در جنگ احتمالی ایران و عربستان، کدام کشور پیروز می‌شود؟

ایران و عربستان در منطقه خاورمیانه به صورت جدی در عرصه های مختلف با هم به رقابت پرداخته اند. تنش‌های اخیر در سوریه و یمن، اختلاف این دو کشور را بیشتر و بیشتر کرده است. اما سوال اینجاست که در صورت وقوع جنگ بین این دو کشور، کدام یک پیروز می‌گردد؟

تحلیلگر الجزیره بر مبنای توان نظامی دوکشور، بودجه دفاعی، نرخ رشد اقتصادی و فروش نفت به بررسی قدرت نظامی ایران و عربستان پرداخته و سعی نموده است که پیروز جنگ را تعیین کند.

در زیر به برخی از این شاخصها و تحلیل الجزیره از آنها می‌پردازیم:

قدرت نظامی

در پنج سال گذشته، بیشتر کشورهای خاورمیانه به طور مستقیم یا غیرمستقیم درگیر جنگهای داخلی و اقدامات مسلحانه بوده اند. حدود 32 درصد از سلاح های کل جهان هر ساله به این منطقه وارد می‌شود.

بر اساس شاخصهای دفاعی، عربستان سعودی دارای بودجه قابل توجهی برای هزینه های نظامی و جنگی است. سعودی ها حدود 56 میلیارد صرف تجهیزات نظامی خود و خرید آنها می‌کنند. این هزینه شامل معاملات اخیر با اسپانیا و ایالات متحده نیست که مبلغش به 3 میلیارد دلار می‌رسد.

در مقابل حدس زده می‌شود که ایران سالانه حدود 7 میلیارد دلار هزینه نظامی داشته باشد که در مقابل هزینه نظامی عربستان بسیار کم تر است. در همین رابطه نباید فراموش کرد که از سال 2010 تا کنون، بودجه نظامی عربستان به صورت عجیبی بیشتر و بیشتر شده است. اما بودجه نظامی ایران حالتی سینوسی داشته و در دو سال اخیر به کمترین میزان خود رسیده است.

بیشتر واردات نظامی ایران از روسیه است. در سال 2017، ایران چهار سیستم دفاع هوایی از روسیه وارد کرده است. در مقابل، عربستان سعودی بیشتر سلاحهای خود را از طریق انگلیس و ایالات متحده آمریکا تامین می‌کند. طبق گفته کارشناسان، بیشتر این واردات توسط عربستان سعودی در جریان جنگ یمن مورد استفاده قرار گرفته است.

نمودار زیر میزان تجهیزات نظامی ایران و عربستان را نشان می‌دهد. بر همین اساس، درحالیکه عربستان سعودی حدود 300 هواپیمای جنگی بیشتر از ایران دارد، ایران در دریا و خشکی مجهز تر و قدرتمندتر از رقیب است. تعداد سربازهای فعال ما حدود سه برابر عربستان و تعداد تانکها و ناوهایمان هم به میزان قابل توجهی بیشتر از تانکها و ناوهای سعودی است.

قدرت اقتصادی

ایران:

اقتصاد ایران در سالهای 2016 الی 2017نسبت به سال قبل، 7.4 درصد رشد داشته است. صندوق بین المللی پول در ماه فوریه اعلام کرد که این رشد 7 درصدی ناشی از بیشتر شدن تولیدات نفتی و صادرات آن بوده است.

بنا به نظر تحلیلگران، سهم بخش غیر نفتی ایران از این رشد، تقریبا یک درصد از رشد کل بوده و رشد اقتصادی ایران عمدتا به دلیل صادرات نفتی ایران به ویژه در بازار آسیا بوده است.

به رغم رشد ثبت شده، مشکل اقتصادی ایران به علت ضعف ساختاری در نظام مالی همچنان ادامه دارد. در ضمن هر چند تورم در سال 2016 به 9.5 درصد کاهش یافت اما این شاخص مجددا بر اثر بحرانهای مختلف رو به ازدیاد گذاشت.

نباید فراموش کرد که با توجه به ماهیت اقتصاد ایران که وابسته به منابع طبیعی است، این افزایش درآمد و رشد اقتصادی لزوما به بیشتر شدن فرصت های شغلی برای ایرانیان تبدیل نشده است. نرخ بیکاری در طول سال اخیر در حدود 11.4 درصد است که میزان قابل توجهی است.

عربستان سعودی:

از ژانویه 2017 تا ژانویه 2018، عربستان سعودی، با وجود تلاش های مقامات برای ایجاد توسعه اقتصادی و کاهش وابستگی به نفت، رشد منفی را ثبت کرده است.

این کشور که 22 درصد از ذخایر نفتی جهان را دارد، از اعضای دیگر اوپک برای کاهش تولید نفت و افزایش قیمت جهانی آن، فشار آورد. با توجه به گزارش اخیر نشریه بلومبرگ، بخش های غیر نفتی عربستان همچنان در موضع ضعف هستند و تنها 0.6 درصد رشد و توسعه را ثبت کرده اند.

با این حال، عربستان سعودی به سختی در حال مبارزه جهت تولید غیر نفتی بیشتر و خروج از اقتصاد نفتی است. سعودی ها برنامه دارند که در یک دوره طولانی مدت، اقتصاد خود را از حالت وابسته به نفت خارج نمایند و آن را توسعه دهند.

تولیدات نفتی:

عربستان سعودی:

بر اساس گزارشهای اوپک، پادشاهی سعودی بزرگترین صادر کننده نفت است و با فروش نفت و گاز، حدود نیمی از تولید ناخالص داخلی خود را تامین می‌کند.

سعودی‌ها علاوه بر نفت و گاز طبیعی، سنگ آهن، طلا و مس را نیز صادرات می کند.

این کشور روزانه، بیش از 10 میلیون بشکه نفت در روز تولید می‌کند در حالیکه تنها سه میلیون بشکه از این نفتها در داخل کشور مصرف می‌شود.

عربستان سعودی و دیگر کشورهای عضو اوپک، با وجود اینکه بزرگترین صادر کننده نفت در جهان هستند، مجبور شدند تولید خود را برای بازگرداندن قیمت نفت به میزان واقعی خود، به شدت کاهش دهند.

این امر و نیز سقوط قیمت نفت ایالات متحده موجب شد تا ریاض اقدام به گسترش و تنوع اقتصادی و خروج از وضعیت اقتصاد نفتی کند.

ایران:

دهها تحریم اقتصادی علیه ایران در سالهای اخیر، موجب شده است تا این کشور یک رویکرد چندجانبه اتخاذ کند. با این وجود، نفت تقریبا 80 درصد از کل صادرات ایران را به خود اختصاص می‌دهد.

براساس گزارش سازمانهای جهانی، در حال حاضر ایران بیش از چهار میلیون بشکه نفت در روز تولید می کند که 1.8 میلیون آن جهت تامین مصرف داخلی است.

سرمایه گذاران خارجی در سال 2015 و پس از انعقاد توافق هسته ای(برجام) تمایل بیشتری جهت خرید نفت ایران و افزایش معامله با آن پیدا کردند.

صادرات نفت از دسامبر 2015 تا ژانویه 2016 به دلیل محدود شدن فعالیتهای هسته ای ایران بیشتر شد و به حدود دو میلیون بشکه در روز افزایش یافت. این تعداد تولید روزانه در سال 2017 نیز ( جز در ماه آوریل) باقی ماند و به صورت نسبی هنوز هم ادامه دارد.

منبع: الجزیره . خبر فوری

38