار و شهادت دو مرتبه ی کمال وجود انسانی هستند که اورا با چراغی روشن تامعبود و معشوق رهنمون می سازند ایثار یعنی بخشیدن چیزی که ایثار کننده شدیدا به آن نیاز دارد ولی بدلایلی آن را بهطرف مقابل تقدیم می کند بدون آن که انتظار پاداش داشته باشد و اما در مقابل شهادت والاترین درجه از ایثار است زیرا اگر برای ایثار رده های مختلفی اعم از مال و مقام و .... در نظر بگیریم مسلما ایثار و بذل جان در راه خداوند عزوجل از همه آنها برتر است زیرا هرآنچه که غیر از جان است موجوداتی از متعلقات وجود می باشند یعنی به اعتبار بودن و هستی انسان است که این وابسته ها معنا می یابد حال آنکه اگر کسی در برابر محبوب از جان بگذرد دیگر از مال و مقام و دیگر دلبستگی های خود گذشته است و این کاری استکه فقط در مقام عشق آن هم نه عشق های مجازی بلکه عشق حقیقی امکان پذیر است به قول مولوی: عشقهایی کز پی رنگی بود عشق نبود عاقبت ننگی بود. آدمی از ابتدای آفرینش از زمانی که خود را شناخت همواره بدنبال فراهم ساختن آرامش و امنیت برای خانواده و قبیله اش در برابر دشمنان بوده و در این راه از جان مایه گذاشته و آگاهانه به استقبال مرگ رفته و آن را در اغوش گرفته است. ارزشها از مهمترین اجزای یک فرهنگ به شمار می ایند چرا که از باورهای یک ملت سرچشمه می گیرند و در عرصه های گوناگون فعالیت آن تاثیر می گذارند افراد یک جامعه گفتار و رفتار خویش را براساس ارزشهایی که پذیرفته اند و به آنها پایبندند سامان میدهند روحیه ایثار و شهادت برجای مانده از شهدای صدراسلامی تا شهدای دفاع مقدس و تا به امروز راه گشای سیدن به درجات متعالی رشد ارزشها و معنویاتی است که توسعه کشور را تنها در ابعاد مادی نمی خواهد رشد و توسعه معنوی است که کشور اسلامی ایران را با تمامی جهان متفاوت معرفی می کنند در دیدگاه های مختلف توسعه مبتنی بر نگرش مادی حیات است شهادت که نتیجه سلامت روان روحیه شجاعت و انتخاب آگاهانه است مقاوموت و پویایی جامعه را به دنبال دارد چرا که ریشه قدرت قوت صبر و استقامت مبارزه با کفر انسجام آخرت خواهی و ظرفیت بالا دارد. و این عوامل درمجموع مقاومت جامعه را بالا برده و اجتماعی را متحرک و پویا و سازنده می سازد.

دست یافتن به فرهنگ پرارزش ایثار و شهادت و گسترش دادن آن درهمه ی سطوح اجتماع به هماهنگی تمام مجموعه های تاثیر گذار نیاز دارد خانواده اولین و مهمترین پایگاه شکل گیری رشد شخصیت و فرهنگ افراد جدی ترین وظایف و مسئولیت ها را در این عرصه به عهده دارد وسایل ارتباطی همچون صداوسیما روزنامه ها، و ... دومین دسته از عوامل فرهنگی هستند می توانند هماهنگ و همراه با خانه و مدرسه ودانشگاه نرم افزار لازم را برای ساختن و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در تمام لایه های اجتماع مهیا نمایند مراکز آموزشی از کودکستان گرفته تا دانشگاه سومین مجموعه ای است که میتوانند با تهیه منابع علمی مناسب و رفتارهای صادقانه و محبت آمیز و منطقی و فضاسازی هدفمند محیط آموزشگاه ها فرهنگ ساخته شده توسط خانواده ها را دردل و جان دانشجویاننهادینه ساخته ارزشها و ارکان فرهنگی جامعه خویش را به فرزندان انتقال دهند

تبیین و شناساندن فرهنگ ایثار و شهادت از مکانیزم های دفاعی اسلامی برای تسلیح جامعه در برابر هجوم فرهنگهای بیگانه است ایثار گری و شهادت طلبی نقش بسزایی در حفظ دین و ارزشهای آن و نیز استقلال کشور ایفا می کند سطوح مختلف مراکز آموزشی بستر مناسبی برای ایجاد و نهادینه کردن فرهنگ صحیح می باشند. زیرا از جمله ابزارهای نفوذ فرهنگ تغییر نگرش در افراد آن جامعه است قشر جوان جامعه دانش آموزان و دانشجویان بدلیل خصوصیات روانشناختی ویژه خود اثر پذیرترین گروه جامعه می باشند که اتفاقا بیشترین و مفید ترین اوقات خود را در مراکز آموزشی می گذرانند بنابراین با برنامه ریزی و سیاست گذاری های علمی و جامع درخصوص آموزش مسایل فرهنگی در این مراکز می توان فرهنگ ایثار و شهادت را درجامعه به سطح قابل قبولی ارتقا بخشید.

اميد است بشريت امكان بازگشت به رسالت معنوي و ملكوتي خود را از دست نداده و توفيق شناخت و عمل به آن را به دست آورند و از اين راه تمام تلاش ها و دانشها در جهت بهبود جوامع و سعادت واقعي انسانها قرار گيرد و تمدنهاي بيجان، با روح ايمان جان گرفته و معناي حقيقي زندگي در تمام ابعاد شخصيت انساني گسترش يابد. 14 حماسة بزرگ هشت سال دفاع مقدس بايد به عنوان ميراثي گرانسنگ در ذهن ملت ايران باقي و از آفت تحريف مصون بماند. تنها در اين صورت است كه آيندگان و كساني كه دوران پرافتخار دفاع مقدس را درك نكرده اند، ميتوانند اين ميراث را در منظر ديدگان خويش قرار دهند و از اندوخته هاي گرانبهاي آن سود جويند . بديهي است ملت ما امروز با داشتن مفاخر و دستاوردهاي گرانبهاي دوران دفاع مقدس در تدوين الگوي فرهنگي، نيازمند مباني تئوريك متناسب با تحول، از ديگران نيست.

نویسنده: ملیحه محمدپور / استاد دانشگاه

17