دوئل بزرگ / حسن روحانی اصلاح‌طلبان را به ریل اعتدال بازمی‌گرداند؟

"امروز چه راهی پیش رو داریم، آیا راهی که پیش روی ماست، خیابان است؟ مسلماً خیابان نه جوابگوی نیاز مردم در کوتاه‌مدت است و نه بلندمدت. یا قهر و انفعال است که آن هم ما را به جایی نمی‌رساند. گرچه با مشکلات بسیار زیادی مواجه هستیم اما چاره‌ای نداریم جز اینکه راه سومی را برگزینیم و انتخاب کنیم و آن راه سوم اعتدال است که نه با قهر میانه‌ای دارد و نه با انفعال و تلاش آن اینست که در برابر افراط ایستادگی کند و نگذارد در کشور افراط حاکم شود".

این جملات بخش مهمی از پیام حسن روحانی رئیس جمهور سابق به کنگره حزب اعتدال و توسعه است که در آن به طور ضمنی بوی عبور از اصلاح طلبان را می‌دهد که پیش از این حامیان جدی وی محسوب می‌شدند و روحانی در انتخابات سال 92 و 96 با کمک این طیف سیاسی توانسته بود به جایگاه ریاست جمهوری را بدست بیاورد.

نگاه حسن روحانی در این صحبت‌ها نسبت به اعتدال به گونه‌ای است که در برابر افراط، تندروی و مشخصا رفتارهای مقابله‌گونه با حاکمیت مخالفت خود را صریحا نشان می‌دهد. این درحالی است که اصلاح طلبان با جایگزینی بهزاد نبوی با آذر منصوری که چهره رادیکال‌تری محسوب می‌شود به نوعی رویکرد افراط گرایانه‌ای را اتخاذ کرده‌اند.

به عنوان مثال آذر منصوری، رئیس جدید جبهه اصلاحات در اظهاراتی رادیکال نظر خود را در مورد محدودیت پوشش در ایران این چنین بیان می‌کند و مفهومی تحت عنوان حجاب اجباری که مورد تایید حاکمیت است را صراحتا زیر سوال می‌برد و قوانین مربوطه را نوعی رویارویی با جامعه ارزیابی کرد. او می‌گوید: در حالی که پوشش هر جامعه برآیندی از هنجارهای مورد وفاق آحاد جامعه است و وقتی اکثریت جامعه ایران با اجبار و تحمیل یک نوع پوشش مخالفند، باید اولویت اصلی متولیان تحقق وفاقی از جنس اکثریت ملت باشد. (اینجا بخوانید و ببینید).

از سوی دیگر زیدآبادی، فعال اصلاح طلب در گفتگو با خبرفوری طی اظهاراتی به نقل از سید محمد خاتمی، پدر معنوی جبهه اصلاحات در تحلیل خود از وقایع پیش رو بیان داشته که بسیار نگران اوضاع کشور است و به نظر وی کشور در حال حرکت به سمت فروپاشی است (اینجا بخوانید و ببینید).

با این حال اکنون که حدود چهار ماه دیگر به انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری مانده است، حسن روحانی برخلاف چهره‌های نزدیک به جریان اصلاح طلب تلاش می کند تا با مواضعی نزدیک به حاکمیت این جریان را برای شرکت در انتخابات های پیش رو متقاعد کند. روحانی حتی یک سال پیش هم در اغتشاشات سال گذشته جامعه را به آرامش دعوت کرد و خطای روسای جمهور اسبق را تکرار نکرد تا به نوعی پیوند خود با حاکمیت را از دست ندهد.

پس از فوت اکبر هاشمی رفسنجانی، به نظر می رسید ارتباط جریان اصلاح طلب با حاکمیت کمرنگ شده و افرادی هم که شاید می توانستند جا پای مرحوم هاشمی بگذارند به دلایل سیاسی در حصر خانگی به سر می بردند. از سوی دیگر انفعال شخصیت هایی چون محمد خاتمی و ناطق نوری این فرصت را ایجاد کرد تا حسن روحانی ماهی خود را صید کند.

در این شرایط که تصور می شد عمر فعالیت های سیاسی روحانی به پایان رسیده، اما با پدری کردن برای جریان اصلاح طلب و دعوت به رقابت و جدی گرفتن انتخابات های پیش رو تلاش می کند که هم این جریان سیاسی اثرگذار را در بدنه حاکمیت و جمهوری اسلامی حفظ کند و هم نقش خود را به عنوان یک پدر معنوی و سیاسی تعریف کند.

به بیان دیگر حسن روحانی در یک دوئل بزرگ با چهره های قدیمی و اثرگذار جریانات سیاسی اصلاح طلب از جمله سید محمد خاتمی تلاش می کند تا در وضعیتی که آنها تحریم انتخابات را پیشنهاد کرده اند، این جریانات و احزاب را زیر پرچم جمهوری اسلامی حفظ و به افزایش مشارکت و رقابت در انتخابات های آتی منجر کند که باید دید این رویکرد تا چه اندازه می‌تواند در تقابل با اصلاح طلبان ادامه پیدا کند؟