خانواده را با اخلاقیات زیبا به سوی ارزش‌ها دعوت کنیم/ عصبیت؛ مانع جریان رحمت
امیرمحسن شیخان : یکی از مسائلی که در فرهنگ قرآن و عترت بسیار و حتی بیش از سایر آموزهها مورد تأکید گرفته است، برخورداری از «حسن خلق» است، در اهمیت این موضوع همین بس که پیامبر اکرم(ص) فرمودند: اگر نمی‌توانید مردم را به وسیله اموالتان کمک کنید، پس با روی باز و گشاده با آنها برخورد کنید.
حال که در ایام نوروز هستیم و این امکان فراهم است تا اعضای خانواده‌ها بیشتر در کنار یکدیگر باشند و به دیدار هم بروند، شایسته است نگاه ویژهای به این مسأله داشته باشیم.
در همین راستا، یکی از راهکارهایی که اهل‌بیت(ع) برای استجابت دعا و بارش رحمت الهی به ما آموختند، برخورداری از دیدۀ رحمت است، به عنوان مثال، یکی از دعاهایی که در آن به فرازهای بسیار زیبایی اشاره شده است، دعای «علوی مصری» از زبان امام زمان(عج) است. با کمی دقت در فرازهای این دعا می‌توان گفت یک دوره معارف اسلامیِ گرفته شده از سرچشمه وحی و امامت، در آن نهفته است. امام(ع) در این دعا به درگاه الهی می‌فرماید: « وَ انْظُرْ إِلَیَ نَظْرَةً رَحِیمَةً أَفُوزُ بِهَا إِلَى جَنَّتِکَ »، با دیده رحمت به من بنگر تا در پرتو آن، رستگار شوم و در بهشت جای گیرم. اگر نتیجۀ نگاه رحمانی خدا رستگاری و بهشت است، پس بیاییم با خانواده، اقوام و دوستانمان با دیدۀ رحمت برخورد و زمینه را برای استجاب دعاها و جاری شدن رحمت الهی فراهم کنیم.
در کنار تمام ثمراتی که برای این برخورد گرم و رحمانی با اعضای خانواده وجود دارد، عواملی نیز وجود دارد که مانع این رفتار زیبا می‌شود که از جملۀ آن، عصبی رفتار کردن است. یکی از قوی‌ترین ابزارها و حربههای ابلیس لعین در حرکت دادن انسانها به سوی تاریکی و ضلالت، ایجاد عصبانیت و خشم در آنان است.
عصبانیت و خشم رذیلۀ اخلاقی است که پیوسته در قرآن و عترت ما را نسبت به پیامدهای ناگوار آن متذکر شدند. بیتردید وقتی عصبانیت در وجود انسان شکل می‌گیرد، در نحوۀ گفتار اثر خواهد گذاشت و حتی چگونگی گفتار فرد را تغییر می‌دهد و تمرکز فکری را به هم می‌ریزد و در نتیجه به رفتاری کشیده خواهد شد که مورد رضای خدا و اهل‌بیت(ع) نخواهد بود.
وقتی تاریخ اهل‌بیت(ع) را مطالعه می‌‌کنیم، در مییابیم که بی‌جهت نیست که آن بزرگواران، محبان و شیعیانشان را اینقدر به خوش اخلاقی توصیه می‌کردند و از سوی دیگر از بداخلاقی و عصبانیت برحذر داشتند، آنان در طول تاریخ عالی‌ترین آموزهها و رهنمودها را برای سعادت دنیوی و اخروی ما تبیین کردند، اما بسیاری نیز بودند که از این تعالیم و تربیتها بهره نبردند و در نتیجه به گمراهی کشیده شدند. همۀ اینها ناشی از یک رذیلۀ اخلاقی است که پیوسته ما را نسبت به آن متذکر شده بودند و آن، عصبانیت است.
پیامبر اکرم(ص) در حدیثی می‌فرمایند: « إنّ الغضب من الشّیطان و إنّ الشّیطان خلق من النّار و إنّما تطفا النّار بالماء فإذا غضب أحدکم فلیتوضّأ »، خشم از شیطان و شیطان از آتش آفریده شده است و آتش با آب خاموش مىشود، پس هرگاه یکى از شما به خشم آمد، وضو بگیرد. (نهج‌الفصاحه، ص286، ح660)
اگر در طول تاریخ مصائبی بر اهل‌بیت(ع) و به ویژه حضرت زهرا(س) وارد شده است، تبعۀ این عصبانیتها بوده است. تمام رذایل اخلاقی، صفات شیطان است. هنگامی که انسان از تحت ولایت امام(ع) خارج می‌شود، به محدوده شیطان وارد می‌شود و شیطان صفات رذیله خودش را به انسان منتقل می‌کند و در نتیجه این صفات رذیله منشأ گناهان می‌شوند.
اهل‌بیت(ع) از این عصبانیتها بسیار آزار دیدند، پس بیاییم دیگر ما برای آنان چنین نباشیم، بلکه به فرمودۀ خودشان زینت آنان باشیم. بدانیم که با هر بداخلاقی ایشان را آزرده خاطر می‌‌کنیم. پس بیاییم اخلاقیاتمان را روز به روز بهبود بخشیم و دیگر امام(ع) و مادرمان زهرا(س) را آزار ندهیم. اینکه آنان اینقدر ما را به خوش اخلاقی سفارش کردند و از بد اخلاقی و عصبانیت برحذر داشتند، به خاطر این است که خودشان از این ناحیه بسیار اذیت شدند.
امام باقر(ع) در حدیثی می‌فرمایند: « اِنَّ اَکْمَلَ المُؤْمِنینَ ایمانا اَحْسَنُهُمْ خُلُقا »، کاملترین مؤمنین از نظر ایمان، نیکوترین آنها از نظر اخلاق است. (اصول کافی، ج2، ص99، ح1). پس اگر داعیۀ ایمان داریم و خود را مؤمن می‌دانیم، باید ببینیم چقدر اخلاقیاتمان نیکوست، به عبارت دیگر، کامل شدن ایمان در بهتر شدن اخلاق بروز خواهد داشت.
امروزه ابلیس و ایادی او به شیوههای مختلف درصدد ایجاد ناجوریها در انسانها هستند و آنان را به سوی بداخلاقی میکشانند که نمود آن در محیط خانواده‌ها دیده می‌شود. پس سعی کنیم با این حربۀ شیاطین که سست‌کنندۀ بنیان خانوادههاست، مقابله کنیم و با رفتاری سرشار از رحمت، محبت و صفا و صمیمیت در خانواده‌ها، زینتبخش اهل‌بیت(ع) باشیم. به عبارت دیگر، بیاییم آنقدر با رحمت و محبت در محیط خانواده، اقوام و دوستان رفتار کنیم که بهانۀ جاری شدن رحمت و برکات الهی را به خداوند بدهیم.
منبع: تسنیم
16
