ایران خودرو در دو راهی انحلال یا بقاء!؟ / «خودرو» با واگذاری به مردم و تجدید ارزیابی نجات می یابد؟

موضوع زیان ‌دهی و هزینه ‌های سرسام‌آور شرکتهای خودروسازی ایران‌خودرو و سایپا مدتها است که در فضای افکار عمومی و میان کارشناسان و تصمیم ساان مطرح است؛ تا جایی که در هفته های پایانی سال 1402، اعداد و ارقام مختلفی از زیان روزانه ۵۰۰ میلیارد تومانی تا میانگین دستمزد ۶۰ میلیون تومانی کارکنان این دو شرکت در رسانه ها منتشر شد. صورت‌های مالی ۹ ماهه ابتدایی سال 1402 ایران خودرو نشان داد که این خودروساز در این دوره بیش از ۱۷۹ هزار میلیارد تومان درآمد داشته است. اما با کسر بهای تمام شده و هزینه‌های دیگر، مشخص می‌شود که این شرکت ۳۰ هزار میلیارد تومان زیان کرده است؛ بنابراین می توان گفت ایران‌ خودرو روزانه ۱۱۲ میلیارد تومان زیان ایجاد می‌کند.

نام این شرکت خودروساز ، در سالی که با عنوان مشارکت مردم در تولید ناگذاری شده، جزء یکی از کاندیداهای اصلی واگذاری ها عنوان می شود. در شرایطی که به دلایل متعدد، از جمله تحمیل هزینه های غیراقتصادی و سوء مدیریت ها شاهد زیان هنگفت ایران خودرو هستیم، کارشناسان صنعت خودرو و سهامداران آن ضمن هشدار نسبت به پیامدهای مدیریت نادرست دولت، بر ضرورت واگذاری این شرکت به افراد یا گروه های دارای صلاحیت تاکید می کنند تا در این شرایط اقتصادی، بیش از این جبران چنین زیان های هنگفتی به بیت المال و دارایی های عمومی تحمیل نشود.

اکنون شرکت ایران خودرو از اقدامات و برنامه ها جهت سودآوری و کاهش زیان انباشته از جمله واگذاری سهام سه شرکت، پذیرش و عرضه اولیه سه زیرمجموعه و همچنین خبر داد و خواستار تداوم حضور نماد در بازار دوم معاملات بورس تا حصول نتایج شد.

بر اساس این گزارش، شرکت ایران خودرو که با نماد معاملاتی «خودرو» در بازار سرمایه حضور دارد، در نامه ای به هیات پذیرش شرکت بورس اوراق بهادار در رابطه با برنامه های شرکت برای خروج از شمولیت ماده 141 اصلاحیه قانون تجارت، اقدامات در دو بخش راهبردهای سودآوری و تجدید ارزیابی دارایی‌ها را به شرح زیر اعلام کرد:

1. راهبردهای سودآوری: مجموعه اقدامات و راهکارهای عملیاتی در حال انجام این شرکت به منظور سودآوری و کاهش زیان انباشته در جهت حداکثرسازی سود و تامین منافع سهامداران به شرح موارد ذیل است و هیات مدیره شرکت تمامی تلاش را جهت تحقق آن انجام خواهد داد.

1-1- بروز آوری منصفانه قیمت فروش محصولات تولیدی به منظور برخورداری از حاشیه سود مناسب. در این راستا می‌توان به اخذ مجوز افزایش مبلغ فروش محصولات پژو پارس در 29 فروردین از وزارت صنعت اشاره کرد.

1-2- بهینه سازی ترکیب تولید، برنامه ورود خودروهای جدید در سبد محصولات تولیدی و توسعه محصولات که در این خصوص می‌توان به افزایش نرخ 8 خودروی جدید اشاره کرد.

1-3- انجام اقدامات لازم در جهت تولید محصولات صادرات محور و از رده خارج کردن محصولات با فناوری قدیمی و زیانده و عرضه خودروهای جدید با فناوری برقی‌سازی قوای محرکه

1-4- اصلاح ساختار هزینه اعم از ساختار سازمانی، تامین و تدارکات متناسب با برنامه‌های عملیاتی تولید

1-5- پیگیری استفاده از ظرفیت بورس کالا در گروه به منظور سودآوری و بهبود شرایط نقدینگی.

1-6- طراحی و اجرای برنامه‌های راهبردی مهندسی و مدیریت هزینه که صرفه‌جویی‌های بسیار قابل ملاحظه‌ای را در بهای تمام شده و هزینه‌های شرکت در پی خواهد داشت.

1-7- ساماندهی شرکت‌های زیر مجموعه، واگذاری دارایی‌ها و اموال غیر مولد گروه و برنامه‌ریزی عملیاتی جهت واگذاری شرکت‌ها جهت چابک سازی فرایندهای تصمیم گیری در مولدسازی دارایی‌ها که تاکنون منجر به واگذاری سهام سه شرکت شامل شرکت‌های شیشه‌های ایمنی به نور، آزمون جاده‌ای خودرو و صنایع ریخته‌گری ایران شده است.

1-8- پیگیری پذیرش شرکت‌های مستعد غیر بورسی گروه جهت پذیرش در بازار سرمایه به منظور اصلاح ساختار مالی و تامین مالی که در این راستا سهام شرکت گوهرفام 26 اردیبهشت در فرابورس عرضه شد. همچنین فرایند پذیرش شرکت سرمایه‌گذاری سلیم نیز نهایی و به زودی در بازار سرمایه قابل معامله خواهد بود. مضافا شرکت ایمن خودرو شرق کلیه اقدامات اولیه جهت پذیرش را طی کرده و به زودی نیز در فرابورس پذیرش خواهد شد.

2. تجدید ارزیابی دارایی‌ها: در راستای اجرای برنامه‌های عملیاتی جهت سودآور کردن عملیات و کاهش زیان انباشته این شرکت مجدانه موضوع افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها را از طریق اصلاح ماده 14 قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی در انطباق استانداردهای حسابداری همراه با درخواست بهره‌مندی از این قانون در جهت اصلاح ساختار مالی و سایر اصلاحات مورد لزوم را پیگیری می‌کند.

در این راستا پیرو مکاتبات با مراجع ذی‌ربط( وزارت صنعت و دبیرخانه شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا) مبنی بر درخواست اصلاح ماده فوق که در بند 2 نامه دوم اردیبهشت سال گذشته به استحضار آن هیات نیز رسید این شرکت اقدام به مکاتبه با معاون فنی و حسابرسی امور اقتصادی و زیربنایی دیوان محاسبات، وزارت اقتصاد و ریاست سازمان بورس به منظور اصلاح مفاد ماده فوق و فراهم کردن اجرای فرایند تجدید ارزیابی دارایی‌ها برای گروه ایران خودرو به شرح ذیل مطرح کردند.

الف. کاهش دوره زمانی تجدید ارزیابی دارایی‌ها از 5 به 3 سال در جهت انطباق با استانداردهای متداول حسابداری

ب. تغییر در روش اصلاح ساختار مالی از طریق تهاتر مبلغ مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها ابتدا با زیان انباشته و سپس انتقال مابقی مازاد مبلغ تجدید ارزیابی به حساب سرمایه اسمی

ج. معافیت مالیاتی هزینه‌های استهلاک مبتنی بر مبلغ تجدید ارزیابی به عنوان هزینه‌های قابل قبول مالیاتی

در مکاتبات انجام شده متن پیشنهادی بدین شرح ارائه شد: "به منظور رونق تولید و ایجاد اشتغال از طریق اصلاح ساختار مالی شرکت‌ها و کارآمدسازی افزایش بهای ناشی از تجدید ارزیابی سوم اسفند سال 1366 با اصلاحات و الحاقات بعدی، کاهش زیان انباشته و افزایش سرمایه از این محل مجاز و مشروط بر این است که ظرف مدت یک سال پس از تجدید ارزیابی به حساب سرمایه افزوده شده و این امر طبق الزامات استانداردهای ملی حسابداری انجام شود و هزینه استهلاک مبتنی بر مبلغ تجدید ارزیابی به عنوان هزینه‌های قابل قبول مالیاتی پذیرفته خواهد شد. کلیه قوانین مقررات و آیین نامه‌های مغایر لغو می‌شود."

متعاقب مکاتبات انجام شده فوق و پیگیری معمول، وزارت صنعت نیز مکاتبه‌ای با دبیر شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا مبنی بر درخواست مساعدت برای صدور مجوز انجام افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها به عمل آورد و در این راستا جلسه‌ای نیز 26 دی سال 1402 در محل شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا به منظور بررسی اصلاح ماده قانونی فوق برگزار و حسب درخواست آن جلسه اطلاعات تکمیلی جهت تصمیم‌گیری در جلسات آتی در اختیار آن شورا قرار گرفت.

یکی از راهکارهای اصلی این شرکت جهت خروج از شمولیت مفاد ماده 141 اصلاحیه قانون تجارت، انجام افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها است و بدین منظور متعاقب برگزاری جلسه هیات پذیرش در 26 اردیبهشت مکاتبه‌ای با وزارت صنعت نیز جهت تمدید مهلت هیات پذیرش بورس به عمل آمد.

بنابراین درخواست می‌شود تا حصول نتایج اقدامات در این خصوص و برای حفظ منافع طیف گسترده ‌ای از ذینفعان، به ویژه سهامداران و آثار با اهمیت سهام این شرکت در شاخص بورس و قیمت سهام نماد «خودرو»، ضمن حمایت از این شرکت در خصوص عملیاتی کردن این برنامه‌ها تا زمان رفع موانع و حصول به نتایج نهایی، حضور شرکت ایران خودرو در بازار دوم معاملات بورس تداوم داشته باشد.