برندگان کمترشناختهشده نوبل ادبیات
در حافظه روزهای میانی شهریور، تولد و مرگ نویسندگانی ثبت شده که نامشان در فهرست بلند جوایز نوبل ادبی دیده میشود.
آنها که میشناسیم و آنها که حتی کسب این جایزه نتوانسته مترجمان را به برگرداندن آثارشان به فارسی و معرفی به جامعه ایرانی ترغیب کند.
بنا بر وصیت آلفرد نوبل شمیدان سوئدی، هر ساله جایزهای به مبلغ ۸ میلیون کرون سوئد (معادل بیش از ۸۷۰ یورو) به نویسندهای اعطا شود که در اثر خود در هر گونه داستانی، رمان و یا شعر «آیدهالی قدرتمند» را به نمایش بگذارد.
جایزه نوبل برای رشته ادبیات از سال ۱۹۰۱ هر سال به استثنای موارد اندک به یک نویسنده اعطا میشود. نویسندگانی که غالبا آثارشان پیش از این موفقیت به زبانهای مختلف ترجمه شده و شهرت جهانی خود را به این رقابت مدیون نیستند و شاید برعکس انتخابشان به حرف و حدیثهای معمول در مورد نحوه و دلایل انتخاب برگزیدگان، پایان دهد. در سالشمار این روزها، تولد و مرگ نویسندگانی ثبت شده است که جدای از شهرتشان جایی در این فهرست دارند و نخستین آنها شاعری است که هیچ ترجمهای از آثارش به فارسی وجود ندارد.
نخستین فردی که این جایزه را از آن خود کرد، سولی پرودوم با نام کامل رونه آرمان فرانسوا پرودوم (René Armand François Prudhomme) بود. این شاعر فرانسوی متولد ۱۸۳۹ در پاریس به دنیا آمد. او که با سبک شعری مبتنی بر احساسات فعالیت خود را آغاز کرد و با سرودن اشعاری چون گلدان شکسته و تنهاییها با استقبال جامعه ادبی آن روزگار روبرو شد؛ بهتدریج به فلسفه متمایل شد. شاعر دو شعر فلسفی عدالت و خوشبختی در سال ۱۸۸۱ مورد تقدیر آکادمی فرانسه درآمد. وی در اشعار فلسفی خود با بهره گیری از ظرفیتهای موجود در شعر بلند، به تبیین مفاهیم علمی و فلسفی پرداخت اما بار فلسفی این اشعار تا به حدی بود که برخی، این دو اثر را نه شعر بلکه قطعاتی فلسفی میدانند.
او همچنین مقالاتی در حوزه زیباییشناسی به رشته تحریر درآورد و بخش قابل توجه جایزه خود را به تاسیس جایزه یک انجمن ادبی اختصاص داد. او ۶ سپتامبر (۱۵ شهریور) ۱۹۰۷ درگذشت. از این شاعر، اثری به فارسی ترجمه نشده است و البته او تنها نیست.
فردریک میسترال (Frédéric Mistral) نویسنده و فرهنگ نویس فرانسوی متولد ۸ سپتامبر (۱۷ شهریور) ۱۸۳۰ دومین فرانسوی فهرست صاحبان نوبل ادبیات است. او چهارمین جایزه آکادمی سوئد را در حوزه ادبیات به همراه یک نویسنده اسپانیایی از آن خود کرد. میسترال در نوشتههای خود از زبانی قدیمی به نام اُک یا اُکسیتان استفاده میکرد که در منطقی از جنوب فرانسه رایج بود. اوج استفاده از این زبان قرن های ۱۱ تا ۱۳ میلادی بود و کارهای میسترال جانی تازه به این زبان در حال نابودی دمید.
او بعدها به سبب ابتکار و نبوغ و اصالت هنری آثارش که انعکاس واقعی طبیعت و زندگی مردم زادگاهش در جنوب فرانسه بود، جایزه نوبل ۱۹۰۴ را بهطور مشترک دریافت کرد. میسترال در ۲۵ مارس ۱۹۱۴ در زادگاهش از دنیا رفت. از آثارش میتوان به میریو اشاره کرد. از این نویسنده نیز اثری به زبان فارسی در دست نیست.
منبع: ایرنا
47