جاولین؛ قاتلی بی رحم با عملکرد فوق العاده در جنگ/ تصاویر

اف جی ام - 148 جاولین ( FGM-148 Javelin )  به دلیل عملکرد فوق العاده خود در جنگ روسیه و اوکراین بار دیگر مورد توجه قرار گرفته است.

در شرایطی که بیش از دو دهه از زمان معرفی این  سلاح ضد تانک  می گذرد، اما  ویدیوهای  عملکرد آن طی جنگ اخیر روسیه و اوکراین در شبکه های اجتماعی وایرال شده و آن را به سلاحی محبوب تبدیل کرده است.

به روز رسانی موشک ضد تانک جاولین

مقامات نظامی آمریکا از نقاط قوت  موشک ضد تانک  جاولین آگاه هستند و تصمیم گرفته اند تا برای نخستین بار پس از چندین سال این سلاح را به روز رسانی کنند.

نمونه جدید و بهبود یافته واحد فرماندهی پرتاب سبک وزن Lightweight Command Launch Unit (LW CLU) جاولین توسط ارتش آمریکا در ماه آگوست 2023 یک سری آزمایش ها را پشت سر گذاشت.  

گروهی متشکل از نزدیک به 40 سرباز آمریکایی در برنامه آموزشی دشواری که شامل استفاده از  جاولین  جدید می شد حضور داشتند. با توجه به دقت و کشندگی بالای نمونه فعلی این سلاح، به روزرسانی جدید جاولین بی تردید آن را نسبت به رقبای دیگر برتر می سازد.

نمونه جدید  جاولین  طیف گسترده ای از پیشرفت ها نسبت به نسل پیشین خود از جمله افزایش قابلیت بزرگنمایی را ارائه می کند. بر همین اساس، سربازان قادر هستند از مسافت دورتر و با وضوح بیشتر اسکن هدف را انجام دهند.

فوکس خودکار یکی دیگر از موارد ارتقا نسبت به نمونه فعلی جاولین محسوب می شود.

این به روز رسانی ها نخستین اورهال بزرگ  سلاح ضد تانک  قدرتمند جاولین طی بیش از 25 سال گذشته است و انتظار می رود توانایی های ارتش آمریکا در نبردهای احتمالی آینده را افزایش دهد.

آشنایی با سلاح ضد تانک جاولین

اف جی ام – 148 جاولین یک موشک ضد تانک ساخت آمریکا است که به عنوان جایگزین موشک هدایت شونده  ام47 دراگون ( M47 Dragon)  معرفی شد. جاولین سلاحی قابل حمل توسط انسان و از نوع "شلیک کن و فراموش کن" محسوب می شود.

در اواسط دهه 1970 ارتش آمریکا موشک ضد تانک ام47 دراگون را به کار گرفت. این یک سلاح دوش پرتاب با هدایت سیمی بود. این موشک ضد تانک طراحی قابل اعتماد و عملکرد بسیار خوبی داشت.

با این وجود، ام47 دراگون در اواخر دهه 1980 دیگر قدیمی شده بود. برد موثر این سلاح 1000 متر بود. همچنین قدرت نفوذ آن برای شکست تانک هایی با زره سنگین کافی نبود. از این رو، ارتش آمریکا قراردادی را برای توسعه یک موشک هدایت شونده ضد تانک جدید برای جایزگینی ام47 دراگون منعقد کرد.

جاولین به طور مشترک توسط تگزاس اینسترومنتس (اکنون به نام سامانه های موشکی ریتیون شناخته می شود) و مارتین مریتا (اکنون به نام لاکهید مارتین شناخته می شود) طراحی شد. در سال 1991، نخستین آزمایش پرواز جاولین با موفقیت انجام شد. در سال 1994، نخستین آزمایش شلیک موفق بود و موشک به هدفی در فاصله 2000 متری اصابت کرد. در سال 1995، تولید انبوه اف جی ام – 148 جاولین آغاز شد و در سال 1996 به ارتش و سپاه تفگنداران دریایی آمریکا تحویل شد.

سلاح ضد تانک جاولین به طور گسترده در جنگ های عراق و افغانستان استفاده شد. در عراق، این  موشک هدایت شونده  در شکار انواع مختلف تانک های تی-55، تیپ 69 و تی-72 و همچنین دیگر زره پوش های نظامی موفق بود. در افغانستان، جاولین عملکرد موفقی در برابر سنگرها و استحکامات طالبان داشت. این سلاح ضد تانک طی جنگ اخیر روسیه و اوکراین نیز عملکرد موفقی در برابر زره پوش های ارتش روسیه داشته است.

ویژگی های موشک ضد تانک جاولین

در حال حاضر، اف جی ام – 148 جاولین یکی از پیشرفته ترین سامانه های موشکی هدایت شونده ضد تانک با قابلیت حمل توسط انسان در جهان است. این سلاح توانایی نابود کردن هر نوع تانک اصلی میدان نبرد را دارد. همچنین، می توان از جاولین برای شکار هلیکوپترهایی که در ارتفاع پایین پرواز می کنند، استفاده کرد.

جاولین سلاحی دوش پرتاب از نوع شلیک کن و فراموش کن است، اما امکان نصب آن روی سه پایه یا خودروهای زرهی نیز وجود دارد. در حال حاضر، خودرو جنگی سواره نظامی ام3 بردلی می تواند از موشک های جاولین به جای  موشک های تاو  استفاده کند.

سامانه موشکی جاولین به طور معمول توسط دو خدمه اداره می شود. این سامانه از دو بخش شامل واحد فرماندهی پرتاب و لوله پرتابگر مسلح به موشک تشکیل شده است. واحد فرماندهی پرتاب قابل استفاده مجدد است، اما لوله پرتابگر یکبار مصرف است. اپراتور باید پیش از شلیک، یک لوله مسلح به موشک را به واحد فرماندهی پرتاب متصل کند. پس از هر شلیک، اپراتور لوله خالی را جدا کرده و لوله دیگری مسلح به موشک را جایگزین می کند.

واحد فرماندهی پرتاب دارای چندین کانال با تصویرگر حرارتی برای نظارت، جستجو و اولویت بندی هدف است. امکان استفاده از این سامانه موشکی در شب و روز و شرایط مختلف آب و هوایی وجود دارد. اپراتور می تواند با توجه به شرایط محیطی بهترین کانال را انتخاب کند. پس از انتخاب هدف، مختصات برای جستجوگر موشک ارسال می شود.

موشک  پیش از پرتاب روی هدف قفل می شود. موشک طی پرواز به طور خودکار هدایت می شود. در این مدت اپراتور می تواند لوله خالی را از واحد فرماندهی پرتاب جدا کرده و لوله دیگری مسلح به موشک را جایگزین کند. این روند حدود 15 ثانیه طول می کشد. خدمه می توانند از این فرصت برای ترک موقعیت شلیک نیز استفاده کنند.

سامانه موشکی جاولین 22.3 کیلوگرم وزن دارد و بیشینه برد موشک آن 2500 متر است. طول لوله پرتابگر 1.2 متر و طول موشک 1.1 متر است. نسخه جدید جاولین 70 درصد کوچک تر، 40 درصد سبک تر و طول عمر بیشتر باتری را ارائه می کند. برد این نسخه بیش از 4000 متر گزارش شده است.

دو حالت حمله موشک جاولین

دو حالت حمله برای  موشک جاولین  وجود دارند که شامل حمله از بالا و حمله مستقیم می شوند. حالت حمله از بالا برای درگیری با تانک ها و دیگر خودروهای زرهی استفاده می شود. در این حالت، موشک پس از شلیک به سمت بالا اوج گرفته و سپس روی هدف شیرجه می زند. این حالت برای از بین بردن تانک ها ایده آل است زیرا بیشتر آنها دارای زره ضعیف تر در قسمت بالای برجک خود هستند.

در حالت حمله مستقیم، موشک به طور مستقیم به سمت هدف پرواز می کند. این حالت برای درگیری با سنگرها، پناهگاه ها، ساختمان ها و محل تمرکز نیروهای دشمن کارایی دارد. در حالت مستقیم، موشک جاولین می تواند با هلیکوپترهایی که در ارتفاع پایین پرواز می کنند نیز درگیر شود.

موشک جاولین به جستجوگر فروسرخ مجهز است. این موشک دارای سر جنگی 8.4 کیلوگرمی به صورت پشت سر هم است. یک سر جنگی اولیه هر گونه زره واکنشی انفجاری را از بین می برد و سر جنگی اصلی به زره اصلی نفوذ می کند.

موشک جاولین دارای قابلیت پرتاب نرم است. در مرحله نخست پرتاب، موشک از طریق یک سیلندر گاز فشرده کوچک که در پشت آن قرار دارد حدود 20 متر به جلو پرتاب می شود. پس از آن پیشرانه اصلی موشک فعال می شود. این ویژگی استفاده از جاولین در مناطق شهری و فضاهای بسته مانند ساختمان ها را بدون این که خطری برای اپراتور ایجاد شود را ممکن می کند.