بررسی دلایل سکوت عربستان درباره توافق صلح امارات و اسرائیل

روزنامه عربی۲۱ در تحلیل دلایل سکوت معنادار عربستان در خصوص این توافق چنین نوشت: ریاض با اینکه مواضع سیاسی یکسانی با ابوظبی، منامه و قاهره دارد که این توافق را تأیید کرده‌اند اما مثل برخی کشورهای عربی و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس سکوت کرده است.

رسانه‌های عربستانی و نویسندگان برجسته درباره عادی‌سازی روابط با اسرائیل اظهارنظر می‌کنند اما تاکنون شاهد هیچ‌گونه موضع رسمی علنی یا غیرعلنی از سوی ریاض نبودیم.

روزنامه واشنگتن‌پست پیوستن ریاض به امارات در دوره فعلی را بعید دانسته و درباره دلایلش چنین می نویسد: از جمله دلایل این مسئله این است که عربستان ناظر طرح صلح عربی است؛ طرحی که بر لزوم عقب‌نشینی اسرائیل از مناطق اشغالی بعد از شکست ۱۹۶۷ در ازای صلح دائم با اعراب تأکید کرد.

جان آلترمن، مدیر برنامه خاورمیانه در مرکز پژوهش‌های استراتژیک و بین المللی (csis) هم می گوید: محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان چه بسا حامی توافق امارات با اسرائیل باشد اما تمام نشانه‌ها و شرایط دال بر این است که در حال حاضر درباره عادی‌سازی روابط با دشواری‌هایی روبروست. یک جریان دینی قوی در داخل عربستان عادی‌سازی روابط با اسرائیل را رد می‌کند و ادامه توجه به مسئله فلسطین در جهان عرب در هرگونه طرح‌هایی برای عادی‌سازی روابط میان ریاض و تل‌آویو مانع ایجاد می‌کند.

فهد الغویدی، نویسنده و مخالف عربستانی نیز معتقد است: بعد مذهبی ناشی از نظارت عربستان بر حرمین شریفین و تاریخ گروه‌های اسلامی در عربستان این کشور را وامی‌دارد که در مسئله عادی‌سازی روابط عجله نکند. با اینکه موضع عربستان در پشت پرده همان موضع امارات است اما سال‌های طولانی خویشتن‌دار بوده است.

الغویدی گفت: موضع دولت عربستان به رغم سکوت رسمی واضح و مشابه موضع بحرین در حمایت از توافق امارات و اسرائیل است. مواضع سیاسی منامه همواره تابع مواضع ریاض است. حمایت شخصیت‌های مورد حمایت دولت عربستان از توافق نشان می‌دهد که عادی‌سازی رسمی روابط در راه است.

وی افزود: یکی دیگر از دلایل تأخیر در عادی‌سازی روابط وضعیت جسمانی سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان است. توافق امارات با اسرائیل مقدمه‌ای برای توافق عادی‌سازی با عربستان است.

الغویدی با طرح‌هایی که گفته می‌شود تصمیم عربستان در گرو امارات است، مخالفت و تأکید کرد: موضع ابوظبی تابع موضع ریاض است نه برعکس. من در اظهارات ابوظبی که مدعی است تصمیم را به تنهایی و بدون مشورت با کشورهای همسایه گرفته، شک دارم. این مسئله با تلاش‌های آمریکا به ویژه تلاش‌های جارد کوشنر، مشاور و داماد رئیس‌جمهور آمریکا که فورا از برخی دستاوردهای سیاسی دولت دونالد ترامپ قبل از انتخابات خبر داد، مغایرت دارد. کشورهای شورای همکاری خلیج (فارس) نیز مایل به تحقق دستاورد سیاسی به نفع ترامپ هستند زیرا مایلند او برای بار دوم در پست ریاست‌جمهوری بماند.

مرکز استراتژی و امنیت قدس هم اعلام کرد عربستان هرگز تابع امارات در عادی‌سازی روابط در آینده نزدیک نخواهد بود.

این مرکز در گزارشی اعلام کرد: کشورهایی مثل بحرین و عمان چه بسا از امارات تبعیت کنند اما شرایط داخلی و منطقه‌ای مانع عادی‌سازی روابط با ریاض می‌شود.

روزنامه اکسپرس هند نیز نوشت: عربستان اخیرا محدودیت‌ها و موانعی برای خود ایجاد کرده که مانع عادی‌سازی روابط می‌شود. آخرین آن اظهارات ترکی الفیصل، رئیس اسبق سازمان اطلاعات عربستان است که در آن تأکید کرد بدون اجرای طرح صلح عربی هیچ گونه عادی سازی روابط رخ نخواهد داد.

این روزنامه نوشت: امارات نمی‌تواند بدون در نظر گرفتن عربستان دست به چنین اقدامی بزند. چه بسا ریاض، ابوظبی را به جای خود برای شروع این راه انتخاب کرده باشد.

الغویدی گفت: نشانه‌های تحول عربستان برای اولین بار بعد از حملات ۱۱ سپتامبر در دوره ملک فهد بن عبدالعزیز آشکار شد. این نشانه‌ها بعد از مرگ ملک عبدالله بن عبدالعزیز، پادشاه سابق به شکل واقعی آشکار شد. تغییراتی که در سطح اجتماعی رخ داده آغاز راه عربستان به سمت عادی‌سازی است.

الغویدی گفت: ابوظبی ارزش‌های جامعه امارات را زیرپا گذاشته و وجهه کشور را در خارج با مداخله‌ها از جمله مداخله در جنگ یمن مخدوش کرده است.

منبع: ایسنا

38