روزی که حرم امام رضا (ع) به توپ بسته شد / روسها چرا حرمت حرم را نگه نداشتند؟

در روز نهم فروردین 1291 خورشیدی، تاریخ ایران با یک واقعه تلخ و هولناک رقم خورد. ارتش روسیه تزاری، با بی‌رحمی و بی‌ادبی، حرم مطهر امام رضا(ع) را به توپ بست. این حمله نه تنها یک جنایت انسانی بود، بلکه به عنوان یک اقدام سیاسی برای تضعیف انقلاب مشروطه و استقلال ایران انجام شد. در آن روز، صدای توپ‌ها و شرپنل‌ها، سکوت مقدس حرم را شکست و قلب ملت ایران را به درد آورد. اما این واقعه تلخ، نه تنها یک فاجعه بود، بلکه یک یادآور برای ملت ایران شد تا در برابر استعمار و دخالت خارجی مقاومت کنند و استقلال خود را حفظ کنند. در این مقاله، به بررسی دقیق‌تر این رویداد تاریخی می‌پردازیم و تلاش می‌کنیم تا زوایای پنهان این واقعه را برای شما آشکار کنیم. از پیش‌زمینه‌های سیاسی گرفته تا جزئیات حمله و پیامدهای آن، همه و همه در این مقاله به تفصیل توضیح داده شده است. با ما همراه باشید تا این صفحه از تاریخ ایران را با جزئیات بیشتری بشناسیم.

روزی که حرم امام رضا (ع) به توپ بسته شد / روسها چرا حرمت حرم را نگه نداشتند؟

نهم فروردین 1291 خورشیدی (مطابق با سال 1330 قمری)، یکی از تلخ‌ترین روزهای تاریخ ایران است. در این روز، ارتش روسیه تزاری با اقدامی بی‌سابقه و هولناک، حرم مطهر امام رضا(ع)، یکی از مقدس‌ترین اماکن مذهبی جهان اسلام، را به توپ بست. این رویداد نه تنها یک جنایت علیه دین و فرهنگ بود، بلکه به عنوان بخشی از سیاست‌های استعماری روسیه برای دخالت در امور داخلی ایران و تضعیف انقلاب مشروطه شناخته می‌شود. در این مقاله، به بررسی دقیق‌تر زمینه‌های تاریخی، وقایع روز حمله، پیامدهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی این رویداد می‌پردازیم.

پیش‌زمینه تاریخی: ایران در آستانه بحران

در اوایل قرن بیستم میلادی، ایران درگیر تحولات سیاسی و اجتماعی عمیقی بود. انقلاب مشروطه که در سال 1285 خورشیدی (1906 میلادی) آغاز شد، تلاش می‌کرد تا ساختار قدرت مطلقه شاهنشاهی را محدود کرده و نظامی مبتنی بر قانون و پارلمان ایجاد کند. اما این تحولات با چالش‌های بسیاری روبرو شد؛ از جمله دخالت‌های گسترده قدرت‌های خارجی مانند روسیه تزاری و بریتانیا که منافع خود را در خطر می‌دیدند.

نفوذ روسیه در ایران

روسیه تزاری از قرن نوزدهم میلادی به دنبال گسترش نفوذ خود در ایران بود. پس از شکست ایران در جنگ‌های ایران و روس (1813-1828) و امضای معاهدات گلستان و ترکمانچای، بخش‌های وسیعی از خاک ایران به روسیه واگذار شد. علاوه بر این، نفوذ اقتصادی و سیاسی روسیه در شمال ایران افزایش یافت. با آغاز انقلاب مشروطه، روسیه نگران بود که تحولات سیاسی ایران منافع استعماری آن را تهدید کند.

مورگان شوستر و خشم روسیه

یکی از عوامل اصلی تشدید بحران میان ایران و روسیه، حضور مورگان شوستر، مستشار مالی آمریکایی در ایران بود. شوستر که با هدف اصلاح نظام مالی ایران به کشور دعوت شده بود، تلاش کرد تا سیستم مالیاتی کشور را ساماندهی کند و جلوی فساد مالی را بگیرد. اما اقدامات او مورد مخالفت شدید روسیه قرار گرفت. روس‌ها معتقد بودند که اصلاحات شوستر استقلال اقتصادی ایران را تقویت کرده و نفوذ آنها را کاهش می‌دهد.

در سال 1290 خورشیدی (1911 میلادی)، روسیه اولتیماتومی به دولت ایران داد که خواستار اخراج مورگان شوستر و محدود کردن استخدام اتباع خارجی بدون اجازه روسیه و بریتانیا بود. مجلس شورای ملی این اولتیماتوم را رد کرد؛ اما دولت ضعیف وقت نتوانست مقاومت کند و تحت فشار مجبور به پذیرش خواسته‌های روسیه شد.

مشهد: مرکز مقاومت مذهبی

مشهد به عنوان یکی از مهم‌ترین شهرهای مذهبی جهان اسلام، همواره نقش ویژه‌ای در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران داشته است. حرم امام رضا(ع) نه تنها مکانی مقدس برای شیعیان بود، بلکه محلی برای تجمع مردم معترض و مخالفان حکومت نیز محسوب می‌شد. در جریان بحران‌های سیاسی آن دوره، بسیاری از مردم مشهد برای اعتراض به سیاست‌های دولت یا دخالت‌های خارجی به حرم متوسل می‌شدند.

حمله به حرم: جزئیات یک فاجعه

در نهم فروردین 1291 خورشیدی، ارتش روسیه که پیش‌تر نیروهای خود را در شمال شرق ایران مستقر کرده بود، وارد مشهد شد. هدف اعلامی آنها "حفظ امنیت اتباع روسی" بود؛ اما واقعیت چیزی جز سرکوب مردم معترض نبود.

693493f2-d16e-4123-9add-d4aa52a4b74a

محاصره حرم

نیروهای نظامی روسیه ابتدا حرم امام رضا(ع) را محاصره کردند. آنها ادعا می‌کردند که افرادی مسلح در داخل حرم پناه گرفته‌اند؛ اما شواهد تاریخی نشان می‌دهد که بسیاری از کسانی که در حرم حضور داشتند زائران بی‌گناه یا مردم عادی بودند که برای اعتراض یا پناه بردن به مکان مقدس به آنجا آمده بودند.

بمباران حرم

پس از محاصره، نیروهای روسی شروع به شلیک توپخانه کردند. آنها گنبد طلایی حرم را هدف قرار دادند و بخش‌هایی از آن را تخریب کردند. همچنین صحن‌ها و رواق‌های اطراف نیز مورد اصابت گلوله‌های توپ قرار گرفتند. این حمله حدود دو ساعت ادامه داشت و باعث کشته شدن تعداد زیادی از زائران شد.

4423a744-1783-41c3-b205-c86b5dfb9fe5

تلفات انسانی

تعداد دقیق کشته‌شدگان این حمله مشخص نیست؛ اما منابع مختلف تعداد قربانیان را بین 40 تا 550 نفر گزارش کرده‌اند. بسیاری از اجساد زائران تا روزها پس از حمله زیر آوار باقی ماندند.

غارت اموال حرم

پس از پایان بمباران، نیروهای روسی وارد حرم شدند و بسیاری از اشیاء قیمتی آن را غارت کردند. گفته می‌شود که جواهرات نفیس، فرش‌های گران‌بها، کتب خطی ارزشمند و سایر اموال وقف‌شده توسط مردم به سرقت رفت.

eceb631a-fe49-460f-9afb-53b01a50ce3f

واکنش‌ها: خشم عمومی مردم ایران

حمله به حرم امام رضا(ع) موجی از خشم عمومی را در سراسر ایران برانگیخت. این رویداد نه تنها احساسات مذهبی مردم را جریحه‌دار کرد، بلکه نمادی از تحقیر ملی توسط یک قدرت خارجی بود.

اعتراضات مردمی

در شهرهای مختلف ایران تجمعات اعتراضی برگزار شد. مردم با برگزاری مراسم عزاداری برای شهدای مشهد، خشم خود را نسبت به دخالت‌های خارجی ابراز کردند.

تأثیر بر انقلاب مشروطه

این رویداد ضربه‌ای سنگین بر پیکر انقلاب مشروطه وارد کرد. بسیاری از رهبران مشروطه‌خواه که امیدوار بودند بتوانند با کمک قدرت‌های خارجی اصلاحاتی در کشور انجام دهند، پس از این واقعه متوجه شدند که دخالت خارجی بیشتر باعث تضعیف استقلال کشور خواهد شد.

پیامدها: زخمی بر پیکر تاریخ فرهنگی ایران

به توپ بستن حرم امام رضا(ع) تنها یک جنایت نظامی نبود؛ بلکه یک فاجعه فرهنگی نیز محسوب می‌شود. تخریب یکی از مهم‌ترین اماکن مذهبی جهان اسلام نشان‌دهنده بی‌احترامی آشکار استعمارگران نسبت به فرهنگ‌ها و باورهای ملت‌ها بود.

بازسازی حرم

پس از پایان حمله، بازسازی بخش‌های آسیب‌دیده حرم آغاز شد. این بازسازی با کمک نیکوکاران محلی انجام گرفت؛ اما آثار تخریب تا سال‌ها باقی ماند.

حافظه تاریخی ملت ایران

این رویداد همچنان در حافظه تاریخی ملت ایران زنده است. هر ساله یادآوری این واقعه تلخ فرصتی برای تأمل درباره اهمیت استقلال ملی و مقابله با دخالت‌های خارجی است.

به توپ بستن حرم امام رضا توسط ارتش روسیه یکی از تلخ‌ترین وقایع تاریخ معاصر ایران است که تأثیرات عمیقی بر جامعه ایرانی گذاشت. این رویداد نه تنها جنایتی علیه دین و فرهنگ بود، بلکه نمادی از سیاست‌های استعماری قدرت‌های خارجی برای تضعیف استقلال کشورهای ضعیف‌تر محسوب می‌شود.

درس‌هایی که می‌توان از این واقعه گرفت همچنان برای امروز ما اهمیت دارد: حفظ وحدت ملی، مقابله با دخالت خارجی و پاسداری از ارزش‌ها و هویت فرهنگی ملت‌ها. یادآوری چنین وقایعی فرصتی است برای بازنگری در تاریخ و تلاش برای ساختن آینده‌ای بهتر.

 

 

 

 

منبع: خبر فوری
شبکه‌های اجتماعی
دیدگاهتان را بنویسید

نظرات شما - 54
  • ناشناس
    12

    همین الانش هم روسیه تو ایران نفوذ دارد.

    نظرات شما -
    • رحیم آب منگل
      38

      پس فکر کردید فقط رضا شاه میتونه حرم را به توپ ببنده،نه روس‌ها هم بلدند

    • ناشناس
      7

      نفوذ سنگيني هم دارد
      اگه الان بخوايم با غرب مذاكره كنيم اول بايد از روسها اجازه بگيريم !
      يادتون رفته زمان رييسي كه داشتيم به توافق ميرسيديم يهو روسيه گفت منم بايد تمام قرارداد هارو بپذيرم ؟ و در اخر هم با اعلام كردن اينكه بهشون پهباد داديم مذاكره بهم خورد

    • ناشناس
      1

      تا به حال مگر روسها حرمتی برای مسلمانان قایل شدن؟! نصف کشور را زمان قاجار که بردن؟! در شورای امنیت نیز که رای به تحریم ایران دادن!!!!

  • ناشناس
    7

    الان اگه آمریکا این کار رو کرده بود کلی صداوسیما فیلم سازی کرده بود یا تو کتاب های مطالعات اجتماعی می‌نوشتن.

    نظرات شما -
    • ناشناس
      0

      امام رضا جواب این بی‌رحمی و بی‌ادبی ارتش روسیه تزاری را نداد؟

  • ناشناس
    13

    روسیه همین الانش هم در حال غارت ايرانه..

    نظرات شما -
    • بهنام
      23

      مثلاً چه چیزی نام ببر ؟؟
      اما زررر مفت نزن ؟
      مثلاً نفت ما را ؟ گاز ما را ؟ آب ما را ؟ منابع مالی ایران را بلوکه کرده ؟ نفت ما را تحریم کرده ؟دارو را تحریم کرده ؟ تهدید نظامی‌مان کرده ؟ گروههای برعنداز را در کشورش جا داده است ؟ تلویزیون ضد ایران راه انداخته است ؟ گروههای تروریستی را ساپورت می‌کند ؟ و...... پادویی و کاسه لیسی و مزدوری و پااندازی توی خون و ژن شما جماعت است .

    • ناشناس
      6

      بهنام خان . باهم میخورن
      یکی تحریم میکنه . تا اونیکی غارت کنه.
      بعد میرن پشت پرده با هم میخورن

    • احمد
      2

      اقا بهنام الان رگ غیرتت برای روسیه اینقدر باد کرده یا برای یاداوری جنایتی که در حق 550 نفر از هموطن هات دولت کریمه مثلا اون زمان تزاری کرده بود. زیر این مطلب باید اون بیان کنی؟ اصطلاح حفظ امنیت اتباع روسی رو دقیقا حکومت فعلی غیر تزاری روسیه هم برای حمله به گرجستان استفاده کرد.

    • به بهنام
      1

      اولا" با ادب جواب بده ، دوما" معنی ساپورت را بدان سپس اگر واقعا" ایرانی هستی و ادب داری به هموطنات توهین نکن ،کلمه برعنداز رو از کجا پیدا کرده ای ؟
      (روسیه در مذاکرات ایران اول نفع خود را در نظر می‌گیرد تا نفع مردم ایران)
      اپراتور محترم خبرفوری لطفا" وجدان داشته باش و فقط نظر کسانی که بی‌شعور و ادب ندارند را نگذار

    • به ۰۰:۲۴:۳۶
      0

      دورویی هم حدی داره ، اون دنیا باید جوابگو بشی ، خوب شناختمت ، تبلیغ ساپورت و لباس غواصی و لختی زنان در صفحه دیگر ، یا مونث هستی به اسم بهنام یا غیرت و ایمان نداری، این دنیا برای همه
      فانی ست، اون دنیا که رسوا خواهی شد .

    • ناشناس
      0

      ساپورت یعنی حمایت
      Support

    • اپراتور خبرفوری
      0

      خبرفوری ان شاءالله در پناه حق باشید و دورو یان و نفوذی ها و دشمنان واقعی مردم هر چه زودتر رسوا شوند .
      ان شاءالله همه ایرانیان ، به جای خودبینی و فقط نفع خود و خانواده خودشان ، نفع وطن و مردم کشور خودشان را بخواهند .
      به خداوندی خدا قسم تصمیم گرفته بودم که خبرفوری را مانند سایت‌های خبری داخلی بدانم که تحت نفوذ بیگانگان و نفوذی های دورو ادامه جنگ سرد ایران و آمریکا و شعله ور نگه داشتن دشمنی و کینه های قدیمی برای ادامه سواستفاده خودشان بدانم .

    • به ۰۰:۲۴:۳۶
      0

      شماهایی که ادعای ایرانی بودن داری و برای خودنمایی به ایرانی ها توهین میکنی ، چرا از کلمه ایرانی استفاده ننمودی ، چرا در نظرات ت عادت کرده ای به ایرانی ها توهین نمایی ، به خداوندی خدا قسم تو فقط در ظاهر مسلمان هستی !

  • ناشناس
    13

    گرجستان، آذربایجان و ارمنستان همین روسیه جدا کرد.

    نظرات شما -
    • ناشناس
      0

      اگر گرجستان، آذربایجان و ارمنستان را جدا نکرده بودند مثلا چه گلی به سرشون میزدید؟ شما را که جدا نکرد چه گلی به سر خودتون زدید؟ فقط زر مفت

  • ناشناس
    14

    روسیه الان هم درحال غارت منابع دریای خزر است.

    نظرات شما -
    • حسن ستار
      6

      مگرسهمی ازدریای خرر برای ایران مونده؟؟

    • ناشناس
      3

      كدوم دريا ؟
      منظورت اين ١٣ درصديه كه باقي مونده ؟ يا اوني كه شوهرش دادن به روسيه ؟

  • صادق سلیمانی
    12

    روسیه هزار مرتبه از آمریکا برای ایران خطرناک تر هست.ایند تاریخ ثابت کرده

  • ناشناس
    7

    روسيه هميشه ازپشت خنجرميزند

    به سوريه خوب نگاه كنيدميفهميد كه چگونه باسرنگون كردن أسد دنبال منافع خودش است و

    نفت سوريه و...⁦✔️⁩

    نظرات شما -
    • حسن ستار
      8

      هموطن:
      نیازی به نگاه کردن سوریه و..نیست
      تاریخ رامرورکنیم درمورد روس وانگلیس جز دشمنی باایران وایرانی چیزی یافت نمیشود

  • ناشناس
    12

    روسیه دوستی که از پشت خنجر میزنه

  • ناشناس
    19

    اون روسیه بود وکافر چرا رضا خان بالای هزار نمازگزار حرم امام رضا قتل عام کرد
    د

    نظرات شما -
    • حسن ستار
      10

      چرا شماباکافرعهداخوت بستید؟؟!!!

    • احمد
      2

      این چه منطقی هست؟ چه ربطی داره؟ هر دو جنایت کردند. الان اینکه روسیه کافر بوده و امده ملت کشته غلط زیادی کرده اون یکی هم همینطور. زیر موضوعی که به جنایت روسیه داره میپردازه میایین در مورد جنایت های بدتر امریکا و انگلیس و پهلوی مینویسین که اون تطهیر بشه. همه غلط کردند. اگه جلوی اولی گرفته میشد انگلیس و امریکا و بقیه نمیومدن جنایت کنند

  • ناشناس
    14

    همه مردم ایران میدانند روسیه و چین خبیث ترین ها هستند به جز شرق گدا ها

  • ناشناس
    7

    چه سابقه خوبی واسه رفیق روس!! اونم با مقدسات ما . چرا اونزمون کفن پوش نداشتیم

  • ناشناس
    9

    همه گرفتاری کشور از نفوذ روسیه است . چرا باید این وضع رو به وجود بیاری ؟ مگر کشور مهر مادرت ؟

  • ناشناس
    1

    روسیه‌ای های آن زمان؟

  • ناشناس
    5

    هروقت به روسهاروبدی چنان بلایی سرت میارندکه چی سراوکراین چی اوردنندتادیدندکشورکناریشون ضعیف شدواختلاف شروع به جنگ کردنندتادیدندسوریه ...اسد...

  • ناشناس
    6

    جد مادری پدرم خانم روسی اصل بودند که از شهر اغزا پنتا دریای سیاه .و جدم روسیه پزشکی می خوانده ‌.ایشان ایران می آیند و زیارت امام رضا میروند و به شدت علاقه داشتند و در بازگشت فوت می‌کنند و بسیار جوان بودند و فرزند دختر دو ساله داشتند .در روستا مسخره اش می کردند که کلمات نماز را با لحن روسی ادا می‌کرده .واقعا مغز آدم از عظمت این. زیارت شگفت زده می شه این جور خدا به بنده ای عنایت کند عاشق امام. رضا شود و از دنیا پر بکشد

  • ناشناس
    2

    جد مادری پدرم خاتم روسی اصل بودند که از شهر اغزا پنتا دریای سیاه .و جدم روسیه پزشکی می خوانده ‌.ایشان ایران می آیند و زیارت امام رضا میروند و به شدت علاقه داشتند و در بازگشت بیمار می شوند و در مسافرخانه ای در نمین در راه فوت می‌کنند و بسیار جوان بودند و فرزند دختر دو ساله داشتند .در روستا مسخره اش می کردند که کلمات نماز را با لحن روسی ادا می‌کرده .واقعا مغز آدم از عظمت این. زیارت شگفت زده می شه این جور خدا به بنده ای عنایت کند عاشق امام. رضا شود و از دنیا پر بکشد

  • ناشناس
    1

    روسیه بی پدر بی مادر بزرگ میشن
    ولی با دشمنی داریم
    دربرابر حقانیت ما در مقابل خردوغان به نفع ما رای داد

  • ناشناس
    3

    دیر نباشد به زودی که ایران رو توپ می‌بندد الان فقط به فکر چپاول منافع ایران هست

  • محمد رضا
    9

    در دنیا دوست ودشمن ثابتی وجود ندارد آن موقع روسیه دوست ما نبود اما حالا شریک ماست چون نظام در هردوطرف عوض شده است نوع تفکر اصو.ل حاکمیت وخود حاکمیت تغییر یافته است پس چرا در قدیم عراق دشمن ایران بود والان دوست وشریک ایران است چون همه چیز متحول شده است دانشجوی دکتر

    نظرات شما -
    • ناشناس
      4

      نه عراق عرب دوست ماست نه روسیه و چین خبیث

    • ناشناس
      5

      دیگه پوتین با چاقو دنبال نوزاد غزه نیست ..عراق قبایل مختلف داره و لایو رمضان آقایی در چایخانه حضرت ابوالفضل بود به اسم سید مهدی و من و تو سخت بتونیم مثل اون خوش خلق باشیم

    • احمد
      2

      اقای دکتر با این تفکر اگر پیش بریم پس مشکل با امریکا و انگلیس و اسراییل کودک کش هم نباید داشته باشیم. چون هیچ دشمنی ثابت و هیچ دوستی ماندگار نخواهد بود. اگر واقعا بیخاییم بریم جلو و بر اساس منافع ملی به قضیه نگاه کنیم. باید با همه دنیا بر اساس سودمان رابطه داشته باشیم. اما ایا واقعا همین هست؟ فازغ التحصیل دکتری

  • ناشناس
    3

    یادآوری برای روسفیل ها
    چرا کیهان در این مورد تیتر نمی زند
    انسان وطن پرست نباید به امثال شریعتمداری ها بعنوان یک نفوذی شک کند.

  • ناشناس
    3

    چرا از کیهان ورسانه های اصولگرا وسوپرانقلابی ها صدایی در نمیاد.

    نظرات شما -
    • ناشناس
      5

      چون قرن ها انگلیس و آمریکا جنایت کردند ، نسل کشی کردند
      و همنوز ادامه داره و لالید

  • ناشناس
    2

    پوتین در جایی شبیه موزه که فقط قرآن بود با اشتیاق از کتاب قرآن نگاه می کرد و احترام گذاشت

    نظرات شما -
    • ناشناس
      1

      آره با اشتیاق از کتاب قرآن نگاه می کرد !!
      خوشا به سعادتت که هر پرت و پلایی که به دهنت بیاد فوری برات منتشر میکنه لابد این سعادت هم از برکت دعای خیر امامزاده صدر نصیبت شده

  • ناشناس
    1

    پوتین در جایی که انگار موزه بود و فقط کتاب قرآن بود دو سه نفر آنجا بودند و با اشتیاق به کتاب قرآن نگاه میکرد و احترام کرد و آنجا بازدید رفته بود در حالیکه ..یه الکی نماز زن پاشو سمت قرآن دراز کرده بود

  • مادر داغدار
    5

    الان با با اون روسیه برادر هستین اون شیطان متجاوز حیوان سفت

    نظرات شما -
    • ناشناس
      0

      صفت

  • ناشناس
    0

    اینکه بعضیها فکر میکنند که روسیه و چین کشورهای دشمن ایران هست اما آمریکا و انگلیس و فرانسه و خیلیهای دیگه با ایران دوست هستند کاملاً اشتباه هست و هیچ کشوری با هیچ کشوری دوست نیست و همه دنبال منافع خودشون هستند نمونش هم روابط آمریکا با هم پیمانان خودش

    نظرات شما -
    • ناشناس
      3

      آخرين همه دنبال خودن ماهستند⁦☺️⁩
      اين هم سندش👇👇

      ❌ امریکا از انگلیس بدتر، انگلیس از امریکا بدتر، شوروی از هر دو بدتر. همه از هم بدتر؛ همه از هم پلیدتر. اما امروز سر و کار ما با این خبیثهاست❗️
      📚صحیفه امام خمینی » ج 1 » ص 420

  • ناشناس
    1

    خیلی کشور ها تو مستعمرات حیلی کار ها کرده اند جنگ اول و دوم جهانی تمام شد

  • فرزندایران
    2

    طول تاریخ نشون داده روسیه فقط بفکر منافع شخصی خودش هست .. اعتماد نکنن به روسیه بهتره

  • ایرانی
    2

    کشور ما ومردم ما در طول تاریخ بیشترین ضربه رو از روسهای بی رحم خوردن ولی صداش در نمیاد

  • قارتال
    3

    این چیزا مهم نیست فقط .... بر آمریکا
    و ترامپی که ضیافت افطاری میده در کاخ سفید