آلودگی خاک، تهدیدی پنهان زیر پای انسان

رضا میرزایی به مناسبت چهاردهم آذر مصادف با پنجم دسامبر روز جهانی خاک اظهار کرد: خاک منبع عظیم و ثروت گرانقدری است که بسیاری از مسائل حیاتی و نیازهای ضروری انسان و جامعه به آن وابسته است، بیش از ۹۵ درصد نیازهای غذایی بشر و درصد قابل توجهی از پوشاک و سایر مایحتاج جمعیت رو به رشد انسان در بستر خاک تولید و تأمین می‌شود این در حالی است که بشر با اقداماتی که در راستای توسعه و زندگی راحت تر انجام می دهد باعث آلودگی و نابودی این مولفه زیستی مهم شده است.

وی گفت: امسال، این مناسبت، با محوریت دو شعار اصلی «جلوگیری از شوری خاک» و «افزایش بهره‌وری خاک»، یکی از مهمترین و اصلی‌ترین چالش‌های مدیریت سرزمین در اغلب کشورهای جهان را مورد توجه قرار داده است.

وی با بیان اینکه خاک یکی از پیچیده‌ترین اکوسیستم‌های موجود در طبیعت و یکی از متنوع‌ترین سکونتگاه‌های روی کره زمین است، گفت: خاک در بر گیرنده ترکیبی از ارگانیسم‌های مختلف است که با یکدیگر تعامل داشته و در چرخه‌های جهانی که ضامن تداوم حیات روی کره زمین هستند،‌ نقش‌آفرینی می‌کند.

میرزائی افزود: در حالی که بسیاری از تغییرات و آلودگی‌های ایجاد شده در زمین توسط انسان قابل مشاهده است، آلودگی خاک تقریبا نامرئی، اما بسیار خطرناک است. در واقع آلودگی خاک یک تهدید پنهانی زیر پای انسان است. آلودگی خاک از طریق کشاورزی ناپایدار، فعالیت‌های صنعتی، معدنی و زباله‌های مناطق مسکونی به وجود می‌آید.

وی تصریح کرد: خاک در کشور ما در مقایسه با سایر کشورها بسیار سخت ساخته می‌شود و ما در ایران حدود ۱۶.۷ تن در هکتار در سال خاک از دست می‌دهیم، همچنین ۱۲۵ میلیون هکتار از اراضی کشور ما تحت فرسایش آبی و ۳۲ میلیون هکتار تحت فرسایش بادی قرار دارند که این موضوع با حذف حاصلخیزترین لایه خاک ، موجب کاهش تنوع زیستی می شود.

میرزائی بیان کرد: شوری خاک نیز بدلیل اثرات نامطلوب بر تولیدات کشاورزی و توسعه پایدار یک مسئله مهم جهانی است؛ شوری خاک حاصل عوامل طبیعی و عملکردهای انسان بوده و در تمام مناطق با شرایط آب و هوایی مختلف روی می دهد و  انسجام و ظرفیت خودتنظیمی خاک را از بین می‌برد و باعث خارج شدن این منبع پایه از دسترس انسان می‌شود.

وی با اشاره به اینکه بسیاری از تبعات زیست محیطی برای تمام زیستگاه‌های زمین مشترک هستند، افزود: از دست دادن تنوع زیستی و اختلال در خدمات اکوسیستم، کاهش میزان تولیدات کشاورزی، بیابانی و رها شدن زمین های کشاورزی مرغوب قبلی و افزایش خطر فرسایش خاک بدلیل از بین رفتن پوشش گیاهی، آلودگی آب شرب، کاهش فعالیت های بیولوژیکی در  خاک و تضعیف ساختار طبیعی خاک و سست شدن زیرساخت هایی مثل جاده ها و پی ساختمان ها از جمله مخاطرات شوری خاک است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی گفت: با توجه به ارزش و اهمیت منابع خاک کشور و لزوم حفظ و حراست از این سرمایه خدادادی جهت بهره برداری پایدار و حفظ امانت برای نسلهای آینده، باید بیش از بیش به این موضوع توجه داشت که توسعه پایدار هیچ کشوری بدون توجه بـه منـابع خـاک، دسـت یافتنی نخواهد بود و امیدواریم یادآوری این مناسبت، تلنگری برای همه بخش های جامعه باشد که توجه مسئولانه‌تری نسبت به مدیریت پایدار خاک داشته باشند.