شباهت‌های «غذاهای فوق فرآوری شده» و سیگار: از افزایش خطر مرگ زودرس تا اعتیادآور بودن

این هشدار جدی در بحبوحه افزایش سریع مصرف جهانی «غذاهای فوق فرآوری شده» از جمله نوشابه‌های گازدار، غذاهای آماده و فست فود داده شده است.

پروفسور کارلوس مونتیرو از دانشگاه سائوپائولو که این هفته سخنران کنگره بین‌المللی چاقی نیز بوده، با اشاره به خطر فزاینده «غذاهای فوق فرآوری شده» برای کودکان و بزرگسالان می‌گوید: «علیرغم خطراتی که مصرف غذاهای فوق فرآوری شده برای سلامتی از جمله ابتلا به بیماری‌های مزمن دارند، سهم آنها در رژیم‌های غذایی جهانی رو به افزایش است. کیفیت پایین این نوع غذاها، در همه‌گیر شدن چاقی و سایر بیماری‌های مزمن مانند دیابت نقش مهمی داشته است.»

در بریتانیا و ایالات متحده، در حال حاضر بیش از نیمی از میانگین رژیم غذایی افراد را غذاهای فوق فرآوری شده تشکیل می دهد و این میزان، برای برخی بویژه افراد جوان‌تر، فقیرتر یا ساکنان مناطق محروم تا ۸۰ درصد می‌رسد.

گزارشی که در ماه فوریه درباره پیامدهای مصرف این مواد منتشر شد نیز نشان داد که خوردن آنها بطور مستقیم با ۳۲ اثر مضر برای سلامتی، از جمله خطر بالای بیماری قلبی، سرطان، دیابت نوع ۲، سلامت روان نامطلوب و مرگ زودرس مرتبط است.

چهار گروه مواد غذایی

پروفسور کارلوس مونتیرو و همکارانش برای اولین بار ۱۵ سال پیش، هنگام طراحی سیستم طبقه‌بندی مواد غذایی "Nova" از عبارت UPF استفاده کردند. این سیستم نه‌تنها محتوای غذایی، بلکه فرآیندهایی که روی غذا قبل از مصرف انجام می‌شود را نیز ارزیابی می‌کند.

این سیستم غذاها و نوشیدنی ها را در چهار گروه قرار می دهد: غذاهایی با حداقل مواد فرآوری شده، مواد اولیه آشپزی فرآوری شده، غذاهای فرآوری شده و غذاهای فوق فرآوری شده.

پروفسور مونتیرو در گفتگو با نشریه گاردین افزود که اکنون آنقدر نگران تأثیر «غذاهای فوق فرآوری شده» بر سلامت انسان‌ها است که ضروریست «کمپین‌های بهداشت عمومی مانند کمپین‌های ضد تنباکو برای مهار خطرات این مواد غذایی تشکیل شود.»

او افزود: «تبلیغات غذاهای فوق فرآوری شده نیز باید ممنوع یا بشدت محدود شود و هشدارهای روی بسته های مواد غذایی باید مشابه مواردی باشد که برای پاکت‌های سیگار استفاده می‌شود.»

او تاکید کرد: «باید فروش غذاهای فوق فرآوری شده در مدارس و مراکز بهداشتی ممنوع شود و مالیات های سنگینی بر آنها اعمال شود و درآمد حاصل از آن، صرف یارانه دادن به غذاهای تازه شود.»

مونتیرو همچنین به این موضوع اشاره کرد که غول های تولید کننده «غذاهای فوق فرآوری شده» می دانند که برای رقابتی بودن، باید محصولات آنها مقرون به صرفه‌تر و خوشمزه‌تر از غذاهای تازه باشد. آنها برای به حداکثر رساندن سودشان، سعی می کنند «غذاهای فوق فرآوری شده» را با کمترین هزینه تولید کنند و از مسیر تبلیغات مصرف آنها را گسترش دهند.

او همچنین به شباهت‌های میان «غذاهای فوق فرآوری شده» و دخانیات اشاره کرد و افزود: «هر دوی آنها باعث بیماری‌های جدی و مرگ و میر زودرس می شوند. هر دو توسط شرکت‌های فراملیتی تولید می‌شوند که سود هنگفتی را از محصولات جذاب و اعتیادآور خود به دست می‌آورند و سعی دارند با یک استراتژی بازاریابی تهاجمی و لابی کردن علیه مقررات مواد غذایی، مصرف جهانی محصولاتشان را بیشتر کنند. هر دو گروه این محصولات نیز بیماری‌زا و خطرناک محسوب می‌شوند.»