پژوهشگر روس-اسرائیلی که در عراق ناپدید شد، کجاست؟

این گروه شبه‌نظامی شیعه، که بخشی از نیروهای شبه‌نظامی قدرتمند حشد شعبی عراق است، روز بعد بیانیه‌ای مبهم صادر کرد که در آن به نظر می‌رسید این ادعا را رد کرده و گفته بود که برای «مشخص شدن سرنوشت» پژوهشگر ناپدید شده تلاش خواهد کرد.

یک مقام عراقی بعداً گفت که تحقیقات درباره ناپدید شدن سورکوف آغاز خواهد شد.

مشخص نیست که آیا مذاکراتی برای آزادی او در حال انجام است یا نه، اما دفتر نخست‌وزیر اسرائیل اعلام کرد که تأیید شده که او زنده است.

الیزابت سورکوف کیست؟

سورکوف دانشجوی دکترا در دانشگاه پرینستون و یک تحلیلگر مسایل خاورمیانه است که مرتباً نظرات و دیدگاه‌هایی را در مورد تحولات کلیدی در منطقه و به ویژه سوریه ارائه کرده است.

بر اساس گزارش رسانه‌های اسرائیل، سورکوف در سن چهار سالگی به همراه خانواده خود از شهر سن پترزبورگ روسیه به اسرائیل مهاجرت کرد.

او یکی از اعضای اندیشکده مؤسسه نیولاینز در واشنگتن و یکی از همکاران مجله وابسته به آن است. در گزارشی که در ۵ ژوئیه منتشر شد، مجله نیو لاینز گفت که او در ۱۹ مارس به مؤسسه گفته بود که دیگر نمی‌خواهد کار میدانی انجام دهد و برای اتمام پایان‌نامه خود به پرینستون بازخواهد گشت.

بیش از یک هفته بعد، این اندیشکده گفت که مطلع شده بود که او توسط یک گروه شبه نظامی عراقی طرفدار ایران ربوده شده است، اما تصمیم گرفته بود به دلیل احترام به خواسته‌های خانواده‌اش، سر و صدایی درباره پرونده نکند.

این اندیشکده گفت که او علیرغم «صهیونیست» لقب گرفتن در برخی محافل، «منتقد سرسخت سیاست امنیت ملی اسرائیل» است.

پست‌های حساب توییتر سورکوف، که نزدیک به ۸۰ هزار دنبال کننده دارد، نشان می‌دهد که او دیدگاهی انتقادی هم به دولت روسیه دارد. او در توییتی در ۱۸ مارس، یورش به دو کافه را در مسکو با این ظن که مرتبط با تأمین مالی نیروهای مسلح اوکراین هستند، «واقعاً نشانه‌ای از دوران روسیه فاشیست» توصیف کرد.

سورکوف علاوه بر عراق در لبنان نیز تحقیقاتی انجام داده بود. اگرچه ورود شهروندان اسرائیلی به هر دو کشور ممنوع است، گزارش‌های رسانه‌ها حاکی از آن است که او احتمالاً با گذرنامه روسی خود سفر کرده است.

در عراق چه می‌گویند؟

رسانه‌های عراقی کمابیش در مورد ناپدید شدن سورکوف سکوت کرده‌اند، اگرچه برخی از رسانه‌ها در مورد بیانیه کتائب حزب‌الله و آغاز تحقیقات عراق گزارش‌هایی را منتشر کرده‌اند.

رسانه‌های داخلی به دلیل ترس از انتقام معمولاً از انتقاد مستقیم از شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران در عراق اجتناب می‌کنند، که دلیلی احتمالی برای کم بودن گزارش‌ها است.

وب سایت آلترا عراق که صداها و نظرات مستقل را منعکس می‌کند و احتمالاً در خارج از عراق مستقر است، گزارشی درباره ناپدید شدن او منتشر کرد که در آن یک روزنامه‌نگار جزئیاتی را در مورد کراده، محله‌ای که طبق گزارش‌ها سورکوف در آن ربوده شده است، ارائه کرد.

این روزنامه‌نگار که نخواست نامش فاش شود گفت: «بسیاری از روزنامه‌نگاران و فعالان از کراده، که شبه‌نظامیان در آن فعالیت می‌کنند و بر حرکت اثرگذاران و صاحب نظران نظارت می‌کنند، اجتناب می‌کنند.

او این منطقه را «مکان مورد ترجیح شبه‌نظامیان» توصیف می‌کند «که اعضای‌شان آزادانه و درست پیش چشم نیروهای امنیتی حرکت می‌کنند.»

شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران زیر چتر گروه شبه‌نظامی تحت حمایت دولت حشد شعبی فعالیت می‌کنند، اما عمدتاً به‌طور مستقل تحت پوشش قوی سیاسی و پارلمانی عمل می‌کنند.

صابرین نیوز، یک رسانه وابسته به شبه‌نظامیان عراقی که گمان می‌رود از ایران فعالیت می‌کند، چندین پست در کانال تلگرامی خود منتشر کرده است که حاوی توییت‌های قدیمی سورکوف است و از او به عنوان یک «صهیونیست» مرتبط با اسرائیل یاد می‌کند.

وب‌سایت قطری پان‌عرب العربی الجدید به نقل از یک منبع از دفتر مشاور امنیت ملی عراق ربوده شدن او را تأیید کرد و گفت: «هماهنگی با چندین نهاد امنیتی برای شناخت آدم‌ربایان در حال انجام است».

این وب‌سایت همچنین به نقل از منبع دیگری گفته است که سورکوف در اختیار یک گروه شبه نظامی «قدرتمند» مرتبط با ایران است و پس از یک یورش ناموفق که منجر دستگیری تعدادی از مظنونین شد، دولت محمد شیاع سودانی، نخست‌وزیر، در حال مذاکره برای آزادی او بوده است.

اسرائیل چه واکنشی نشان داده است؟

بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل در ۵ ژوئیه گفت که عراق مسئول سرنوشت سورکوف است.

برخلاف عراق، ماجرای خانم سورکوف پوشش گسترده‌ای در رسانه‌های اسرائیل دارد.

وب‌سایت خبری وای‌نت اسرائیل گزارش داد که مقامات اسرائیلی معتقدند ماجرای او به این زودی حل نخواهد شد زیرا مجرای مستقیمی برای مذاکره وجود ندارد و اسرائیل حاضر به پرداخت باج نیست. وای‌نت گفت، با این حال، تلاش‌هایی از طریق کانال‌های ایالات متحده و روسیه برای تضمین آزادی سورکوف صورت گرفته است.

به گفته چندین رسانه اسرائیلی، یک مقام بلندپایه اسرائیلی که نامش فاش نشده است، ادعاهای منتشر شده برخی رسانه‌های عرب‌زبان را مبنی بر اینکه سورکوف عامل اسرائیل است رد کرد.

ناتان شارانسکی، سیاستمدار اسرائیلی، که سورکوف قبلا به عنوان دستیار او کار می‌کرد، به وای‌نت گفت: «من سال‌هاست او را می‌شناسم. واضح است که جاسوس آمریکا، روسیه یا اسرائیل نیست و فقط پژوهش‌های آکادمیک داشته است.»

خواهر سورکوف چندین مصاحبه با رسانه‌های اسرائیلی از جمله شرکت عمومی پخش‌همگانی اسرائیل، کان، انجام داده است.

اِما خواهر سورکوف به کان گفت: «می‌دانم که او زنده است، و همین هم غنیمت است.»

او گفت که اگرچه سورکوف از خطر سفر به بغداد آگاه بود، «برای او به عنوان یک پژوهشگرِ جنبش‌های سیاسی مهم بود که واقعیت را از نزدیک درک کند. این پژوهشی نیست که بتوان آن را از راه دور انجام داد.»

چه کشورهای دیگری نقشی دارند؟

رسانه‌ها از خواهر سورکوف نقل کرده‌اند که او می‌داند که دولت روسیه در مذاکرات برای آزادی او دخیل است، اما خانواده آنها مستقیماً با مسکو در تماس نیستند.

به گزارش خبرگزاری روسی تاس، سخنگوی دولت روسیه در ۶ ژوئیه گفت که وزارت امور خارجه برای حفاظت از منافع روس‌های خارج از کشور تلاش می‌کند، «زیرا اقدامات برای حفاظت از منافع معمولاً از طریق سازمان‌های دیپلماتیک انجام می‌شود.»

هیچ اظهارنظر رسمی از سوی ایران منتشر نشده است، هرچند بحث ربوده شدن سورکوف در فضای مجازی مطرح است. یک حساب کاربری محبوب تلگرامی طرفدار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به تمسخر گفته بود: «صهیونیست‌ها می‌ترسند که کتائب حزب‌الله الیزابت سورکوف را به ایران تحویل داده باشد.»

گزارش شده است که ایالات متحده نیز در مذاکرات برای آزادی او مشارکت دارد. اگرچه او شهروند ایالات متحده نیست، اما موسسه نیو لاینز از واشنگتن خواسته است تا به وضعیت او کمک کند، زیرا او در ایالات متحده تحصیل و کار می‌کند.