آغاز کیفی‌گرایی فیلمسازان ایرانی و ورود حرفه‌ای نسل جوان به سینما در دهه ۸۰
دهه سوم سینمای ایران بعد از انقلاب اسلامی با درخشش تازه نفس‌ها آغاز شد، این دوره هم‌زمان با غیبت بزرگان بود، اما یک خوبی با خود داشت و آن معرفی چند فیلم خوب از چند کارگردان تازه کار بود.
در سال 1381 "نفس عمیق" به کارگردانی پرویز شهبازی با تصویری واقعی و گزنده از روابط جوانان در دل سیاهی‌های تهران پدیده این دوره از جشنواره بود و هم‌چنین اصغر فرهادی نیز پس از ساخت مجموعه موفق داستان یک شهر، فیلم تلخ و تامل برانگیز "رقص در غبار" را عرضه کرد و مورد استقبال قرار گرفت.
در غیاب بسیاری از بزرگان سینمای ایران فیلم "دیوانه‌ای از قفس پرید" ساخته احمدرضا معتمدی توانست نظر گلاب آدینه، محمد بزرگ نیا، کامبوزیا پرتوی، رسول صدرعاملی، مهرداد فخیمی و مهرداد فرید را به عنوان هیئت داوران بخش مسابقه بیست و یکمین جشنواره فیلم فجر به خود جلب کرده و سیمرغ بلورین بهترین فیلم را به نام خود بزند.
در این دوره از جشنواره یک سیمرغ بلورین به نیکی کریمی به جهت 13 سال حضور مستمر در سینمای ایران اعطا شد.
در بیست و دومین دوره از جشنواره فیلم فجر و در سال 1382، داریوش مهرجویی با "میهمان مامان" دل محمد بزرگ نیا، ابوالحسن داودی، محمد داودی، مجتبی راعی، مهدی شجاعی، علی نصیریان و مینو فرشچی را برد و سیمرغ بلورین بهترین فیلم را به خود اختصاص داد.
نکته مهم جشنواره بیست و دوم حضور مسعود کیمیایی پس از پنج سال غیبت با فیلم "سربازهای جمعه" است.
مزرعه پدری، ننه گیلانه، دوئل و اشک سرما چهار فیلم مهم و دفاع مقدسی این دوره هستند که در این میان تنها دوئل موفق می‌شود چند سیمرغ، آن هم در بخش‌های فنی و غیر اصلی را دشت کند.
نمایش جدیدترین اثر بهروز افخمی یعنی "گاوخونی" هم با واکنش‌های متفاوتی در جشنواره رو به رو می شود و دست آخر شاه بیت جشنواره بیست و دوم با نمایش فیلم "مارمولک" جدیدترین اثر کمال تبریزی رونمایی می‌شود.
در سال 1383، بیست و سومین جشنواره فیلم فجر چشم‌انتظاران زیادی را به راه خود داشت اما این دوره از جشنواره به دلیل غیبت نسل سینماگران قدیمی و پیش از انقلاب سینمای ایران شور و حال چندانی را به همراه ندارد.
هیئت داوران بخش مسابقه سینمای ایران متشکل از حمید دهقان پور، عزیز ساعتی، فرامرز قریبیان، حسین کرمی، منوچهر محمدی، داریوش مهرجویی و محمدعلی نجفی که فیلم "خیلی دور خیلی نزدیک" ساخته رضا میرکریمی را به عنوان بهترین فیلم انتخاب کرده و سیمرغ بهترین کارگردانی را به مجید مجیدی برای فیلم "بید مجنون" دادند.
فیلم‌های تقریبا شاخص این دوره عبارتند از کافه ترانزیت، سالاد فصل، زن زیادی، ماهی‌ها عاشق می‌شوند و دیشب باباتو دیدم آیدا که سیمرغ‌های باقیمانده به نسبت تقریبا مساوی بین شان تقسیم می‌شود.
در سال 1384 ابراهیم حاتمی کیا پس از مدت‌ها دوری از سیمرغ با کاشتن مین ضد نفر زیر پای دختر جوان یک سردار دوران دفاع مقدس، سیمرغ بهترین فیلم بیست و چهارمین دوره جشنواره را برای فیلم " به نام پدر" به دست آورد.
احمدرضا درویش، سید مهدی شجاعی، فرهاد صبا، رسول صدرعاملی، مجید مجیدی و اکبر نبوی، حاتمی کیا را برای دریافت این جایزه محق تشخیص داده و تصمیم خود را عملی ساختند.
در این دوره اصغر فرهادی نیز با "چهارشنبه سوری" سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را نیز از هیئت داوران جشنواره بیست و چهارم دریافت کرد.
در بیست و پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر و در سال 1385، محمدحسین لطیفی در نخستین تجربه جدی خود در عرصه سینمای دفاع مقدس نمره نسبتا قابل قبولی را با فیلم روز سوم کسب کرد.
"روز سوم" در واپسین روزهای برگزاری جشنواره بیست و پنجم آماده نمایش شد و داوران این دوره یعنی محمدرضا هنرمند، علی نصیریان، محمدعلی نجفی، عبدالحمید قدیریان، جواد طوسی، محمد داودی و شهریار بحرانی پس از دیدن آن به این نتیجه رسیدند که سیمرغ بلورین بهترین فیلم حق روز سوم است.
در این دوره اکثر سیمرغ‌ها بین سه فیلم خون بازی، روز سوم و پابرهنه در بهشت تقسیم شد.
نکته دیگر جشنواره بیست و پنجم حضور فیلم سنتوری، اثر جنجالی داریوش مهرجویی در بخش مسابقه جشنواره بود که سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای بهرام رادان به ارمغان آورد.
در سال 1386 و جشنواره بیست و ششم کیومرث پوراحمد، امین تارخ، مسعود جعفری جوزانی، منوچهر محمدی، احمد مرادپور، احمدرضا معتمدی و اکبر نبوی در میان خیل آثار متوسط جشنواره بهترین کار ممکن را انجام داده و فیلم "به همین سادگی" رضا میرکریمی را واجد دریافت عنوان بهترین فیلم جشنواره تشخیص دادند.
در این دوره مجید مجیدی نیز با فیلم "آواز گنجشک‌ها" در بخش مسابقه حاضر بود که به دلیل دریافت سیمرغ بهترین فیلم از سوی رضا میرکریمی، سیمرغ بهترین کارگردانی نصیب مجیدی شد.
جشنواره بیست و ششم با اهدای سیمرغ های اصلی به دو فیلم آواز گنجشک‌ها و به همین سادگی کار خود را به پایان برد.
در سال 1387 و پس از گذشت بیست سال از "پرده آخر" و دریافت 9 سیمرغ بلورین از نهمین دوره جشنواره فیلم فجر، واروژ کریم مسیحی با اقتباسی ایرانیزه شده از هملت شکسپیر، فیلم " تردید" را به جشنواره بیست و هفتم فرستاد و باعث شد حسن بلخاری، ابراهیم حاتمی کیا، داود رشیدی، محمد سریر، منوچهر شاهسواری، رسول صدرعاملی و مجید مجیدی سیمرغ بلورین بهترین فیلم را تقدیم او کنند.
در دوره بیست و هفتم بهرام بیضایی هشت سال پس از "سگ کشی" با فیلم "وقتی همه خوابیم" تعدادی از سیمرغ‌های غیر اصلی جشنواره را از آن خود کرد.
لیلاحاتمی نخستین سیمرغ خود برای بازی در نقش اول زن را برای فیلم "بی پولی" دریافت کرد.
در سال 1388 محسن علی اکبری، مسعود جعفری جوزانی، ابوالقاسم طالبی، اسفندیار شهیدی، سیدناصر هاشم زاده و ابراهیم فیاض سیمرغ بهترین فیلم و بهترین کارگردانی را برای فیلم "به رنگ ارغوان" به ابراهیم حاتمی کیا اعطا کردند.
جدای از نمایش به رنگ ارغوان به عنوان تنها نکته هیجان انگیز جشنواره بیست و هشتم، نمایش فیلم "زمهریر" و جلسه مطبوعاتی جنجالی بعد از آن را نیز می‌توان جزو نکات جالب توجه این دوره به شمار آورد.
در سال 1389، اصغر فرهادی و مسعود کیمیایی در میان انبوه فیلمسازان مطرح حاضر در بیست و نهمین دوره جشنواره فیلم فجر جوایز مطرح این دوره از جشنواره را از آن خود کردند.
جهانگیر الماسی، مجید انتظامی، حسن عباسی، ابوالقاسم طالبی، علی معلم و جابر قاسمعلی با حضور فیلمی چون "جدایی نادر از سیمین" کار چندان سختی برای اهدای سیمرغ‌های ریز و درشت بخش مسابقه سینمای ایران نداشتند.
در این دوره فیلم اصغر فرهادی به همراه جرم و آلزایمر اکثر قریب به اتفاق سیمرغ‌های اصلی و فرعی را به خود اختصاص دادند.
در سال 1390 و در جشن سی‌امین سال جشنواره فجر سینمای ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی یدالله صمدی، مجید انتظامی، داوود میرباقری، ابوالقاسم طالبی، احمدرضا معتمدی، داوود رشیدی، علیرضا رییسیان، اسفندیار شهیدی و جمال شورجه فیلم‌های حاضر در این دوره جشنواره فیلم فجر را داوری کردند و جایزه بهترین فیلم در این دوره از جشنواره به هیچ یک از آثار اعطا نشد.
"برف روی کاج ها" که مورد بی توجهی هیئت داوران قرار گرفت، در آرای مردمی به عنوان بهترین فیلم شناخته شد و هم‌چنین به دلیل حضور طالبی کارگردان "قلاده‌های طلا" در میان داوران و دبیری جشنواره توسط محمد خزاعی، تهیه کننده فیلم قرار نبود این فیلم مورد داوری قرار بگیرد، اما به هر حال در تعارف‌ها سیمرغ بلورینی هم در دستان طالبی قرار گرفت.
منبع: تسنیم
10
