خواص خرفه (فرفخ)

خواص : قطع كننده خونریزی و چرك میباشد، گیاهی است یك ساله كه وحشی آن خزنده، با ساقه های خوابیده كمی قرمز و با برگهای دایره ای گوشتی كه دور گلهای كوچك زرد رنگ آن ظاهر می شوند. نوع پرورشی آن با برگهای ضخیم گوشتی سرخ رنگ كه بلندی آن 40 ـ 10 سانتی متر است، برگهای آن گوشتی كلفت با كركهای كوتاه، تخم آن سیاه كوچك. وحشی آن معمولا ً‌در مناطق معتدله دنیا همه جا و در نواحی سایه دار مرطوب در مزارع و بوستانها و حاشیه دریاچه ها می روید.

در ایران معمولاً كاشته می شود، ولی به طور وحشی نیز در مناطق شمالی ایران در اطراف رشت، لاهیجان، اطراف تهران ، تفرش، اراك و سایر نواحی می روید. تكثیر آن از طریق كاشت بذر آن صورت می گیرد و بذر آن را به طور مستقیم در مزرعه اصلی در ماه های اردیبهشت تا تیرماه می كارند. خاك مزرعه باید غنی باشد و چون احتیاج به آب زیاد دارد آبیاری آن باید مرتباً صورت گیرد.

خرفه از نظر طبیعت طبق نظر حكمای طب سنتی خیلی سرد و تر و دارای نیروی قابضه است و مدر است و معتقدند كه برگ و ساقه آن مسكن صفرا است و آن را قمع می كند و حرارت خون و كبد و معده را تسكین می دهد و برای تسكین حدت تبهای گرم و صفراوی و تسكین عطش و كنترل ترشح ادرار در مورد بیماری دیابت و رفع سردرد های گرم مفید است و خونریزی از هر عضوی را قطع می كند و همچنین در مواردی كه چرك از سینه آید قطع می كند و برای خرد كردن سنگ مثانه و ازدیاد ترشح بول مفید است، یعنی مدر است و برای سرفه و سوزش مجرای ادرار و مثانه و روده ها و بواسیر و همچنین تسكین حرارت رحم و سوزش و درد آن مفید است.

تخم آن ضد كرم كدو است و عصاره ساقه و برگ آن برای بیماریهای كبد و بیماریهای كمی ویتامین c بسیار مفید است، البته كمتر از شاهی. زیرا در خرفه تا حد 25 گرم در 100 گرم برگ ویتامینc دارد و به عنوان رژیم غذایی اشخاص مبتلا به اسكوروی تجویز می شود.

مقدار خوراك از آب برگ ساقه آن 40 گرم كه با 8 گرم نبات یا شكر مخلوط كرده و خورده می شود.

اگر آن را پخته و با كمی پیاز و روغن سرخ كرده و بخورند برای قطع اسهال صفراوی و تقویت روده ها و تبهای گرم بسیار نافع است به خصوص در فصل های گرم سال و برای اشخاص گرم مزاج.

اگر برگ و ساقه آن را مانند سالاد و با سركه بخورند برای درد كلیه بسیار نافع است.
جویدن برگ آن به مقدار كم، كندی دندان را رفع می كند(كه از خوردنمیوه ترش و یا علت دیگری ایجاد شده باشد)و زیاد جویدن آن كندی دندان ایجاد می كند.

از عصاره آن برای التهابهای گرم چشم با مالیدن در محل ملتهب استفاده می شود.

ضماد برگ و ساقه آن با روغن گل سرخ برای تسكین سردردهای گرم و ورمهای گرم نافع است و با آرد جو برای جرب نافع است.ضماد برگ و ساقه آن به تنهایی برای تسكین حرارت اعضا و سوختگی آتش مفید است و اگر بر معده و كبد گذارند برای تسكین حرارت آنها مفید است و اگر با حنا تهیه شود و بر كف دست و پا گذارده شود برای حرارت و پیسی های دست و پا در صورت تكرار مفید خواهد بود.

ضماد ریشه آن برای زگیل قوی تر از ضماد گیاه است. اشتها را كاهش می دهد و اسراف در خوردن آن نور چشم را نقصان می دهد. این قبیل افراد سرد مزاج اگر بخواهند بخورند باید با نعناع و كرفس باشد، مقدار خوراك از آب آن تا 100 گرم است.

خاصیت تخم خرفه مانند آب خرفه است و گرد برگ و ساقه خشك آن برای زخمهای دهان اطفال و زخمهای نظایر آن نافع است و گرد آن برای طحال و معده اشخاص سرد مزاج مضر است.

اگر بیست گرم برگ خشك آن را كوبیده با شكر و جلپ بخورند برای تبها و سرفه های گرم بسیار نافع است، مقدار خوراك گرد آن تا 20 گرم است. مشابه آن در اكثر موارد فوق اسفرزه است.

در مورد خواص خرفه در مدارك فنی منتشره در مغرب زمین چنین آمده است:

خرفه در چین و هندوچین مصارف دارویی وسیعی دارد. از خرفه به عنوان خنك كننده، نرم كننده، جبران كننده كمی ویتامینC و نیروبخش، التیام دهنده زخم و محلل ورم استفاده می شود.

در مدارك زیادی خرفه به عنوان مدر معرفی شده است، ولی بررسی های دقیق تر حكما نشان می دهد كه:

1 ـ در مورد اشخاص سالم و اشخاصی كه كلیه نرمال دارند، اثر مدر دارد.

2ـ در مورد اشخاص با كلیه های ناراحت نیز در مواردی تا حدودی مدر است از جمله در مورد نفری تیس (یا ورم كلیه) و پی لی تیس (ورم كالیس كلیه) تا حدودی مدر است.

در ده مدرك از مدارك طب سنتی معتبر آمده است كه مصرف خرفه برای معالجه خونی نافع است.

چی یو معتقد است كه خرفه برای سه نوع اسهال خونی كه در اثر باكتری ایجاد شده مفید است ولی در مورد اسهال خونی آمیبی یا آموبیك دیسانتری بی اثر است.

الیو معتقد است كه مصرف جوشانده خرفه كه كاملاً‌خوب پخته شده و آب آن گرفته شده باشد برای معالجه اسهال خونی باسیلی یا باسیلری دیسانتری بدون هیچ عوارض جانبی مفید است.

خواص دیگر استعمال داخلی خرفه:

برای اسهال مفید است به عنوان ضد كرم برای معالجه اوكسیوریس یا كرمهای سفید مفید است و مسهل ملایم است برای بچه ها مسهل است تصفیه كننده خون است، تب بر و ضد سم است.

در استعمال خارجی:

شیره گیاه یا له شده گیاه برای تحلیل ورم و تومور و التیام زخمهای شدید سوختگی، بواسیر بیماریهای پوستی، تحلیل آبسه، گزیدگی نیش حشرات، عقرب گزیدگی مفید است.

در موارد نیش حشرات و جانوران مصرف داخلی آن هم مؤثر است ولی البته در مورد زنان حامله نباید مصرف شود.

تحقیقات جدید دانشمندان نشان داده است كه در خرفه ماده شیمیایی بسیار جالب به نام اسید چرب امگا 3 وجود دارد. این همان چربی معروفی است كه در روغن ماهی یافت می شود و عامل مؤثری برای كاهش كلسترول و فشار خون است و از این نظر كه این گیاه را در ردیف گیاهان ارزشمند ضد سرطان و ضد فشار خون قرار می دهد و به علاوه دارای مقدار قابل ملاحظه ای ویتامین c است كه آن هم از ضد اكسید كننده ها است و ضد عوامل سرطان زا است.

خواص خرفه از نظر احادیث :

بر روی زمین سبزی خوردنی شریفتر از آن نیست و سبزی خوردنی حضرت فاطمه (ع) است و عقل را زیاد میکند

1514