همه‌چیز درباره ممنوعیت واردات آیفون/ ردپای دولت سیزدهم در بازار گوشی آمریکایی؟

پس از گذشت دو سال از ممنوعیت واردات و رجیستری آیفون در ایران بود که ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناروی اطلاعات دولت چهاردهم با انتشار پستی در شبه فیلتر شده‌ی ایکس اعلام کرد مشکل رجیستری آیفون حل شد.

 هنوز ساعتی از اعلام این خبر نگذشته بود که بازارهای گوشی تلفن همراه در ایران با جابه‌جایی قیمت روبرو شدند.

فعالان بازار حالا با سئوال مهمی روبرو بودند، گوشی آیفون دارید؟ برخی با استناد به اینکه با آزادسازی رجیستر گوشی تلفن همراه، قیمت این گوشی ممکن است دستخوش افزایش شود، در قامت خریدار ظاهر شدند اما چند ساعتی بیشتر از این تغییر گسترده در بازار نگذشته بود که خبر تعیین سود ۹۶ درصدی بازرگانی برای واردات گوشی تلفن همراه آیفون، این تب را به لرز نشاند 

 حالا در بازار این خبر پیچیده بود که برای رجیستری لازم است چیزی در حدود صد میلیون تومان، یا به عبارتی رقمی در محدوده قیمت گوشی پرداخت شود.

 این اتفاق البته واکنش تند بسیاری از کارشناسان را نیز در فضای مجازی به همراه داشت. آنها دولت را برابر این سئوال مهم قرار می‌دادند که چطور سود واردات گوشی تلفن همراه برای شما باید صد در صد باشد و برخی نیز به استهزا می‌فتند کمپانی آیفون خودش چنین سودی را ندارد اما در ایران سود حاصل از تولید این گوشی بسیار بالاتر از سو کمپانی است.

برخی با ترند کردن گزاره که «پول دو گوشی را بده، یک گوشی بخر» به این موضوع واکنش نشان دادند و عده‌ای نیز این اتفاق را ناشی از آن دانستند که دولت قرار است کسری بودجه خود را از این محل جبران کند.

 آنها که آیفون ۱۴ و ۱۵ و بعضا ۱۶ خریده‌اند و با استفاده از تمهیداتی آنتن دارند نیز برابر این سئوال قرار گرفته بودند که آیا گوشی ما همچنان کار خواهد کرد یا مجبوریم پول هنگفتی که گفته می‌شود برای رجیستری لازم است را پرداخت کنیم؟

 در میانه‌ی این اعتراضات و واکنش‌ها و ... بود که سخنگوی دولت با یک پست در شبکه‌ی ایکس ماجرا را وارد ابهامی تازه کرد.

 فاطمه مهاجرانی در پست اولی که بعد آن را دو بر اصلاح کرد، نوشت: آن چه امروز در هیئت دولت مصوب شد رفع ممنوعیت واردات محصولات گوشی اپل بود و درمورد نرخ تعرفه واردات اشتباهی رخ داده که به زودی اصلاح و به اطلاع شهروندان محترم خواهد رسید.

او ساعتی بعد در پستی تازه نوشت: آن چه امروز در هیات دولت مصوب شد، رفع ممنوعیت واردات محصولات گوشی اپل بود و در مورد نرخ تعرفه واردات تصمیم‌گیری و در روزهای آتی به اطلاع شهرودان محترم خوهد رسید. او در پستی دیگر نیز تاکید کرد در مورد سایر موضوعات نظیر نرخ تعرفه واردات، دستگاه‌های مربوطه و ... در آینده تصمیم گرفته خواهد شد.

 به عبارتی وی واژه «اشتباه» را از پست خود پاک کرد اما باز هم سرراست مشخص نشد ماجرا چیست.

 چه کسی تعرفه ۹۶ درصد را برای واردات آیفون تعیین کرد؟

اول خرداد ماه سال جاری بود که بخشنامه‌ای از سوی مخبر در باب سود بازرگانی برخی کالاها اعلام شد.

این تصویب نامه هیات وزیران درخصوص تعیین اصلاحات تعرفه‌ای (۳۷۲) ردیف شامل کاهش و افزایش سود بازرگانی، تفکیک، ایجاد، حذف و اصلاح شرح تعرفه و مندرجات ذیل یادداشت برخی از فصول کتاب مقررات صادرات و واردات بود.

در مصوبه هیئت وزیران در خصوص اصلاح تعرفه واردات کالاها که اول خردادماه از سوی مخبر به دستگاه های اجرایی ابلاغ شده، توضیحاتی هم درباره تعرفه واردات گوشی های تلفن همراه و آیفون ارایه شده است.

به موجب این مصوبه و بنا بر این توضیحات مندرج مقرر گردید «با توجه ممنوعیت واردات تلفن همراه هوشمند با نشان تجاری اپل، در صورت لغو ممنوعیت آن در آینده توسط مراجع ذی‌صلاح، سود بازرگانی آن به میزان ۹۶ درصد پیش‌بینی خواهد شد.»

حالا هر چند برخی نامه‌ای را با امضای عارف، معاون اول رییس‌جمهوری در باب تعیین نرخ سود بازرگانی ۹۶ درصد برای واردات گوشی تلفن همراه منتشر کردند، اما به نظر می‌رسد با توجه به سخنان مهاجرانی، تصمیمی در این مورد گرفته نشده است.

 به عبارت دیگر ردپای دولت سیزدهم در این ماجرا به چشم می‌خورد و طبق مصوبه دولت، برداشتن ممنوعیت، به صورت اتوماتیک نرخ تعرفه را ۹۶ درصد خواهد کرد و در نتیجه برای تغییر این سود بازرگانی مصوبه‌ی جدیدی نیاز است.

واردات آیفون از چه زمانی کلا ممنوع شد؟

در نیمه دوم سال ۱۴۰۱، بحث بر سر اینکه گوشی آیفون چهارده و پس از آن امکان ورود به ایران را دارد یا خیر بحث‌های متعددی مطرح بود. در نهایت برخی توانسته بودند از سوم تا دهم مهرماه گوشی‌های ۱۴ آیفون را به صورت قانونی وارد کنند، اما بعد از این تاریخ برخی به صورت مسافری و پستی این گوشی را وارد کشور کرده بودند اما رجیستری همچنان امکان پذیر نبود. در تاریخ اول اسفند ماه سال ۱۴۰۱ بود که بخشنامه‌ای در این زمینه ابلاغ گردید.

در این تاریخ مدیرکل دفتر واردات گمرک ایران در ابلاغیه‌ای، ورود تلفن همراه با نشان تجاری اپل ۱۴ به صورت همراه مسافر و پستی را ممنوع اعلام کرد.

در این بخشنامه آمده بود با توجه به نامه ۱۹ بهمن ماه سازمان توسعه تجارت و نامه ۱۲ بهمن سازمان مذکور، از تاریخ ۱۴۰۱.۱۲.۱ گوشی تلفن همراه با نشان تجاری اپل مدل ۱۴ و کلیه مدل‌های بعد از آن جزء لیست کالاهای مجاز همراه مسافر و پستی ورودی به کشور نیست.

درست در روزهای ابتدایی خرداد که انتشار اخباری در خصوص تعیین تعرفه ۹۶ درصدی خوشبینی برخی کاربران بابت رفع مشکل را به دنبال داشت، بخشنامه‌ای دیگر در قامت زلزله‌ای بزرگ در بازار گوشی تلفن همراه ایفای نقش کرد.

پس از صدور این بخشنامه هر چند مدیرکل دفتر مقررات صادرات و واردات سازمان توسعه تجارت، توضیح داد که محدودیت‌ها برای واردات آیفون‌های نسل ۱۴ و ۱۵ اعمال شده است و این ممنوعیت شامل نسخه‌های پیشین آیفون نمی‌شود اما گمرک ایران بر اساس یک دستورالعمل جدید اعلام کرد که واردات تمام مدل‌های آیفون به داخل کشور ممنوع است.

این ابلاغیه رشد قیمت آیفون‌های دوازده و سیزده و سایر برندها را به دنبال داشت.

حالا در اتفاقی تازه رجیستری گوشی آیفون مجاز اعلام شده است اما همچنان بحث بر سر تعرفه داغ است. خانم مهاجرانی با وجود انتشار سه پست هنوز نتوانسته است درباره چرایی تعیین تعرفه ۹۶ درصدی توضیح واضحی بدهد و همین مساله سردرگمی کاربران را به همراه داشته است.

 رشد قیمت انوع گوشی‌های آیفون در چند ساعت و سپس فروکش هیجان در ساعتی دیگر نشان می‌دهد ابعاد قضیه مشخص نیست و مهمترین دلیل این نامشخص بودن نیز تصمیمات دولتی است که به وضوح مصوبات خود را اطلاع‌رسانی نمی کند.