در نهمین کنفرانس ملی فرهنگ سازمانی بررسی شد:
تاثیر مشارکت و به‌روز شدن در بهبود فرهنگ سازمانی
نهمین کنفرانس ملی «فرهنگ‌سازمانی و نهمین دوره جایزه مسئولیت اجتماعی مدیریت»، صبح سه‌شنبه ۱۶ بهمن ۱۴۰۳ با حضور مهمانان و شرکت‌گنندگان در دانشگاه خاتم آغاز به کار کرد.
دکتر «مجید قاسمی»، -رئیس انجمن مدیریت ایران و رئیس شورای سیاست‌گذاری کنفرانس-، دکتر «علاءالدین رفیع زاده»، -معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور- و دکتر «حسام زندحسامی»، -عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات-، سخنرانان افتتاحیه بودند.
مراسم با خوشامدگویی دکتر قاسمی به مهمانان و حاضران شروع شد. او پس از اشاره به اهمیت کارشناسی و تخصص در اداره امور کشور، دکتر رفیع‌زاده را یکی از افراد خبره‌ی حوزه‌ی کاری‌اش معرفی کرد که مسیر خود را پلکانی و مرحله به مرحله پیموده است و نه به‌صورت نردبانی.
نگاه مردم باید مبنای ارائه خدمت و فرهنگ سازمانی باشد
دکتر علاءالدین رفیع‌زاده صحبتش را با اشاره به مشارکت خود در برگزاری در ۹ دوره همایش و نوشتن نظام‌نامه مدیریتی و اصلاح فرهنگ سازمانی آغاز کرد و بعضی از نکات و موارد نظام‌نامه را مثال زد؛ مانند حداقل معیارها و صلاحیت‌ها برای پیویستن به سیستم، تعریف استانداردهای رفتاری و گفتاری، استفاده از تنبیه و تشویق‌ها، سنجش سالیانه فرهنگ سازمانی، پایش وضعیت و بهبود فرهنگ بر اساس نتایج.
او با یادآوری این‌که اجرای نظام‌نامه ساختارهای مدیریت سازمانی در بخش‌های دولتی (به معنای عام) ایران چالش‌ها و مشکلات خاص خود را دارد، گفت: «ضعف‌های قابل‌توجهی در اجرا وجود دارد و مردم تغییری در خط عملیاتی نمی‌بینند.»
رفیع‌زاده چند دلیل موفق نبودن را عنوان کرد: «اگر فرهنگ مدیریتی متناسب با فرهنگ سازمانی نباشد و مدیران به فرهنگ سازمانی باور نداشته باشند، (از مدیران عالی تا میانی) عملا به اجرا در نمی‌آید. در همین راستا آموزش مدیرانِ کل (به عنوان یک عضو دولت) جزو ضرورت‌های اجرای درست نظام‌نامه است و نباید وقتی کسی با عنوان مدیر کل مشغول به کار می‌شود، او را بی‌نیاز از آموزش بدانیم.»
به گفته‌ی رئیس سازمان اداری و استخدامی، «نظرات مردم باید در تدوین مولفه‌های فرهنگی نظام اداری مبنا قرار گیرد که دومین اصل برای موفقیت آن است. مردم چطور برخوردی در خط عملیاتی را می‌خواهند؟ ارائه خدمات با احترام، مرتب بودن پوشش، رسیدگی درست و سریع به درخواست‌های مراجع، نادان فرض نکردن مراجع. او سیستم نوبت‌دهی را مثال زد که قرار بود آسایش مردم افزایش پیدا کند ولی در عمل به سمتی رفت که گاهی به کارها در زمان دلخواه کارمند انجام می‌شود.»
در نظام مدیریتی و دولتی باید مانند پزشکی که نتایج جراحی یا دارو، دنبال می‌شود بخشنامه‌ها و رویه‌های جدید دنبال شوند که چه تاثیری داشته و آیا تغییر مثبتی بر ادراک فرهنگی مراجع ایجاد کرده‌اند یا نه؟ دکتر رفیع‌زاده پس از ذکر این نکته یادآوری کرد «تمام کسانی که به مردم خدمات می‌دهند چه در بخش خصوصی و دولتی، نماینده دولت به حساب می‌آیند. نوع نگاه، برخورد، نشست و برخاست و سایر رفتارهای کارکنان سازمان‌ها، روی ادراک مراجع اثر دارد و نباید رفتار دلخواه خود را داشته باشد.»
دکتر علاءالدین رفیع‌زاده قهرمان‌سازی از کارمندانی که در فرهنگ سازمانی بهینه عمل می‌کنند را مهم دانست چون آن‌ها تعیین کننده اجرای قانون و مقررات و ارائه‌ی خدمات به مردم هستند، و در پایان تاکید کرد: «هر زمان مردم نتایج را دیدند و حس کردند، به‌درستی اجرا شده است.»
مشارکت جزو ارکان حکمرانی است
دکتر مجید قاسمی در ابتدای سخنرانی خود با عنوان «فرهنگ مشارکتی و تحقق توسعه پایدار» گفت فرهنگ سازمانی ۱۵ سال پیش یکی از اولویت‌های شروع کار بانک پاسارگاد بود و بدون شک محیط سازمانی برای رسیدن به اهداف خود به فرهنگ مشارکتی نیاز دارد.
دکتر قاسمی در ادامه افزود: «همکاری مستمر میان یکایک افراد و واحدها برای رسیدن به اهداف مشترک ضرورت دارد تا به موفقیت‌های بلندمدت و پایدار برای سازمان منجر شود. نظم، انضباط، صبر و مشارکت کافی مولفه‌های ضروری رسیدن به این هدف هستند و ارزیابی رهبران بر اساس بازخورد کل گروه و عملکرد سازمانی یکی از مباحث جدی در این فضا است.»
او مشارکت را یکی از اجزای تعیین‌کننده و مهم در حکمرانی خوب عنوان و جستجوی روش‌های نوین، اصلاح و به‌روزرسانی ساختارها را نیز جزو نکات مهم در فرهنگ سازمانی مطرح کرد.
دکتر قاسمی شرایط یک سازمان را در دو موقعیت بودن و نبودنِ فرهنگ سازمانی مقایسه کرد و توضیح داد: «نبودن تبادل نظر منجر به تکرار بعضی کارها در حیطه‌های مختلف و اتلاف وقت و انرژی می‌شود. در حالی‌که مشارکت به استفاده از دیدگاه و هم‌فکری دیگران و پیش‌برد بهتر و سریع‌تر کارها منتهی می‌شود.»
او استفاده از اشتباهات خود و دیگران را برای پیش‌برد اهداف و مسیر رشد و فرهنگ سازمانی موثر و ضروری دانست و به فرهنگ پایدار نیز اشاره‌ای کرد که ارزش‌های نهادینه شده و رهبری سازمان، منافع غیرمستقیم و خلاقیت نیز به آن پیوسته‌اند.
رئیس انجمن مدیریت ایران در پایان سخنان خود سایر زیرشاخه‌ها و موارد مرتبط با فرهنگ مشارکتی در سازمان را به‌صورت خلاصه عنوان کرد.
در ایران خبری از تحویل دیجیتال نیست
سومین سخنران و ارائه‌دهنده برنامه افتتاحیه دکتر حسام زندحسامی –عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات- بود که مطالب خود را زیر عنوان چندگانگی تحول دیجیتالی » مطرح و با این پرسش آغاز کرد که چرا بالای ۷۵٪ پروژه‌های مدیریتی و بهبود مدیریت در کشور ما با شکست مواجه می‌شوند؟ و چرا تحول دیجیتال هم به این سرنوشت دچار شده است؟
دکتر زندحسامی پاسخ را نسبتا روشن دانست و توضیح داد: «سازمان نهادی اجتماعی، سیاسی واقتصادی و یک موجود زنده است که نفس می‌کشد ولی در پروژه‌های بهبود، به این ویژگی توجه نمی‌شود. تصور بسیاری از سیاست‌گذاران این است که حرف مدیر کل باید اتفاق بیفتد و بر اساس حرف او یک پروژه انجام می‌شود ولی تک‌تک اجزای موجود زنده روی هم اثر دارند.»
به گفته‌ی زندحسامی «رهبر، کارکنان، افراد، استراتژی، فرهنگ، اکوسیستم و ساختار داده اجزای سازمان هستند که در نتیجه تعامل این اجزا شکل می‌گیرد.» او در ادامه با اشاره به ۵ انقلاب صنعتی و اثرگذاری سه انقلاب ۵۰ سال اخیر، اهمیت بقا و سودآوری در سازمان‌ها و معنای کلمه‌ی انقلاب (متحول شدن) و شرایط متحول شدن را نیز یادآوری کرد تا به بخش بعدی صحبت خود برسد.
«بر اساس مقاله‌های علمی مرتبط از سال ۲۰۲۲ به این سمت، دیگر صحبتی از تحول دیجیتال دیده نمی‌شود، بلکه یک امر بدیهی است و بر ارزش‌آفرینی آن تاکید می‌شود که اقتصاد آن در دهه‌ی آتی تقریبا ۱۰ برابر خواهد شد. در این تحول شکی نیست و باید از آن برای ارزش‌آفرینی، سودآوری و بقای سازمان بهره بگیریم.»
دکتر زندحسامی پس از بیان این نکته، دستورالعمل الزام وزارتخانه‌ها به تهیه برنامه تحول دیجیتال را نقد کرد که نه‌تنها نکات فوق در آن دیده نشده‌اند، نوع دستورالعمل‌ها نشان می‌دهد نویسندگان آشنایی کافی با این موضوع نداشته‌اند و دستورالعمل‌های غیرمرتبط یا حتی اسامی اشتباه در آن وجود دارد.
دکتر حسام زندحسامی در پایان چند نمونه از شیوه‌ی رویارویی وزارتخانه‌ها و نهادهای داخلی با تحول دیجیتال را برای تایید ادعای خود مطرح کرد و گفت به نظر می‌رسد هیچ خبری از تحول دیجیتال در کشور ما نیست.
حمایت بانک پاسارگاد از بیماران اوتیسم
حضور یک کودک مبتلا به اوتیسم همراه مادرش در دانشگاه خاتم، اتفاقی متفاوت در آیین گشایش بود. بانک پاسارگاد حمایت از این کودکان و خانواده‌هایشان را یکی از مسئولیت‌های اجتماعی خود تعریف کرده است. مادر این کودک، پس از تقدیم هدیه‌ای از طرف خانواده‌ها به دکتر قاسمی، متن کوتاهی برای تشکر از بانک پاسارگاد خواند. در بخشی از متن گفته شد این حمایت‌ها، کودکان را در مسیر پیشرفت قرار می‌دهد و به خانواده‌هایشان دلگرمی می‌دهد.
موفقیت بانک پاسارگاد در اقتصاد چرخشی
دکتر مجید قاسمی روز دوم سخنان خود را با عنوان «اقتصاد چرخشی» مطرح کرد و گفت: «اقتصاد پایدار اتلاف منابع را به حداقل می‌رساند و به‌صورت حداکثری در چرخه تولید قرار می‌دهد.» او فعالیت هلدینگ میدکو را مثال زد که با وجود تولید دو برابری کک نسبت به کارخانه مجاور، با استفاده از سیستم جمع‌آوری دود مانع آلودگی محیط اطراف می‌شود.
او ضمن تاکید بر این‌که استفاده از ضایعات و بازیافت زباله یکی از روش‌های مهم در اقتصاد چرخشی برای کاهش مصرف منابع است که میزان آلودگی را هم کاهش می‌دهد، افزود: «افزایش اثربخشی، حفاظت از محیط‌زیست، کاهش وابستگی به منابع و مواد خام حیاتی، پیشگیری از آسیب به منابع و... را بعضی دیگر از نتایج عنوان کرد که جزو تفاوت‌های اقتصاد خطی و اقتصاد چرخشی هستند.»
دکتر قاسمی پس از اعلام آمارهای مرتبط گفت: «در اقتصاد خطی، بیش از ۹۰ درصد مواد استخراج شده از دست می‌رود ولی در اقتصاد چرخشی این منابع جایگزین می‌شوند. همین‌طور در تولید سیمان، آلومینیم، فولاد، پلاستیک و مواد غذایی می‌تواند نیمی از حجم تولید گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهد و سالانه بین ۷-۸ میلیون شغل اضافه کند. همچنین کاهش تولید زباله جامد شهری یکی دیگر از نتایج مهم این نوع اقتصاد است.»
او به تجمع زباله در استان‌های کشور اشاره کرد و نبودنِ مشوق‌های لازم برای سرمایه‌گذاری و از طرفی مانع‌تراشی برای سرمایه‌گذاران این حوزه‌ها را چالش مهمی در کشور ما عنوان کرد.
رئیس شورای سیاست‌گذاری کنفرانس، بعضی دیگر از امتیازها و همین‌طور نیازهای اقتصاد چرخشی در کسب‌وکارها را برشمرد و استفاده از انرژی خورشیدی در نیروگاه سیکل ترکیبی دزفول را به عنوان یکی از نمونه‌های موفق در ایران مثال زد که می‌تواند نیاز به منابع انرژی تجدیدناپذیر مانند نفت را حذف کند.
او در پایان گفت: «سهامی عام یکی از راهکارهای مهم برای حمایت از شکل‌گیری اقتصاد چرخشی و حرکت به سمت کربن صفر است که با سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت و خطرپذیر دست‌یافتنی است.»
نهمین «کنفرانس ملی فرهنگ سازمانی با رویکرد پویایی در فرهنگ مشارکتی پایدار» شامل ۱۰ سخنرانی، یک نشست و یک کارگاه بود که طی روزهای ۱۶ و ۱۷ بهمن‌ماه در سالن آمفی تئاتر دانشگاه خاتم برگزار شد. روز دوم و در پایان کنفرانس، پس از قرائت بیانیه، جوایز مسئولیت اجتماعی مدیریت به افراد برگزیده اهدا شد.
