چگونه اعتبار سوئیس به عنوان امن‌ترین مکان برای سپرده‌‌های بانکی به خطر افتاد؟

بانک «کردیت سوئیس» (Credit Suisse) در سال ۱۸۵۶ تاسیس شد و همواره یکی از ستون‌های بازار پول سوئیس بود. حتی زمانی که تحت تاثیر بحران مالی سال ۲۰۰۸ قرار گرفت، بر خلاف رقیب دیرینه خود یعنی «یو‌بی‌اس» (UBS) موفق شد نه تنها بدون کمک دولت و بانک مرکزی بحران پولی و مالی را سپری کند بلکه توانست در نقش امدادگر به داد بانک‌های بحران زده برسد. 

بانک کردیت سوئیس تا همین اواخر نیز با انتخاب راجر فدرر، تنیس‌باز صاحب‌نام سوئیسی به عنوان چهره تبلیغاتی خود، سعی می‌کرد تا با نمایش تبلیغات گسترده، خود را به عنوان سمبل بازار پول سوئیس که به امن و کم ریسک بودن در جهان شهره شده، معرفی کند.  

اما پشت این تبلیغات فریبنده، مشکلاتی بروز کرده بود. ورشکستگی شرکت خدمات مالی گرینسیل کپیتال (Greensill Capital) به عنوان همکار کردیت سوئیس در سرمایه‌گذاری بخشی از منابع دومین بانکِ بزرگ سوئیس، ضمن رونمایی از یک پرونده پولشویی موجب کاهش اعتماد مشتریان و برداشت میلیاردها دلار از حساب‌های آنها شد. 

«بانک الاهلی» عربستان سعودی نیز به عنوان دارنده ۹.۸ درصد از سهام بانک کردیت سوئیس زیر بار افزایش سرمایه‌گذاری در این بانک نرفت تا  سقوط آزاد قیمت سهام این بانک آغاز شود. حتی انتشار بیانیه بانک مرکزی سوئیس و پیشنهاد کمک ۵۰ میلیارد دلاری به کردیت سوئیس نیز نتوانست وضعیت را تثبیت کند.

چراغ سبز «یو‌بی‌اس» برای نجات «کردیت سوئیس»؛ معامله ۳ میلیارد یورویی با تضمین دولت انجام شد

این در حالی است که سوئیس پس از وقوع بحران پولی و مالی ۱۵ سال پیش با وضع قوانین سختگیرانه‌ای برای بزرگترین بانک‌هایش به مالیات دهندگان سوئیسی وعده داده بود که پس از سپری شدن بحران یو‌بی‌اس دیگر مجبور به نجات بانک‌های بزرگ سوئیسی نخواهند شد.

اما سقوط کردیت سوئیس شکست بزرگی برای دولت و ملت سوئیس محسوب می‌شود. 

آلن برست، رئیس جمهوری سوئیس، پس از برگزاری جلسه‌ای اضطراری با اعلام خبر خرید بانک کردیت سوئیس گفت: «فروپاشی کنترل نشده این بانک عواقب غیرقابل محاسبه‌ای برای کشور و سیستم مالی بین‌المللی به دنبال خواهد داشت.»

تصاحب کردیت سوئیس از سوی یو‌بی‌اس آن هم به مبلغ ناچیز ۳ میلیارد دلار، افزون بر تحقیر کامل این بانک، احتمالا سهامداران آن را هم متضرر خواهد کرد. همچنین ممکن است هزاران شغل از بین برود. چرا که تقریبا در هر شهر سوئیس شعبه‌های این دو بانک وجود دارد و پس از پایان مراحل خرید، دیگر باز نگه داشتن همه آنها از سوی یو‌بی‌اس فاقد توجیه اقتصادی خواهد بود. 

اما شاید مهمترین آسیب به «شهرت» سوئیس به عنوان مکانی امن برای سرمایه‌گذاری و سپرده‌گذاری در بانک وارد می‌شود.  با وجود رسوایی‌های سال‌های گذشته مربوط به حساب‌های بانکی مخفی دیکتاتورهایی همچون فردیناند مارکوسِ فیلیپینی و دیکتاتور کنگو، موبوتو سسه‌ سوکو و یا بهره‌گیری مافیاهای مواد مخدر از بانک‌های این کشور برای پولشویی و فرار مالیاتی، بانک‌های سوئیس همچنان به امن و کم‌ریسک بودن شهرت داشتند. 

اما حالا سیستمی که مدعی حفاظت تمام و کمال بانک‌هایش در برابر ورشکستگی بود، به فروش ارزان یک بانک ۱۶۷ ساله به قیمت از میان رفتن هزاران شغل، سقوط ارزش سهام آن و شاید بروز مشکل برای برداشت سپرده‌های برخی مشتریان تن می‌دهد.