مذاکرات به نتیجه نرسد، حتما ایران بازنده اصلی خواهد بود/ در حوزه دیپلماسی نوعی شعارزدگی حاکم شده است

سرنوشت برجام بیش از گذشته مبهم است و مشخص نیست که آیا مذاکرات وین از سر گرفته می‌شود تا در پی آن امید به احیای برجام و در نهایت رفع تحریم‌ها وجود داشته باشد؟

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده سابق مجلس و تحلیلگر مسائل سیاست خارجی، درباره این موضوع گفت: «من سرنوشت برجام را در قالب داستان اساطیری پنلوپه تشریح می‌کنم؛ پنلوپه از اشراف‌زادگان یونانی بود که همسرش اودوسئوس ۱۰سال در میان جنگ تروا ناپدید شد و ۱۰سال هم بعد از جنگ هیچ خبری از او نبود. همه از بازگشت او ناامید بودند و به همین دلیل پنلوپه را تشویق به ازدواج مجدد می‌کردند و خواستگارهای زیادی هم برایش وجود داشت اما او که دلش با همسرش بود، منتظر ماند تا آنکه اصرارها آنقدر زیاد شد که پنلوپه شرط ‌گذاشت که کفنی برای همسرش می‌بافم و هر وقت بافت کفن تمام شد، ازدواج خواهم کرد. او کفن را می‌بافت و هر وقت به انتهای کار نزدیک می‌شد همه بافته‌ها را می‌شکافت و از اول می‌بافت. این کار را سه سال انجام می‌داد تا آنکه بالاخره اودوسئوس بازگشت. حالا حکایت کفن برجام است که می‌بافند و باز می‌کنند و باز هم می‌بافند و باز می‌کنند تا روزگاری به نتیجه برسد».

او ادامه داد: «اگر مذاکرات احیای برجام به نتیجه نرسد، حتما ایران بازنده اصلی خواهد بود زیرا واقعیت این است که حتی توافق‌نامه‌های دوجانبه‌ای که با برخی کشورها می‌بندیم یا توافق‌های ۲۰ساله‌ای که امضا می‌کنیم زیر سایه تحریم‌ها بسته می‌شود و ایران در حالت تحریم این توافق‌ها را می‌پذیرد و نه در شرایطی عادی و حتما منافع ایران در این توافق‌نامه‌ها و قراردادها لحاظ نمی‌شود».

این نماینده سابق مجلس همچنین بیان کرد: «به نظر من در حوزه دیپلماسی نوعی شعارزدگی حاکم شده است. ما از فرصتی که قبل از جنگ روسیه و اوکراین وجود داشت هم استفاده نکردیم و امروز همه کشورها از جمله روسیه در پی کسب حداکثری منافع خویش هستند و منافع ایران کاملا تحت‌الشعاع قرار گرفته است. گفته می‌شد که سفره مردم را نباید به برجام گره زد که معنای ضمنی‌اش این بود که ما برای توافق به مذاکرات نمی‌رویم و این شیوه درستی نبود. واقعیت این است که درک درستی از شرایط وجود ندارد و انگار همه بی‌توجه‌اند که در ماه‌های گذشته ماهی هزار تومان بر نرخ دلار افزوده شده است و گرانی و تورم به بالاترین حد خود رسیده است. در این شرایط اصلی‌ترین درآمد دولت اخذ مالیات از مردم شده است که این مالیات‌های سنگین در شرایطی که معیشت مردم به شدت محدود شده است، فشار مضاعفی را بر مردم وارد کرده است».

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی درباره قیاس دو دولت روحانی و رئیسی در حوزه سیاست خارجی اظهار کرد: «این ایراد به دولت آقای روحانی وجود داشت که بیش از حد متکی به برجام شد و توجهی به مناسبات دوجانه با کشورهای مختلف نداشت اما این ایراد هم به دولت آقای رئیسی وارد است که توجه به مناسبات دوجانبه را فارغ از ضرورت رفع تحریم‌ها در نظر دارد. حتی از همین پیمان شانگهای بدون رفع تحریم‌ها امکان استفاده اقتصادی وجود ندارد یا آنکه مناسبات دوجانبه وقتی اثربخش می‌شود که محدودیت‌های بین‌المللی بر ایران وجود نداشته باشد. به فرض که ما بتوانیم نسبت به گذشته نفت بیشتری بفروشیم اما توجه نداریم که این نفت را با تخفیف عجیبی عرضه می‌کنیم تا کشورهای دیگر بخرند؛ ضرری برابر روزانه هزار میلیارد تومان که به کشور تحمیل می‌شود و حالا فرض کنید اگر شرایط عادی همین روزانه هزار میلیارد تومان را به مدت ۳۰روز یعنی یک ماه به ۳۰استان کشورمان می‌دادیم، چه میزان شکوفایی در تمام نقاط ایران به وجود می‌آمد. از طرفی اصلا این ضرر را هم کنار بگذاریم و برسیم به اخذ پول. ما در شرایطی هستیم که به دلیل محدودیت‌های بین‌المللی اگر نفت‌مان را ارزان هم بفروشیم، در اخذ پولش با مشکلات فراوانی روبه‌رو هستیم».

فلاحت‌پیشه در پایان گفت: «امروز نیاز به یک تصمیم سیاسی مهم است. امروز زمان درگیری با آژانس نیست زیرا وضعیت بدتر از شرایط کنونی هم می‌شود. ما روزگاری می‌توانستیم خودمان پشت میز مذاکره سرنوشتمان را تعیین کنیم و امروز باید منتظر بمانیم که در لابی‌های پشت پرده شورای حکام و شورای امنیت چه تصمیماتی گرفته می‌شود و این شرایط خوب نیست و اگر تصمیم مهمی گرفته نشود، وضعیت از آنچیزی که مشاهده می‌کنیم هم بدتر می‌شود».