اثرات ورزش با تردمیل بر اختلال استرس پس از سانحه
بررسی‌های محققان کشورمان در خصوص اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD نشان می‌دهد که انجام دو با سرعت متوسط روی تردمیل، می‌تواند تأثیرات قابل توجهی در کنترل این مشکل روان‌شناختی داشته باشد.
اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD، یک اختلال روانی و رفتاری ناتوان‌کننده است که می‌تواند به دلیل قرار گرفتن در معرض یک رویداد آسیب‌زا مانند تجاوز جنسی، جنگ، تصادفات رانندگی، کودک‌آزاری، خشونت خانگی یا سایر موارد تهدیدکننده سلامت انسان ایجاد شود. این اختلال، یک بیماری روان‌پریشی القاشده توسط ضربه یا اصطلاحاً تروما است که به‌وسیله علائمی مانند تجربه مداوم و آزاردهنده تروما، افکار منفی، انزواطلبی، برانگیختگی، ترس و اضطراب مشخص می‌شود. PTSD منجر به ایجاد تغییرات بیوشیمیایی در بدن می‌شود که ازجمله آن‌ها می‌توان به ناهنجاری در محور مهم هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال یا محور HPA و همچنین کاهش سطح سروتونین اشاره کرد.
بنا بر نظرات متخصصان، کاهش سطح ماده سروتونین در خون می‌تواند دلیل افزایش اضطراب در افراد مبتلابه اختلال فوق باشد. افکار آزاردهنده، افزایش تحریک‌پذیری، پرخاشگری و تمایل به خودکشی نیز از علائم کاهش سروتونین هستند. درمان‌های رایج و شناخته‌شده برای اختلال PTSD شامل درمان‌های دارویی و غیر دارویی هستند و بر اساس نتایج مطالعات، هیچ‌یک از روش‌های فوق بر دیگری ارجحیت نداشته و علائم بیماری در بخشی از بیماران، پس از درمان برمی‌گردند. این در حالی است که اثرات مثبت ورزش بر بیماری‌های مختلفی مانند امراض روانی، مغزی، قلبی عروقی، عضلانی-اسکلتی، متابولیک و بدخیمی‌ها به اثبات رسیده است.
در این خصوص، محققانی از دانشگاه علوم پزشکی مازندران و مؤسسه آموزش عالی راهیان نوین دانش ساری، پژوهشی را انجام داده‌اند که در آن اثرات ورزش تردمیل با شدت متوسط بر میزان اضطراب و سطوح سرمی برخی فاکتورهای خونی مهم در اختلال استرس پس از سانحه بررسی شده است.
در این مطالعه که روی موش‌های صحرایی نر نژاد ویستار به‌عنوان جانوران مدل انجام شده است، حیوانات ابتدا با استفاده از روشی خاص، به PTSD دچار شدند و بعدازآن به دو گروه ورزشی و غیر ورزشی تقسیم شدند. پس‌ازآن، حیوانات به‌مدت ۴ هفته تحت ورزش با شدت متوسط روی تردمیل قرار گرفتند و سپس رفتارهای اضطرابی آن‌ها بررسی و با یکدیگر مقایسه شد.
نتایج این بررسی‌ها نشان داد که فعالیت بدنی به شکلی مناسب می‌تواند به‌عنوان یک درمان مکمل و مفید به‌منظور کاهش رفتارهای اضطرابی و ناهنجاری‌های بیوشیمیایی در بیماران مبتلابه PTSD در نظر گرفته شود.
در این خصوص، مسلم محمدی، دانشیار گروه فیزیولوژی مرکز تحقیقات بیولوژی سلولی و مولکولی دانشگاه علوم پزشکی مازندران و سه همکار دیگرش در این تحقیق می‌گویند: «در مطالعه ما مشخص شد که موش‌های بالغ مبتلابه PTSD رفتارهای شبه اضطرابی و کاهش سطح سرمی فاکتوری به نام IGF-۱ و افزایش سطح سرمی کورتیکوسترون را نشان می‌دهند. اما ورزش تردمیل با شدت متوسط باعث کاهش رفتار شبه اضطرابی و کاهش تغییرات بیوشیمیایی فوق در آن‌ها شد».
به گفته آن‌ها، «با توجه به این‌که درمان‌های روتین برای PTSD کاملاً سودمند نبوده و درصدی از بیماران حتی پس از طی دوره درمان، در صورت مواجهه مجدد با شرایط تروماتیک، علائم بیماری را نشان می‌دهند، لزوم شناسایی فاکتورهای مؤثر بر ایجاد بیماری و درنتیجه، یافتن راه‌های درمانی جدید برای این بیماری اهمیت زیادی پیدا می‌کند».
آن‌ها افزوده‌اند: «با توجه به نتایج این مطالعه و مطالعات مشابه که اثرات مفید یک برنامه ورزشی مناسب و منظم بر جنبه‌های مختلف رفتاری و مولکولی یعنی سطح IGF-۱ را نشان داده‌اند، پیشنهاد می‌شود از چنین برنامه‌های ورزشی مناسبی در کنار درمان روتین به‌عنوان یک روش درمانی مفید برای درمان اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD استفاده شود».
این یافته‌ها که بر اهمیت ورزش در غلبه بر یک مشکل روان‌شناختی مهم اشاره دارند، به‌صورت یک مقاله علمی پژوهشی در مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران منتشر شده‌اند.
