ترکیب کافئین و غوطه وری در آب سرد، ریکاوری مناسب برای ورزشکاران

بهبود عملکرد ورزشکاران، همواره از مسائلی است که موردتوجه مربیان ورزشی بوده است. اجرای بهینه و مطلوب مهارت‌های ورزشی، حاصل تعامل پیچیده عوامل فیزیولوژیک، ژنتیک، زیست‌حرکتی، آنتروپومتریک و درنهایت انتخاب یک روش مطلوب جهت ریکاوری است. پس از انجام یک فعالیت شدید، آسیب‌های ساختاری در عضلات مشاهده می‌شود که یک عامل محدودکننده برای عملکرد عضلانی است. آسیب‌های عضلانی ناشی از ورزش از طریق کاهش قدرت ایزومتریک عضلات، تغییر در دامنه حرکتی مفصل، تغییر در قطر عضله و تراوش برخی آنزیم‌ها به داخل خون مشخص می‌شوند.

محققان می‌گویند آسیب در عضله اسکلتی در حال فعالیت، موجب کاهش در منابع انرژی، تجمع فرآورده‌های سوخت‌وسازی ناشی از فعالیت ورزشی، خستگی و افت عملکرد می‌شود. در این شرایط، زمینه برای ضرورت یک ریکاوری مناسب فراهم می‌شود. ریکاوری در ورزش یک جزء اساسی و مهم از الگوی کلی تمرین است. مهم‌ترین ویژگی آن کمک به ورزشکار برای تداوم تمرین، کاهش آسیب‌های ناشی از تمرین یا مسابقه و درنهایت دستیابی به عملکرد بهتر برای مسابقه یا تمرین بعدی بدون رسیدن به مرحله بیشترینی است. ریکاوری شامل روش‌های متعددی از راهبردهای تغذیه‌ای، حرکات کششی ایستا، ماساژ، خواب کافی، بازیابی فعال، بازیابی غیرفعال، کرایوتراپی و غوطه‌وری در آب سرد است.

در این زمینه، محققانی از دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین پژوهشی را انجام داده‌اند که در آن، تأثیر غوطه‌وری در آب سرد و مصرف مکمل کافئین بر تعادل، خستگی و عملکرد روانی و حرکتی دانشجویان ورزشکار بررسی شده است.

این تحقیق با مشارکت تعدادی از دانشجویان ورزشکار دختر با دامنه سنی ۱۸ تا ۲۵ سال انجام شده است. روی این افراد وضعیت‌های غوطه‌وری در آب سرد، غوطه‌وری در آب سرد + دارونما (شامل دکستروز) و غوطه‌وری در آب سرد به‌همراه مصرف مکمل کافئین مطالعه شدند.

نتایج این بررسی‌ها نشان داد که مصرف مکمل کافئین و غوطه‌وری در آب سرد بر شاخص‌های خستگی و عملکرد روانی - حرکتی متعاقب یک پروتکل ورزشی موسوم به درمانده‌ساز در دانشجویان ورزشکار، مؤثر است.

آن‌گونه که مرتضی طاهری، محقق دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین و همکارانش می‌گویند، «در این تحقیق، زمان رسیدن به واماندگی و ضربان قلب در دانشجویان ورزشکار به‌طور معنی‌داری پس از غوطه‌وری در آب سرد و مصرف کافئین بهبود یافت. همچنین عملکرد روانی - حرکتی(سرعت عکس‌العمل) با مصرف کافئین بهتر شد».

آن‌ها افزوده‌اند: «بر این اساس، مصرف مکمل کافئین با دوز ۶ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن و غوطه‌وری در آب سرد بر شاخص‌های خستگی و عملکرد روانی - حرکتی متعاقب یک پروتکل ورزشی درمانده‌ساز در دانشجویان تأثیرگذار است و منجر به بهبود زمان رسیدن به واماندگی، افزایش ضربان قلب و سرعت عکس‌العمل می‌شود».

باتوجه به یافته‌های این پژوهش محققان پیشنهاد داده‌اند که ورزشکاران برای بهبود عملکرد روانی - حرکتی و کاهش خستگی، از مزایای ترکیبی مکمل کافئین و غوطه‌وری در آب سرد به‌طور هم‌زمان استفاده کنند.

مقاله علمی پژوهشی حاصل از تحقیق فوق در دوماهنامه «فیض» متعلق به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کاشان منتشر شده است.