چگونگی حفظ باروری در زنان مجرد

دکتر مریم حافظی در برنامه لایو اینستاگرامی امروز که با مشارکت ایسنا به مناسبت چهلمین سال تشکیل جهاد دانشگاهی برگزار شد، با بیان این‌که: «یکی از دلایل ناباروری، بالا رفتن سن خانم‌ها است»، افزود: امروزه با افزایش درگیری‌های شغلی و اجتماعی زنان و ورود آن‌ها به جامعه، بارداری در سنین بالاتر رخ می‌دهد.

دکتر حافظی سندرم تخمدان پلی‌کیستیک را به عنوان یکی از زمینه‌های ناباروری معرفی کرد و گفت: «بعضی از خانم‌ها پریودهای نامرتب دارند که این می‌تواند نشانه‌ای از سندرم تخمدان پلی‌کیستیک باشد. افرادی که تخمدان پلی کیستیک دارند، به نوعی تخمک‌گذاری ماهانه ندارند و زمینه ناباروری در آن‌ها وجود دارد».

وی افزود: «با اصلاح وزن، سبک زندگی سالم‌تر و در نهایت مراجعه به پزشک و تحریک تخمدان این مشکل رفع خواهد شد».

به گفته عضو هیئت علمی پژوهشگاه رویان، برخی افراد متاسفانه به دلیل سبک زندگی یا استفاده از مواد سنتتیکی (مصنوعی) که وارد زندگی ما شده و گاهی حتی بدون دلیل خاصی دچار نارسایی زودرس تخمدان می‌شوند. این نارسایی به صورت یائسگی بروز پیدا می‌کند و باعث ناباروری می‌شود.

این پژوهشگر یکی دیگر از دلایل ناباروری را بیماری‌های زمینه‌ای رحم و تخمدان دانست و یادآور شد دلایلی مثل اندومتریوز، اعمال جراحی، عفونت‌های مقاربتی و... باعث ایجاد چسبندگی داخل لگن می‌شوند و این مشکلات انسداد لوله‌های رحمی را ایجاد می‌کند و ممکن است سبب ناباروری در خانم شود.

وی یادآور شد: علت ناباروری‌ها در ۱۵ درصد از موارد، ناشناخته است و در این موارد خانم و آقا مشکلی ندارند. دراین موارد هم خانم از نظر ذخیره تخمدان بررسی می‌شود و تا جای ممکن، برای درمان این بیماران اقدام می‌شود.

حفظ باروری در افراد مجرد

دکتر حافظی با اشاره به این‌که در حال حاضر به واسطه تکنولوژی، کیفیت تخمک فریز شده، همانند تخمک عادی است، اظهار کرد: شرایط فریز طوری فراهم شده است که میزان لقاح‌پذیری اسپرم و تخمک در حد تازه قرار دارد و عملکرد تخمک بعد از فریز مانند یک تخمک طبیعی و تازه است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه رویان گفت: «به دلیل شرایط جامعه گاهی زوجی به ما مراجعه می‌کنند و درخواست فریز تخمک و جنین را دارند. ما به افرادی که ازدواج کرده‌اند، توصیه به فریز تخمک و جنین نمی‌کنیم و توصیه ما فرزندآوری است. اگر ما حتی بتوانیم تخمک را حفظ کنیم یا جنین را فریز کنیم، مشکل این زوجین حل نخواهد شد. چون بارداری در سن بالا عوارض زیادی ایجاد می‌کند».

وی افزود: سن باروری ۱۸ تا ۳۵ سال است و بهترین شرایط برای باروری است که هرچقدر عقب بیفتد، فرد با مخاطرات مادری و جنینی روبرو خواهد شد.

دکتر حافظی در خصوص مواردی که توصیه به فریز تخمک می‌کنند، گفت: ما به اجبار در خصوص خانم‌های جوانی که شرایط ازدواج را ندارند، یا به خاطر تحصیلات یا شغل امکان بچه‌دار شدن نداشته باشند و یا خانمی که درگیر مسائل سرطان شده باشد و داروهای سرطان باعث کاهش ذخیره تخمدان شود، می‌توانیم تخمک را فریز کنیم تا در آینده بتوان از آن استفاده کرد و نیازی به تخمک اهدایی نباشد.

وی اضافه کرد: البته پیشنهاد ما به ازدواج و فرزندآوری است، اما اگر در نهایت به دلایل شخصی یا شرایط اقتصادی اجتماعی امکان این کار را نداشته باشند. امکان فریز تخمک، برای این افراد فراهم است.

تشخیص اختلالات ژنتیکی جنین

استادیار ناباروری زنان، به روش PGD یا «تشخیص قبل از لانه‌گزینی» برای تشخیص مشکلات ژنتیکی جنین اشاره و اظهار کرد: برخی زوج‌ها مبتلا به مشکل کروموزومی هستند که در کاریوتایپ آن‌ها مشخص است یا بیماری خونی دارند و یا خانم یا آقا دچار بیماری هستند که ژن شناخته شده دارد. در این مواقع برای اینکه در نسل این افراد اصلاح شود و فرزند این خانواده با بیماری ژنتیکی پدر و مادر متولد نشود، می‌توان با انجام میکرواینجکشن و انجام روشی به نام PGD کروموزوم‌های جنین‌های آن‌ها را بررسی کرد.

وی افزود: در برخی موارد نیز زوج بیماری ندارند، ولی فرزند آن‌ها دچار بیمار ژنتیکی است. در این موارد نیز برای تشخیص بیماری در فرزند بعدی از روش PGD استفاده می‌کنیم و جنین‌های سالم را منتقل می‌کنیم.

دکتر حافظی به کاربرد روش PGS در سقط مکرر و یا عدم تشکیل جنین در IVF اشاره کرد و گفت: «در بعضی موارد که فرد چندین بار انتقال جنین داده و موفقیت‌آمیز نبوده، ممکن است مسائل ژنتیکی منجر به سقط یا تشکیل جنین شده باشد. در این موارد نیز جنین‌ها را که با روش میکرواینجکشن تولید شده‌اند، از نظر ژنتیکی با روش PGS بررسی می‌کنند تا مشخص شود جنین‌های به دست‌آمده سالم هستند یا خیر».

اهمیت سن در بارداری

عضو هیئت علمی پژوهشگاه رویان با بیان این‌که «برای تایید ناباروری خانمی که بعد از ۳۵ یا ۴۰ سال ازدواج کرده، نمی‌توان یک سال صبر کرد»، اظهار کرد: این افراد پس از ۶ ماه باید ارزیابی شوند. ذخیره تخمدانی خانم‌ها بعد از ۳۰ سالگی کاهش پیدا می‌کند، این کاهش بعد از ۳۵ سالگی شدت پیدا می‌کند و در ۳۷ سالگی ذخیره تخمدان به طور دراماتیک کاهش پیدا می‌کند.

وی اضافه کرد: این کاهش تا جایی ادامه می‌یابد که یک خانم ۴۲ ساله ممکن است یائسه باشد و در نژاد ایرانی در سن ۴۲ سالگی یائسه شدن طبیعی است.

به گفته دکتر حافظی، باروری به صورت نمودار زنگوله‌ای و در رنج سنی ۱۸ تا ۳۵ سال است. هر چقدر از پیک آن فاصله گرفته شود، ‌احتمال ناباروری و کاهش ظرفیت تخمدانی افزایش می‌یابد.

عضو گروه ناباروری زنان پژوهشگاه رویان با تاکید بر اهمیت سن در باروری آقایان، یادآور شد: با اینکه اسپرم‌سازی در آقایان تا آخر عمر ادامه پیدا می‌کند ولی درصدی از ناباروری و اختلالات ژنتیکی برای آقایان، بالای ۴۰ سال ایجاد می‌شود. بنابراین اگر افراد تمایل به باروری دارند باید نمودار سنی باروری را مد نظر قرار دهند.

وی در خصوص درمان‌های باروری بعد از چهل سالگی، توضیح داد: در افراد بالای ۴۰ سال، اگر پس از ۶ ماه بارداری صورت نگرفت، باید ارزیابی‌ها انجام شود و از نظر سلامت تخمدان، کیفیت اسپرم و... بررسی‌ها صورت گیرد تا هر چه سریع‌تر برای درمان‌های ناباروری اقدام شود و فرصت از دست نرود. با رسیدن خانم به سن یائسگی کار خاصی نمی‌توان انجام داد».

منبع: ایسنا

70