ابتکار«کمربند و جاده»؛ عامل پیوند نزدیکتر چین و کشورهای آسیای مرکزی

آسیای مرکزی جایی است که ابتکار «کمربند و جاده» در آن مطرح شد. 10 سال پیش «شی جین پینگ»، رئیس جمهوری خلق چین در دیدار رسمی از قزاقستان برای اولین بار ابتکار ایجاد مشترک «کمربند اقتصادی جاده ابریشم» را مطرح  کرد. این ابتکار به همراه ساخت مشترک «جاده ابریشم دریایی قرن بیست و یکم» با هم ابتکار «کمربند و جاده» را تشکیل می‌دهند.

چین بزرگترین شریک تجاری قزاقستان است. بر اساس داده‌های اداره ملی آمار قزاقستان، حجم تجارت بین چین و قزاقستان در سال 2022 به 24.15 میلیارد دلار رسید که نسبت به سال قبل 34.1 درصد افزایش داشته است. در سال 2022، تعداد و حجم قطارهای چین-اروپا که از قزاقستان عبور می‌کنند به رکورد بالایی رسید. همچنین سال گذشته قزاقستان یک سرکنسولگری در شیان تأسیس کرد.

قزاقستان مظهر نتایج ثمربخش همکاری چین و کشورهای آسیای مرکزی در چهارچوب «کمربند و جاده»  است. در سال 2022، حجم تجارت دوجانبه بین چین و پنج کشور آسیای مرکزی (قزاقستان، ازبسکان ، تاجیکستان ، قرقیزستان و ترکمنستان )حدود 70.2 میلیارد دلار آمریکا بود که در مقایسه با زمان برقراری روابط دیپلماتیک حدود 100 برابر افزایش یافته است. خط لوله گاز طبیعی چین و آسیای مرکزی طولانی‌ترین خط لوله گاز طبیعی در جهان است و تا پایان سال 2022، مجموع انتقال گاز به چین از 420 میلیارد متر مکعب فراتر  رفت. تونل راه آهن آنگرن پاپ ازبکستان  موسوم به «طولانی‌ترین تونل آسیای میانه» که توسط گروه تونل راه آهن چین ساخته شده، تکمیل شده است و کوهستان را به یک گذرگاه تبدیل کرده و مسیر رفت و آمد ده‌ها میلیون نفر را به کلی تغییر داده است. به دنبال بهره برداری بزرگراه چین –قرقزستان و ازبکستان، ناوگان‌های مدرن جایگزین «زنگ‌های شتر کاروان» شده است و زندگی جدیدی را برای جاده ابریشم باستانی به ارمغان آورده است.

شیان، میزبان نشست سران چین و آسیای مرکزی، یکی از چهار پایتخت باستانی در جهان است. در تاریخ چین، بیش از 10 سلسله  پایتخت‌های خود را در این شهر تأسیس کردند. همچنین این شهر نقطه شروع بین‌المللی شناخته شده جاده ابریشم باستان است. فیلم «چانگ‌آن چانگ‌آن» که با همکاری فیلمسازان چند ملیتی ساخته شده، در آینده نزدیک رونمایی خواهد شد. «نرگس آبیار» نویسنده، کارگردان و فیلمنامه‌نویس ایرانی، کار تهیه و نوشتن سناریوی این فیلم را برعهده داشته است. این فیلم داستان عشق یک دانشجوی خارجی و یک پسر چینی را در قطار ویژه گردشگری بین‌المللی چانگ‌آن روایت می‌کند و سرنوشت شخصیت‌ها را با مضمون زمان پیوند می‌دهد و تبادلات فرهنگی و انسانی کشورهای مسیر کمربند و جاده را برای مخاطبان داخلی و خارجی سینما به تصویر می‌کشد.  

شیان نه تنها یک شهر تاریخی و فرهنگی مشهور است، بلکه یک کلان شهر مدرن و دروازه بین‌المللی برای گشایش چین به غرب محسوب می‌شود. امروز، مرکز مونتاژ قطار سریع السیر چین-اروپا در شیان، 17 خط اصلی را از شیان به کشورهای آسیای مرکزی باز کرده است و به «کانال طلایی» لجستیک دو طرفه در چین و آسیای مرکزی تبدیل شده است.

با نگاهی به گذشته، جاده ابریشم باستانی شاهد تاریخ طولانی مبادلات و یادگیری متقابل بین چین و آسیای مرکزی بوده است. با ورود به عصر جدید، ساخت مشترک «کمربند و جاده»، چین و پنج کشور آسیای مرکزی را بیشتر به هم پیوند داده است. نشست سران چین و آسیای مرکزی با آغاز سفری جدید، شش کشور را برای ادامه دوستی، تعمیق همکاری و ایجاد جامعه‌ای با سرنوشت مشترک بین چین و آسیای مرکزی و به طور مشترک نوشتن آینده‌ای بهتر برای روابط چین و آسیای مرکزی رهنمون خواهد کرد.