مساله شر و فلسفه اسلامی؛

اگر خدا مهربان است پس چرا باید بر سر ما بلا بیاید؟/ نظر فلاسفه اسلامی درباره شر در جهان

با بروز رخدادهای طبیعی کشنده به خصوص همه گیری ویروس کرونا یک بار دیگر این پرسش‌ها توسط برخی پرسشگران مطرح شده است. پرسش ساده است:

اگر خدا مهربان است پس چرا باید بر سر ما بلا بیاید؟/ نظر فلاسفه اسلامی درباره شر در جهان

به گزارش خبر فوری ، تاکنون بسیار رخ داده است که بلایا، فجایع و رخدادهای طبیعی دردناک باعث بروز بحث‌های کلامی چالش برانگیز به خصوص در مورد عدل الهی و وجود شر شوند. فاجعه زلزله لیسبون در قرن 18 یکی از این موارد بود که به خصوص روشنفکران فرانسوی نوگرا را در مقابل متکلمین و روحانیون مدافع سنت مسیحیت قرار داد. همچنین بروز بیماری‌های همه‌گیری مانند طاعون سیاه در اواخر قرون وسطی به حدی سوالات کلامی چالش برانگیزی برانگیخت که بسیاری این رخداد را یکی از عوامل ورود غرب به عصر رنسانس می‌دانند.

با بروز رخدادهای طبیعی کشنده به خصوص همه گیری ویروس کرونا یک بار دیگر این پرسش‌ها توسط برخی پرسشگران مطرح شده است. پرسش ساده است: " اگر خداوند مهربان است؛ پس این همه بلا به چه علتی باید بر سر ما فرود بیاید؟ آیا اینکه بسیاری از مردم بمیرند، زجز بکشند، یا به علت یک بیماری همه گیر، ورشکسته شوند شر نیست؟ آیا خداوند می‌تواند آفریننده شر باشد؟"

پاسخ ثنوی‌ها به مساله شر وجودی

ریشه این پرسش به گذشته‌های دور باز می‌گردد. در میان متفکرین قدیم، مانوی‌ها پاسخ ساده را برای این پرسش برگزیدند. آنها به وجود دو خدا قائل بودند؛ خدای خالق شر و خدای خیر. آنها معتقدند بودند این دو خدا دائما در حال جنگ با یکدیگر هستند و علی رغم تمام تنش‌ها، این خدای خیر است که نهایتا پیروز این میدان است.

گرایشات توحیدی و مساله شر

با گسترش فلسفه‌های وحدت وجودی، ادیان تک خدایی و به خصوص ادیان ابراهیمی در خاورمیانه، این اندیشه تا حد زیادی کنار گذشته شد. پیروان ادیان ابراهیمی به خدای بسیار قدرتمندی قائل بودند که بر هر عملی قادر است و در خلقت جهان با هیچ کسی شریک نیست. بنابراین، وجود دو خدا برای یک یهودی یا مسیحی و مسلمان ناممکن بود. اما اگر چنین است پس مساله شر چه می‌شود؟ از طرفی خداوند لاشریک است و از طرف دیگر، هر چیزی از او منشا گرفته است؛ اگر چنین است پس شر هم مخلوق او است. اما چگونه خداوندی که کاملترین است، عادل است و ارحم الراحمین است می‌تواند به وجود آورنده شر باشد؟ چرا دنیایی که او ساخته پر از زشتی و پلشتی و سیاهی است؟ لازم به ذکر است که فلاسفه وحدت وجودی در قرون 3 ق م تا 3 ب م در اسکندریه و روم نیز به این پرسش‌ها پرداخته بودند. اصولا می‌توان گفت که این مسائل اولا به ذهن آنان خطور کرده و بعد به فلاسفه موحد به ارث رسید. متکلمین مسیحی، یهودی و مسلمان در پاسخ به مساله امکان شر از این فلاسفه بسیار آموخته بودند.

شر عدمی و شر نسبی

در میان این فلاسفه، دو پاسخ در مورد شر مطرح شده است که فلاسفه مسلمان نیز این دو را در آثارشان مطرح کرده اند. یکی پاسخی است که فلاسفه نو افلاطونی به مساله شر داده اند و دیگری پاسخ فلاسفه رواقی است. اولی را "شر عدمی" گفته و دومی را "شر نسبی" می‌خوانند. نو افلاطونیان تاکید دارند که شر اصولا امر وجودی نیست که توسط خداوند(منشا واحد عالم) به وجود آمده باشد؛ شر نبود خیر است. بنابراین، اصلا به وجود نیامده است که خالق بخواهد. خلقت شر مانند خلقت تاریکی است. همانطور که تاریکی نبود نور است و بالذات چیزی نیست؛ شر هم نبود خیر و زیبایی است و بالذات اصلا وجود محصلی ندارد. به همین دلیل، نمی‌توان به خدا شکوه کرد که چرا شر را در عالم به وجود آورده است؛ لازمه عالم که خیر است نبودنی است که همان شر است. این پرسش مثل این است که از خالق نور بپرسید چرا تاریکی را خلق کرده است؛ حال آنکه تاریکی اصلا به وجود نیامده است.

پاسخ دیگر را رواقیون داده اند. آنها نیز گرایش وحدت وجودی دارند. بنابراین، مساله منشا شر برایشان مطرح شده است. از نظر فلاسفه رواقی، شر امری نسبی است. به این معنا که ممکن است امری برای ما شر به نظر برسد اما اگر از منظر کلی عالم به آن بنگریم عین خیر باشد. به طور مثال، پسر من امروز فوت می‌کند. من بسیار ناراحت شده و شروع به شکوه و ناله ازتقدیر سنگدل می‌کنم. خب، این اتفاق علی الظاهر شری برای من است. اما اگر دفتر تقدیر را بخوانیم متوجه می‌شویم که این پسر اگر زنده می‌ماند مرا در آینده می‌کشت. بنابراین، این اتفاق از منظر کلی شر نبوده است. از این منظر، عالم مانند یک پازل است. ما به یک قطعه از آن نگاه می‌کنیم. پر از نقص و جاهای خالی است. اما اگر کل پازل را نگاه کنیم دقیقا این قطعه هم سر جای خود قرار گرفته است. کل پازل هرگز نقصی ندارد.

با ورود فرهنگ یونانی به عالم اسلام و ترجمه آثار فلاسفه گذشته از طریق سریانی به عربی این دو نظریه نیز وارد فرهنگ متکلمان و فلاسفه شد. آیات قرآن کریم نیز به صورت ضمنی و در مواقع بسیار زیادی، این دو نظریه را تایید می‌نمود؛ بنابراین، فلاسفه و متکلمین به سرعت به این دو نظریه گرایش پیدا کرده و در آثارشان برای توجیه مساله شر از آنها استفاده نمودند.

نظریه اشاعره و رد شر عدمی و نسبی

با این حال، بودند متفکرانی که سعی کردند به نحوی دیگر فکر کرده و مساله شر را به صورتی دیگر توجیه نمایند. از قرن 4 به بعد گرایش به سنت ضد یونانی در عالم اسلام رواج یافت؛ همین امر باعث شد بسیاری مساله شر عدمی و نسبی را دو پاسخ یونانی به مساله اسلامی بدانند و به همین دلیل سعی کنند به نحوی دیگر مساله را تبیین نمایند. متکلمین اشعری از این گروه بودند. ابوالحسن اشعری در آثار خود معتقد است که اصولا خیر و شر بالذات وجود ندارند و این دو بعد از اراده خدا است که به وجود می‌آیند. اشعری معتقد است که خیر همان چیزی است که خداوند اراده کرده و شر آن چیزی است که او اراده نکرده است و نیز خیر آن چیزی است که او در کتاب خودش آن را امر کرده وشر آن چیزی است که او در کتاب خود آن را نهی کرده است. اشعری معتقد است که مثلا دروغ گفتن بالذات شر نیست؛ بلکه به این علت شر است که خداوند اراده کرده که شر باشد؛ در همین باب، جمله ای مشهور از او منقول است که می‌گوید اگر خداوند کودکی را که از دنیا رفته و هیچ جرمی ندارد، تا ابد در آتش بسوزاند باز نمی‌توان به او ایراد گرفت که چرا چنین کرده ای؟

نقد شیعیان بر نظریه اشاعره و بازگشت به سنت فلسفی

رای ابوالحسن اشعری در بین اشاعره بعدی نفوذ یافت، اما فلاسفه و متکلمین شیعه به آن روی خوش نشان ندادند. خواجه نصیر الدین طوسی تلاش بسیاری کرده است که در آثار خود ذاتی بودن ارزش خیر را به اثبات رسانده و آراء اشاعره را نقد نماید. سنت اشعری به خصوص در بین شیعیان با ظهور ملاصدرا و مکتب حکمت متعالیه کنار رفت. با قدرت گیری اصالت وجود در بین فلاسفه و متکلمین، بار دیگر نظریه شر نسبی و عدمی رواج یافته و در بین فلاسفه (البته به انحاء گوناگون) مطرح شدند؛ تا کنون نیز بسیاری از این دو نظرگاه مساله را تبیین می‌نمایند اما نباید فراموش کرد که نظریه شر نسبی و عدمی مشکلاتی دارد که نمی‌توان آنها را نادیده گرفت.

مشکلات نظریه شر عدمی و نسبی

نظریه شر نسبی و عدمی با وجود همه توانی که در توجیه مساله شر دارد با برخی مشکلات عموما متنی و کلامی مواجه است که بد نبست به آن اشاره نماییم:

الف. تبیین جهنم: فلاسفه آتش جهنم را نیز خیر می‌دانند. چرا که این آتش باعث تنبه مجرم شده و مانند چوب معلمی است که از سر دلسوزی بر دست دانش آموز نواخته شود. با این حال، در قرآن کریم، خداوند وعده داده است که برخی گناهکاران را تا ابد در آتش دوزخ نگه می‌دارد. این آیه چگونه در قالب این نظریه قرار می‌گیرد؟ برخی فلاسفه که گرایشات عرفانی دارند سعی می‌کنند با نظریه قرب الهی و اینکه فرد حاضر در آتش دوزخ به خداوند نزدیک است و این عین خیر است، این مساله را توجیه کنند که البته این رای نیز با مشکلاتی مواجه است.

ب. شر اخلاقی: مساله دیگر وجود شر اخلاقی در افراد است. اگر شر عدمی است پس چرا یکی که در یک خانواده و محله بد بزرگ شده بیشتر به شر گرایش داشته و دیگری که در خانواده بهتری بزرگ شده چنین گرایشی ندارد؟ این مساله چگونه با نظریه شر عدمی توجیه می‌شود؟ آیا شر نسبی در مورد یک خلافکار و یا جانی و یک قدیس ممکن است؟ اگر شر برای هر دو نسبی است پس مجازات این دو بر چه مبنایی توجیه می‌شود؟ اصولا شر نسبی در جهان طبیعی روزانه چگونه شبهات را پاسخ می‌دهد؟

دو مساله بالا و برخی مسائل دیگر از جمله نقاط ضعفی است که در نظریه سنتی تبیین کلامی شر وجود دارد. این نظریه با تمام دقتش هر چند در تبیین شر در کل عالم موفق است اما معمولا نمی‌تواند به یک مومن شبهه دار که خیر و شر را در زندگی روزانه اش می‌بیند پاسخ دقیقی دهد.

38

کیف پول من

خرید ارز دیجیتال
به ساده‌ترین روش ممکن!

✅ خرید ساده و راحت
✅ صرافی معتبر کیف پول من
✅ ثبت نام سریع با شماره موبایل
✅ احراز هویت آنی با کد ملی و تاریخ تولد
✅ واریز لحظه‌ای به کیف پول شخصی شما

آیا دلار دیجیتال (تتر) گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری است؟

استفاده از ویجت خرید ارز دیجیتال به منزله پذیرفتن قوانین و مقررات صرافی کیف پول من است.

شبکه‌های اجتماعی
دیدگاهتان را بنویسید

نظرات شما - 42
  • بینام
    1

    خدامهربان است ولی ماهانامهربانیم وبه هم رحم نمیکنیم وبه هم ظلم میکنیم بعدخدامیخوای بامامهربان باشد

  • الف
    0

    انسان تا زمانیکه خودش به وجود خود و سرنوشتش نیاندیشد و فارغ از بحثهای کلامی بی پایان و بی فایده، مسائل اصلی اش را با نگاه دقیق امروزی حل نکند، همچنان گرفتار در دوگانه خیر و شر است. دنیا محل کنش و واکنش ما انسانها با هم و با طبیعت است. ویروس کرونا هم کنش طبیعت است بر ما انسانها.

    نظرات شما -
    • سرمه چى تبريزى
      0

      عمل و عكس العمل = action & reaction تاب و باز تاب كه با مقوله هاى (كسب و كار) و (داد و ستد) و (امد و شد) و نظاير اين ها متفاوت است.

  • سروش
    0

    اگر تاریکی وجود نداشت هرگز کسی آن را در میان ستارگان شب نمیدید... اینکه بگوییم تاریکی نبود نور است به اندازه ی این مضحک است که بگوییم نور نبود تاریکی است پس هیچ کس نمی تواند مسئله ی وجود را ثابت و محرز و مسلم تفسیر کند و بگوید چه چیزی وجود دارد و چه چیزی وجود ندارد ممکن است همه ی موضوعات و عناوین مربوط به زندگی ما وجودی نداشته باشد و ممکن است وجود داشته باشد و در ضمن اگر بنا باشد چیزی وجود نداشته باشد و دیده شود اولویت با خورشید است چرا که بخش تاریک فضا و آسمان تریلیارد ها بار فراوان تر از بخش روشن آن است.

    نظرات شما -
    • ج. ج.
      0

      و ممكن است انچه را گفته باشيم در معنى نگفتيم و در انچه كه نگفته باشيم معنى فراوانى نهفته باشد و همينطور است فلسفه در زمان حاضر و فلسفه در هزاران سال پيش در تغييرات زمانى همچون پوشيدن لباس و تغيير ان از دستاز تا كراوات و اگر چيزى وجود داشت كه ما نديديم و يا وجود دارد و نمى بينيم هر دو يك تصور باشد تصوير و تصور را مجسم ميسازد در دو جا يك جا روبروى هم و در جا هاى ديكر پهلوى هم قرار دارندگه بخش تاريك آن است.

  • ناشناس
    0

    در مهربانی وخشم خداوند هیچ تناقض و تضاد نیست --- مهربانی خدا با تصمیمهای خوب و بد مبتنی بر علم و حکمت بی کران و فرا گیر او هیچ تضاد و تناقضی ندارد. بشر اگر خوب باشد و حد اکثر تلاش خود را بکند که خوب و عادلانه رفتار کند ؛ او نزد خداوند از فرشتگان ارزشمند تر است ، و اگر بد و موذیانه رفتار کند ارزش او نزد خداوند و در عرف انسانی از یک پشه ی موذی که مستحق نابودی تشخیص داده می شود کم تر و پست تر است. قوانین وضعی بشر و عرف انسانی پاداش را برای خوبان نیکو کار تشخیص می دهند و مجازات را برای بدان موذی تعیین می نمایند.

  • مجید
    0

    بمفهوم «بینهایت» ریاضی ؛ خداوند با بینهایت علائم وجود دارد ؛ و در علم و قدرت احاطه بر کائنات بینهایت است ؛ و کسیکه در حکمت او اظهار نظر میکند ؛ در مقابل علم خدا علم او صفر است ( مفهوم بینهایت ) پس نمی‌تواند در حکمت خدا اظهار نظر کند و چون بر حکمت الهی احاطه ندارد هر اظهار نظر او جواب بعدی را بوجود خواهد آورد ؛ بنابراین انسان خدا شناس در اینگونه موارد؛ باید بگوید من خدا نیستم !!!

    نظرات شما -
    • نا شناس
      0

      خوبی؟ یعنی قشنگ به هم بافتی

    • مجيد
      0

      اگر اطلاعات كافى ندارى اظهار نظر نكن قشنك با هم بافتى يعنى چه ؟ اينجا صحبت از پارچه بافى نيست حوله بافى نيست بحث قاليباف نيست خالى باف نيست يك بحث فلسفى است. عدد ١٠ را تقسيم بر عدد ٣ بكن بفهم بى نهايت چيست ولى شايد هم متوجه نشوى ولى قاليباف ميداند رج چيست و چند گره در هر رج وجود دارد.

  • محسن
    0

    من.میدونم.مطمعنم در آسمان.بالای سرما زمینیها انسانهای خیلی.فوق.پیشرفته.ازلحاظ دانش تکنولوژی علم وجود.دارن.بطوریکه حتی علمودانش.تمام.اهل.زمینیها وکشورهای.پشیرفته مثل آمریکا حتی.ذره ای به پای علم دانش فرا.زمینیها نخواهد رسید این یک حقیقت واقعی است باید باورکرد.

  • علی خانپور
    0

    اردوست هرچه رسدنیکوست.اینچنین بلاها ازکثرت گناه بشراست.وخداونددرصورت توبه وتضرع بشرودرخواست ازآن قادرمطلق رفع بلامیکند.اللهم عجل لولیک الفرج.

  • ناشناس
    0

    باسلام خداوند مهربان بندهاش دوست داره این غلطی که امریکا کرده دامن خودش گرفته بعدا خودش اعتراف میکنه بوسیله دکتر امریکا ی بردن چین این مثل داعش هجوم ملخ خدالعنت کنه امریکا تروریست دشمن حربه میزنه به هر طریق سراحتا اعلام میکنن

  • رضا
    0

    متن شر و خیر بجا و مناسب زمان حال بود اما وسط زمین و آسمان خواننده را رها کردن کار درستی نبود

  • ناشناس
    0

    به پایگاه خبر فوری در باره خبر:/اگر خدا مهربان است پس چرا باید بر سر ما بلا بیاید؟/ شنبه 24/12/1398 --- چه کسانی بخواست خدا در دنیا و آخرت همیشه کام روا هستند --- اگر کام روایی دنیا و آخرت را برای همیشه می خواهید و آرزو دارید همیشه از الطاف خداوند برخوردار باشید و از خشم او در أمان بمانید به این آیات سرشت نشین محکم و مفصل قرآن گوش جان فرا دهید ، و این آیات را همیشه به یاد داشته باشید و با توکل به خدا این آیات را سر لوحه ی همه ی کارهای خود قرار دهید و از گرفتار شدن به موضوعهای هشدارهای شدید سر تا سر قرآن شدیدا پرهیز کنید: « وَلِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ . إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآيَاتٍ لِأُولِي الْأَلْبَابِ . لَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَى جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ . رَبَّنَا إِنَّكَ مَنْ تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَيْتَهُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصَار .ٍ رَبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلْإِيمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ. رَبَّنَا وَآتِنَا مَا وَعَدْتَنَا عَلَى رُسُلِكَ وَلَا تُخْزِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّكَ لَا تُخْلِفُ الْمِيعَادَ . فَاسْتَجَابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّي لَا أُضِيعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِنْكُمْ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ فَالَّذِينَ هَاجَرُوا وَأُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ وَأُوذُوا فِي سَبِيلِي وَقَاتَلُوا وَقُتِلُوا لَأُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَلَأُدْخِلَنَّهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ثَوَابًا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَاللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الثَّوَابِ » ﴿آیات ۱۸۹ – ۱۹۵ سوره آل عمران﴾.

    نظرات شما -
    • ناشناس
      0

      قطعا ابن ناشناس عزيز به دو زبان فارسى و عربى تسلط كامل دارد متن هاى فارسى را به درستى و زيبا بدون اشتباه تايپ كرده و همچنين كپى نويسى از قران مجيد از اين زيباتر نميشد. درود و دعاى خير خوانندگان پيش روى او قرار دارد.

  • ماد
    0

    والا ما هرچی شر و بدی و نحسی دیدیم از این بشر دوپا و خودمونه از نعمات هرچی دیدم همش با حال و میزون بوده منتهی لیاقتش و نداشتم و نداشتیم

  • ناشناس
    0

    وقتی یک عده‌ای شروربنام دین خدا ملتها را آرواره میکنند مانند سوریه و یمن و... انتظار دارید آه مظلوم شما را نگیرد. اینها اندکی از عذاب است.

  • امین بهزادپور
    0

    با توجه به اینکه شناخت انسان در این عالم از طریق اضداد میسر است بدون وجود شر اصولا خیر و رحمتی هم قابل شناسایی نبود بنابراین شر و خیر دو بازوی شناخت خدای سبحان است

  • صدرالدين حافظى
    0

    فلسفه بازى را كنار بگذاريد. در قرأن مجيد جستجو كنيد بوضوح شرح داده شده است. صدق الله العظيم و صدق الرسول الكريم

  • مجید کمالیان
    0

    سلام مدتهاست عده ای در کل جهان بی خدایی کردند وآتشی راه انداختند وامروز متاسفانه تر وخشک درحال سوختن هستند تا دیر نشده خدایی کنیم.

  • حسن
    0

    باسلام..دراین روزگار که مردم ونوع بشر فرسنگها از معنویت فاصله گرفته اند واقعا جایی برای مطرح کردن رحمانیت ورحیمیت خدا باقی نمیماند،مردمانی که ازهیچ نوع معصیت ونافرمانی فروگزارنمیکنند،نوع بشری که برطبل فسادوفحشاودروغ ودزدی ونامردی میکوبند قابلیت ولیاقت ترحم ندارندوباید به زاریان زار مورد آزار وشکنجه قراربگیرند...مابایدشکرگزارخداباشیم که تابه حال بلا نازل نکرده والا میبایست به سختی بشر امروزی راتنبیه نماید...

  • سعید
    0

    سلام خیلی از این موضوعات از جمله سوالات اساسی است که در زندگی هرکسی پیش می اید در واقع انسانهای الهی هرلحظه در پی تفکر در جواب سوالات اساسی زندگی هستند و انسانهای مادیگرا و فراموشکار در حادثه ها به دنبال جواب این سوالات هستند. نکته مهم در فهم هستی شناخت دقیق مبانی توحید است در واقع چیزی که از دید الهی تاکید میشود عدم وجود هیچ موجودی غیر از خدا است که اولین شرط خدا بودن عدم امکان تصور ذات او توسط انسان است درواقع وقتی ما از خدا حرف میزنیم فقط میتوانیم صفات اورا مورد بحث قرار دهیم ولی نمیتوانیم بگوییم چرا خدا بیماری و طاعون پدید اورده دلیل ان هم کاملا منطقی است چون خدا فراتر از زمان و محاسبات ماست و این وقایع برای ما اتفاق می افتد و برای خدا مرگ معنا ندارد و هر وجود همیشه در بهترین حالت خود هست به همین دلیل انسانهایی که خدایی شدند و به عوالم بالا راه یافتند نیز رفتاری خدایی دارند و بی تاب وقایع هستی نیستند. علم طبیعت و فیزیک نیز با دقت در ذرات ریز اتمی و الکترونی به احتمالات رسیده که آیا ذرات وجود دارند یا هرچه هست از امواج نیرو یا گرانش است تازه نظریه خلقت از عدم زیر میکرسکوپ امده در حالیکه حتی همین نیروی قابل تصور توسط دانشمندان هم از هیچ است

  • Ze...
    0

    سلام .این بلا ها کمه هرچی که سرمون میاد از کرده های خودمونه زنهای شوهر دار با مردای زن دار رابطه دارن تو فضای مجازی بدن نمایی میکنن زنا فحشا خیانت اینا واقعا کمه کاش خدا کنه همه نابود شن باز خدای مهربونه که به ما ها رحم میکنه لعنت خدا به همه ی فاحشه های دنیا خدایا شکرت

  • مهکامه سعیدی
    0

    این سوال ها باعث شد یه زمانی من کافر شم اما فقط یکبار واقعا خواستم خدا رو ببینم باور کنید یا نه ولی اتفاقاتی افتاد برام که دیدمش اینکه از روحش دمیده درسته مثل اینه مایکروسافت لب تاپ بسازه روش سیستم عامل اورجینال خودش رو نصب کرده حالا اگه شما هر برنامه ای رو نصب کردی ویروس گرفتی یا حتی یک باردفترچه ی راهنماشو نخوندی نمیشه گفت مقصر شرکت سازنده شه. ما کدوممون حرفای خدا رو تو قرآن بهش عمل میکنیم؟ بارها تاکید داشته خدا به یکدیگر نیکی کنید احترام بذارید ما به همدیگر رحم نمیکنیم واسه همین خدا بهمون رحم نمیکنه داستان قحطی زمان موسی رو بخوانید اونا تازه یهودی بودن . تو این بیماری خیلیا به خصوص مردم ایران به حرف دکترا و متخصصا گوش نمیدن بیماری بیشتر میشه تلفات هم بالا میره مردم دنیا از ترس قحطی حمله کردن به فروشگاهها نیازاشون رو برای مدت طولانی تهیه کردن اما هیچ کس به فکر اون یکی نیس همه به فکر خودشون و خونواده نزدیک مثل بچه و پدر و مادرشون هستن هیچ کسی به فکر اون بی خانمان بدبخت نیست که هنوز اشغال گردی میکنه و تو خیابون میخوابه تو این شرایط معلومه خدا حواسش به ما نخواهد بود اگر فکر میکردیم به هدف آفرینش به پوچ بودن و فانی بودن دنیا ایمان داشتیم اینطور خودخواه سرکش حیران ترسان از مرگ نبودیم ما اصل افرینش رو فراموش کردیم اینم بگم هر کس در دنیا هر چی بکاره همون رو برداشت میکنه هم تو دنیا هم اخرت ما اومدیم امتحان شیم پس از معلم انتظار دادن جواب و ارفاق اونم تو امتحانای نهایی جهانی نباید داشته باشیم عدل الهی و رحمش برای دنیای فانی نیست

  • مصطفی عباسی
    0

    هردو نظریه عدم ونسبی تاحدودی درست است ولی کافی نیست .به نظر من انسان ازطرف خداوند جانشین اوبرروی زمین است که میبایست از شر فرصت پیشرفت وترقی وتکامل نهایی را طی کند درزمانی که مادرحال تغییرات اقلیمی وبعلاوه پیشرفتهای افسار گسیخته بشری هستیم برای نیل به هدف فوق راه زیادی درپیش داریم وهزاران سال دیگر پیش رو ،ولی کل انسانها دراین تکامل مشارکت دارند هم شر وهم خیرچون برای خلیفه شدن بایستی علوم وتجربه زیادی بیاموزیم.تازه اول راهیم

  • شهرام
    0

    من فقط یک نکته میگم و‌تفکر بعدش با خودتون. دانشمندان بزرگ بسیاری از جمله استیون هاوکینگ که در بحث سیاه چاله ها نظریات بی نظیری ارائه کرد خداناباور بود . اگه کسی ادعا می‌کنه عقل و ذهنش از اونها بهتره بنظرم توهمه. چرا کودکان بی گناه یمنی یا سوری یا سومالیایی از گرسنگی می‌میرند ؟ این عدالت است؟

    نظرات شما -
    • مهکامه سعیدی
      0

      دوست عزیز همون استیون هاوکینگ یا داروین هم آخر نظریه هاشون اقرار به وجود نیروی ماورای طبیعی داشتن و باور داشتن آخر به سیاهی رسیدن که هیچ مطلق بود و امکان نداره از هیچ مطلق کهکشانها و سیارات خود به خود به وجود بیان پس نیرویی ماورای طبیعی وجود داشته همین فرصت برای زندگی عدالت خداست خداوند بر هر نهان اگاهه پس به خوبی ذات تک تک آفریده هاشو میدونه کی مخلص واقعیه و کی دو رو و دغل باز پس میتونسته مارو همون موقع تو جایی بذاره که تا ابد اونجا باشیم بهشت یا جهنم که به نظر من همون دوری یا نزیکی به خداست اما اجازه داد تا یکبار زندگی کنیم و اصل وجودمان رو رو کنیم که در دنیای باقی نسبت به عدالت خدا و جایگاه خودمون اعتراضی نداشته باشیم

  • مهدویان
    0

    ظهرالفساد فی البروالبحربماکسبت ایدی الناس لیذیقهم بعض الذی عملوا لعلهم یرجعون،قران کریم،سوره روم،آیه۴۱ فساد درخشکی ودریا به واسطه اعمال مردم آشکارگردید،تابچشاند بعضی از نتایج اعمالشان را شاید برگردند ظاهربلایاعذاب وباطن آنهارحمت است،خداوند اراده فرموده تا پیش از آنکه در زندگی ابدی ،انسانها به نتایج اعمال ناشایست خودگرفتارعذاب گردند،درهمین زندگی کوتاه دنیا،به ذره ای از ان عذاب گرفتارشوند،تاازخواب غفلت بیدار شده وباتوبه،به انسانیت خودبازگردند

  • عباس
    0

    خود بشر خفاش خورده چرا میگین خدا نازل کرد شر رو ذهن ادم خلق کرده از اول هر چی تو طبیعت بنفعش نبوده شر دونسته الانم بشر جنگ راه انداخته اواره هاش گله از حکمت خدا دارن بشر مرزبندی کرده دنیارو جهان سومی ها گله از عدالت خدا دارن بشر خودش با تغذیه اشتباه یا سبک زندگی غلط یا دستکاری و خرابکاری تو طبیعت و اکوسیستم یا اشتباهای تو ازمایشگاهابه مریضیای جورواجور مبتلا میشن بعد میگن خدا چجوری راضی شده خدا فقط خیر داد خدا عقل و شعوری به ما داد که خیلی خیلی سختتر از این مشکلات رو حل کنیم خودمون خراب کردیم و الانم میگیم خدا نازل کرده

  • مومنی
    0

    بنده خودم هم دکتری فلسفه اسلامی هستم و مدرس فلسفه و منطقم خیلی مقاله ضعیفی بود هیچ ربطی هم به تبیین نظریه شر از دیدگاه فیلسوفان مسلمان نداشت مگر می شود در خصوص نظریه شر از دیدگاه فیلسوفان مسلمان مقاله نوشت و نامی از ملاصدرا و علامه طباطبائی و ... نیاورد نام این مقاله باید به «تبیین نظریه شر از دیدگاه فیلسوفان یونانی و تأثیر آن بر متکلمین و فیلسوفان پیش از ملاصدرا» تغییر کند. که با این حال هم باز مقاله بسیار ضعیفی است نه به دیدگاه افلاطون و نه به دیدگاه ارسطو اشاره درستی نشده بود کلا در یک کلام ضعیف بود فکر کنم کسی که این مقاله را نوشته حتی در حد کارشناسی هم سواد ندارد نظریه شر اخلاقی و جهنم هم در فلسفه اسلامی تبیین های دیگری دارد که شما اشاره به آنها نکرده اید نگارنده فقط نظریه شر نسبی است به گوشش خورده

    نظرات شما -
    • سميعى
      0

      فلسفه بى فلسفه فيلسوف هم خودش را سرگردان ميكند و هم خلق خدا را انگشت شمار فيلسوف هاى جهان را محترم ميشماريم آنها را نظريه پرداز مى پندارىم نه اينكه بطور مثال اقاى دكترى كه از يزد به تهران ميامد سر راه توقفى در اصفهان داشت و همانجا ليسانس در رشته فلسفه گرفت و دكترى را جا گذاشت و ديكر فراموشش كرد و پشت سرش را نگاه نكرد و به تهران امد. از خدا توفيق بيشترى بدست آورد و دانست كه ليسانسيه با هر مقدار سواد كم بهتر از دكتري با دانش بالا ولى بدون مدرك است. بگذريم هرمشكلى داشته باشيم پاسخش را در كلام خدا در قران پيدا خواهيم كرد.

  • ج
    0

    خداوند هر کاری که لازم باشه انجام میده به کسی هم ربط نداره کسی که ایمان داره فقط باید سپاسگذار باشه تو تمام عمر فقط می خوریم و می خوابیم و عشق و حال میکنیم یاد خدا نیافتیم حالا دوروز سختی پیش اومده همه ازش طلبکار شدیم

  • Hami
    0

    واسه بقیه ملت ها را نمی دونم ولی وقتی ما یه معلم پیر و دلسوز آستارایی را سورژه خنده های لحظه ای مون می کنیم اصلا نباید انتظار داشته باشیم دچار گرفتاری و بلا نشیم. از همین جا به عنوان یه پزشک دست هات رو می بوسم خانوم معلم آیلاند. ما زندگی را به بزرگانی مثل تو مدیونیم ما را ببخش اگر گاهی انقدر بی حیا میشیم که به جای محترم شمردن امثال تو اونها را سورژه تمسخره قرار دادیم. دست های پینه بسته ات لایق هزاران بوسه است. ما را ببخش بزرگ زن ایران زمین.

  • بینام
    0

    این بلایا نشان آنست که ما ایرانیان دچار شرک وکفر شدیم واز فرمان الهی که در قرآن کریم به وضوح آمده روی بر گردانيده وبه حرف های مداح وغیره عمل می‌کنیم پس اینها هشدار های الهیست وعذاب واقعی سرنوشت ماست اگر تفکر تدبر نکنیم وبه خدا بر نگردیم

  • یعقوب آذرهوا
    0

    خدا مهربان است شکی نیست اما بلاهایی که بر سرمان میاد نتیجه اعمالو کردار ماست کجای اسلام گفته خفاش بورین الان خوردی نتیجشم این شد کرونا

  • فریدون
    0

    پاسخی برای این شبهه نیست تنها بازی با کلمات که هیچ کدام هیچکسی را قانع نمیکند اما پاسخ صحیح تنها در میان متون زرتشتی موجود است شر یا اهریمن که وجودش اصالت ندارد موجب تمام رنج ها و عذاب انسان است و سرانجام نیز توسط نیکی ها نابود و از صحنه ی جهان محو خواهد شد اهریمن و شر خدا یا موجود دیگری بحساب نمی آید که ما را دچار ثنویت کند بلکه موجود بدون اصل است و وجودش به اعمال ناشایست انسانی وابسته است و ناراستی اعمال انسانی موجب ایحاد شر میگردد و شر یا اهریمن روزی نیز صحنه گیتی را ترک خواهد کرد و تنها خدای یگانه مثل همیشه بر گیتی حکم خواهد راند

  • دختر آریایی
    0

    اینها همه سیاست افراد مذهبیه برای اینکه حکومت کنن

  • هستی امینی
    0

    فقط در مورد امسال یعنی 98 چقدر بلا برسر مردم ایران نازل شد اولِ سال که با سیل شروع شد سیلی ویرانگر که منشائش بی تدبیری مسئولین بیسواد بود ولی چوبشو مردم خوردن انواع واقسام تورم بعدش گرانی بنزین کشته شدن بچه های مردم حالا تعدادشو که نگفتن وپیچوندن ولی همه میدونن که بالاخره یه تعدادی بیگناه کشته شدن آه مادراشون که دیگه واقعیت داشت بعدشم پودر شدن 180 نفر تو آسمون بدون اینکه آب از آب تکون بخوره معلونه که آه مادراشون دامنگیر میشه ,همش به مردم ایراد میگیرن ولی نوک تیز انتقادات به سمت مسئولین بی کفایت وبی لیاقتِ که هر دفعه بجای خل مشکلات دردسر تازه برامون درست میکنن ,سایه ی جنگ با آمریکا رو یادم رفت که بگم ,سر أخر دردی که به جون مردم انداختن به معنای واقعی,اگه یکم دلسوز بودن ومراقب اینقدر آدم ناراحت نبود واین بی مبالاتی وبی تدبیری رو نمیشه انداخت فقط گردن شرو اتفاقات آخرالزمان,امیدوارم زودتر اتفاقات بیفته چون خیلی ها باید پاسخگو باشن خیلی هاااا

  • اصغر
    0

    فقط میشه گفت ساکت شید با این خضعولات

  • حسن
    0

    حضرت علی(ع)میفرمایند :بالاترین نعمتهای خداوند؛سلامت وامنیت است.البته که سلامت وامنیت بافرج امام زمان کامل میشه،ولی خداوند همیشه نسبت به مخلوق خود رحیم ورحمان بوده،وبه همان اندازه جبار هم هست ،لذابرای حفظ شدن نعمتهایمان حتما باید به امام عصرمان توسل بجوییم،چون منتظر واقعی همیشه شاکر نعمتهای خداوند هست.

  • محمد بلانیان
    0

    وقتی در مملکت اسلامی رشوه خواری زیاد شود رباه خواری امری عادی شود حتی در ارگانهای دولتی فسادهای اخلاقی عادی شود موسیقی را هنر می دانند به زنان بیشتر از مردان کار وشغل میدهند وهراران دلایل دیگر چرا کرنا نیاید چرا بلا نیاید چرا امریکا نیاید چرا اقتصادمان فلج نشود پس خدا نا مهربان نیست این بلاها بازتاب اعمال خودمان است

  • مینا
    0

    بنظرم خدا رو از روی عشق علاقه باید عبادت کرد نه از ترس وحشت نمیدونم وقتی خدا قبلت سرنوشت انسان نوشته پس چرا بهشت جهنم آفریده .پس یعنی آینده انسان دست خودش نیست هر کیو دوست داشته معصوم آفریده از هر کی خوشش نمی امد جلاد آفریده خودش تعیین کرده کسی چی باشه