امتیازات درخواستی احتمالی بن سلمان از واشنگتن

مهدی مطهرنیا با اشاره به سفر محمد بن سلمان به کشورهای منطقه اظهار کرد: تعیین خیابانی در واشنگتن به نام جمال خاشقجی که سفارت عربستان در آن واقع شده است، یک شگرد مثبت سیاسی برای عبور از مساله خاشقجی در باب محمد بن سلمان خواهد بود چرا که از یک طرف آمریکا و دولت دموکرات بایدن جهت‌گیری‌های حقوق بشری خود را نمایش می‌دهند و از طرفی بن سلمان عکس العمل شدیدی نشان نداده و سفرهای خود را برای ایجاد اتحاد عربی و محتوا بخشی به آن در آستانه ورود بایدن به منطقه انجام می دهد.

وی گفت: این اقدامات در ظاهر متضاد هم هستند اما در عمل برای افکار عمومی چالش برانگیز و برای اقدام سیاسی در منطقه زایش‌گر محسوب می‌شود. از یک طرف آمریکا می‌تواند پاسخگوی افکار عمومی درباره مهم شمردن قتل خاشقجی باشد و از سویی در اقدامی سیاسی سفر بایدن به اسراییل و بعد به عربستان در چارچوب طرح کوشنر و ناتو عربی که با ویژگی‌های خاص حل مساله اعراب و اسراییل و لبه اصطکاک با تهران همراه بود، بیشتر به نمایش گذاشته شود.

این کارشناس مسایل بین‌الملل درباره این سفرها به منطقه و تاثیر آنها در پیشبرد توافق ابراهیم تصریح کرد: ترکیه آشکارا با رژیم اسراییل همکاری دارد. کشورهای عربی دیگر این کار را انجام داده‌اند و تنها یک لایه بیرونی نازک میان عربستان و اسراییل وجود دارد که احتمال دارد در سفر آینده بایدن زمینه‌های برطرف شدن آن نیز حاصل آید و پروسه صلح ابراهیم در جهت ایجاد ائتلاف عربی ـ عبری محتوا پذیرد.

وی در پاسخ به اینکه آیا عربستان آماده پذیرش توافق ابراهیم به طور علنی و فوری است یا این روند کند خواهد بود؟ گفت: نظام حاکم بر عربستان قبیله‌ای است. ذات خاندان سعودی مبتنی بر محافظه کاری است و به سرعت اهداف خود را در این مسیر آشکار نمی‌کنند، اگرچه همه چیز عیان است. اما بی تردید گرفتن امتیاز و از طرفی دیگر آماده کردن افکار عمومی در جهت حل این مساله بین ریاض و تل آویو مد نظر است. عربستان به مانند نقطه مرکزی جامعه عربی پیرامون خود را با تل آویو پاک‌سازی کرده است. 

مطهرنیا ادامه داد: عربستان تلاش دارد که آرام آرام ولی مطمئن نسبت به آینده به اتحاد عربی ـ عبری وارد شود اما تا تضمینی از واشنگتن نداشته باشد که بتواند به آن تکیه کند، این اقدام را انجام نخواهد داد. شاید دولت جمهوری‌خواهی در این زمینه لازم باشد یا شاید بایدن و دموکرات‌ها به این نتیجه برسند که باید امتیازی تضمینی به عربستان در این زمینه بدهند، از این رو این سفر موجب آشکارتر شدن این ارتباط میان واشنگتن و ریاض خواهد شد.

این کارشناس مسایل بین‌الملل درباره تعامل میان عربستان و روسیه و تاثیر آن بر روابطش با آمریکا گفت: عربستان با نزدیکی به روسیه تلاش دارد امتیاز بیشتری از آمریکا بگیرد و مساله تورم ناشی از جنگ اوکراین در غرب جدی است. بحران اوکراین چالشی در برابر دولت آمریکا و تهدیدی برای دولت‌های اروپایی‌ها است. آمریکا تلاش دارد از این چالش فرصت بسازد و اروپا از این تهدید فرار کند. چین هم نگران بازار انرژی است. امتیاز منطقه ای و بین‌المللی می تواند تضمین امنیتی در برابر ایران، ایجاد اتحاد عملیاتی با عربستان در منطقه و کمک‌های بیشتر به ریاض در جهت تثبیت آینده بن سلمان باشد که از الان نشانه‌های آن پیداست.

مطهرنیا تاکید کرد: سفر بن سلمان و نوع استقبال سران عرب به ویژه مصر و اردن به عنوان نزدیکان واشنگتن و لندن از وی و حتی نفس سفر او پیش از حضور بایدن در منطقه برای هماهنگی جبهه عربی از اهمیت زیادی برخوردار است که باید به آن توجه کرد.