ریشه تحولات اخیر عراق و لبنان در فرضیه «جنگ نسل چهارم»
سفیر اسبق ایران در لبنان و سوریه به فرضیه «جنگ نسل چهارم» اشاره کرد و گفت: فرض بر این است که جنگ‌های کلاسیک برای براندازی حکومت‌ها دیگر کارساز نیستند و اکنون آمریکایی‌ها فروپاشی از درون مدنظرشان است.
محمدرضا رئوف شیبانی ـ معاون اسبق وزارت امور خارجه و سفیر اسبق ایران در لبنان و سوریه در نشست «بررسی تحولات اخیر کشور های عراق و لبنان» که توسط انجمن علمی علوم سیاسی دانشگاه شاهد برگزار شد، با تاکید بر اینکه شناخت عوامل اصلی بحران عراق و لبنان به عنوان چراغ راهی برای تحلیل دقیق‌تر خواهد بود، به بیان چند پیش فرض پرداخت و اظهار کرد: اولا غرب آسیا به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود همچنان برای بازیگران منطقه‌ای و خارج از منطقه‌ای اهمیت دارد، برای مثال روسیه با حرکاتش در منطقه توانست مجددا به عرصه‌ی بین‌المللی ورود کند و آمریکا را به چالش بکشاند.
شیبانی دومین پیشفرض را «وضعیت گذار» منطقه دانست و گفت: برخی معتقدند ساختار قدرت در حال تغییر است و «منطقه پوست می‌اندازد». ژئوپولیتیک‌های جدیدی در منطقه در حال شکل‌گیری است که یکی از مهم‌ترینِ آن‌ها ژئوپولیتیک "مقاومت" است.
سفیر اسبق ایران در لبنان و سوریه دلایل شکل‌گیری ساختار و اهمیت ژئوپولیتیک مقاومت را نقش کلیدی و مهم جمهوری اسلامی ایران، بازیگری روسیه و همکاری دوجانبه با ایران و نتایج تحولات منطقه مانند تحولات لبنان و عراق و سوریه بیان و عنصر مقاومت را شخصی تعریف کرد که «نه صرفا سلاح حمل کند بلکه زیر بار دیکته‌ی ساختار ها نمی‌رود».
شیبانی سومین پیشفرض را «تحولات واحدهای سیاسی منطقه» عنوان کرد و افزود: این تحولات اگرچه برخاسته از داخل خود واحدها هم باشد اما با تحولات پیرامونی در ارتباط است و از آن‌ها تاثیر می‌پذیرد و بر آن‌ها تاثیر می‌گذارد.
وی افزود: تحولات عراق و لبنان بدون توجه به تحولات منطقه تک‌بعدی خواهد بود و اینکه صرفا به مشکلات عراق و لبنان بپردازیم و بگوییم نتیجه‌ی این مشکلات این خروجی است، تحلیل عمیقی نیست.
شیبانی درباره‌ی پیشفرض‌های شناخت بحران گفت: پیشفرض بعدی، تحولات بعد از انقلاب اسلامی ایران است که موازنه قدرت جدیدی درست کرده است و این موازنه برای طرف مقابل قابل هضم نیست برای همین منطقه مدام دچار آشوب و بحران است و کشور هایی مانند آمریکا و عربستان و امارات می‌خواهند مانع تثبیت این وضعیت شوند.
وی افزود: عراق که روزگاری خاکریز شرقی جهان عرب علیه ایران بود حالا نقشی جدید گرفته که موازنه قدرت را به شدت علیه عربستان سعودی بهم زده، عربستان در این چند سال بسیار تلاش کرد تا با ایجاد ناآرامی‌ها و ایجاد القاعده و داعش مانع تثبیت ساختار جدید شود اما موفق نشد پس سعی کرد که سوریه را ناامن کند.
سفیر اسبق ایران در سوریه پشت پرده‌ی مشکلات بغرنج بین اسد و حریری را رویکرد عربستان سعودی دانست.
شیبانی درباره مشکلات داخلی عراق و لبنان تصریح کرد: در عراق و لبنان هم مشکلاتی مانند فساد وجود دارد و باعث این تظاهرات شده اما توطئه‌های خارجی هم مزید بر علت بوده است. در لبنان حرکت خودجوش بود بعدا روی آن موج سواری کردند ولی در عراق خارجی‌ها از ابتدا با استفاده از انگیزه‌های داخلی طرح بحران را آماده کرده بودند.
وی به فرضیه‌ای جدید که به تازگی در اتاق‌های فکر مطرح است با عنوان «جنگ نسل چهارم» اشاره کر د و گفت: فرض بر این است که جنگ‌های کلاسیک و ابزارهای کلاسیک که باعث براندازی حکومت‌ها می‌شدند دیگر کارساز نیستند و اکنون آمریکایی‌ها فروپاشی از درون مدنظرشان است. نوع تحولات عراق و لبنان هم براساس همین اتاق فکر بوده است.
شیبانی درباره شباهت‌های مدل بحران عراق و لبنان اهدافی مانند تضعیف جمهوری اسلامی، تکمیل فشار حداکثری به ایران، ایجاد دل‌مشغولی برای هم‌پیمانان ما، مورد هدف قرار دادن محور مقاومت و تضعیف پایگاه شیعه را برشمرد و خاطرنشان کرد: برای مثال پنج عنصر اصلی شیعه‌ی عراق اعم از مردم، مرجعیت، دولت، حشدالشعبی و جمهوری اسلامی مورد حمله قرار گرفته‌اند.
معاون اسبق وزارت امور خارجه درمورد چرایی مورد حمله قرار گرفتن دولت عبدالمهدی و حریری گفت: دولت سعد حریری در واقع توسط خود جبهه‌ی مقاومت تشکیل شد و در ابتدا مردم و ارتش و مقاومت را به رسمیت شناخت، پس از این اقدامات سعودی‌ها حریری را بردند و حبس کردند تا وادارش کنند جلوی تلویزیون استعفا دهد، چرا؟ چون اهدافشان را پیش نبرده بود اما این مساله با واکنش شدید مردم روبرو شد و عربستان راهی به جایی نبرد.
وی ادامه داد: در عراق هم عبدالمهدی ویژگی‌هایی دارد که مطلوب آمریکا نیست؛ اولا ارتباطات عبدالمهدی با کشور هایی مخالف عربستان مانند مصر و قطر و تلاش برای ایجاد جبهه‌ی جدید عربی، دوم نزدیکی عبدالمهدی به ایران که می‌شود گفت حتی مالکی هم اندازه‌ی او به ایران نزدیک نبود، سوم ارتباط عبدالمهدی با روسیه و سفر به چین و قراردادهای خرید سلاحی که با روسیه بست، چهارم حمایت از حشدالشعبی و اجرایی کردن ادغام حشدالشعبی با ارتش که قبلا تصویب شده بود، در حدی که اگر حشدالشعبی عملیاتی انجام می‌داد از نظر عبدالمهدی رسمی بود، پنجم ساخت کریدور از ایران به عراق و سوریه و لبنان، ششم استمرار پاکسازی نیروهای ارتش و پلیس عراق.
شیبانی ایجاد بحران برای تحت‌الشعاع قرار گرفتن شکست‌های آمریکا در منطقه مثل قضیه آرامکو یا عملیات نصر من الله یمنی‌ها، عناصر بعثی، انتقام‌گیری بعضی از احزاب و تسویه حساب سیاسی حتی جریان کلیم و صدر در عراق که در ابتدا حامی بحران بودند، عوامل رسانه‌ای و وزرای تکنوکرات را هم از دلایل دیگر این بحران برشمرد.
وی تصریح کرد: بحران عراق توطئه آمریکاست زیرا در آستانه‌ی بحران، تمامی عوامل اطلاعاتی و مدیریتی عراق به دعوت عربستان خارج از عراق حضور داشتند.
شیبانی افزود: عراق شرایط ساده‌ای دارد اما مدیریتش سخت است و لبنان برعکس عراق شرایط پیچیده‌ای دارد اما مدیریتش آسان است.
از نظر شیبانی عراق از مرحله‌ی اسقاط نظام عبور کرده و مانند سوریه به جنگ داخلی نخواهد رسید.
منبع: ایسنا
15
