استفادۀ عجیب مردم قرون وسطی از مارماهی!
پیش از رایج شدن سکه، مردم انگلستان در قرون وسطی با استفاده از مجموعهای از اقلام روزانه، اجارهبهایشان را پرداخت میکردند. میان این اقلام که برخی از آنها فوقالعاده ناخوشایند بودند میتوان به مارماهی اشاره کرد!
شاید عدهی کمی از ما بدانیم که مارماهیها برای سلامت اکوسیستم حیاتی هستند. مارماهیها به دلیل کوچِ پیچیده و الگوهای بازتولیدشان فوقالعاده آسیبپذیر هستند. این مسئله مدتها به صورت معما باقی مانده بود تا اینکه تحقیقات امروزی ثابت کرد مارماهیهای اروپایی احتمالاً زندگیشان را در دریای ساراگاسو آغاز میکنند، سپس، لاروهای آنها به سمت اروپا مهاجرت میکنند تا وارد دهانهی رودخانه شوند و سپس به بالای رودخانه کوچ کنند. مارماهیها پس از رسیدن به بلوغ جنسی، دوباره به سمت اقیانوس کوچ میکنند تا تخمریزی کنند.
مارماهیها در انگلستانِ قرون وسطی به فور یافت میشدند و زیستگاه آنها اقیانوسها، رودخانهها و مردابها بود. جان وایات گرینلی متخصص تاریخ حینِ صحبت دربارهی میگوید: «مارماهیها جذاب، بغلکردنی یا باشکوه نیستند پس به سختی میتوان مردم را به نجات نسل آنها ترغیب کرد.»
مارماهی یک کالای باارزش در انگلستان قرون وسطی بود و در مقادیر بسیار زیاد مصرف میشد (پایِ مارماهی، کیک مارماهی). استفادهی دیگر مارماهی در قالب پول بود. مارماهیها را در فصل پاییز هنگام کوچشان به اقیانوس صید میکردند و نمکسود، دودی یا خشک میکردند تا ماهها دوام بیاورد. مارماهیها را برای دودی کردن، مبادله کردن و حمل و نقل آسان به صورت دستهای به چوب میبستند. ۲۵ مارماهی را یک stick/چوب و یک دستهی دهتایی را یک bind/بست مینامیدند.
سال ۱۰۸۵، در کتاب روز رستاخیز (Doomsday Book) به حکمِ ویلیام یکم، ملقب به ویلیام فاتح (نخستین پادشاه دودمان نورمنها در انگلستان) داراییهای رعیتها ارزیابی شد. در این کتاب، شواهدِ استفاده از مارماهی به عنوان پول وجود دارد. در مورد اجارهبها، گرینلی مثالهای متعددی زده است، از جمله راهبهای هانتینگدِنشایر که ۴۰۰۰ مارماهی پرداخت کردند تا به معدن سنگ آهک دسترسی پیدا کنند. در لینکولنشایر، یک دهکده، سالانه ۷۵۰۰۰ مارماهی را به عنوان اجارهبها به کنت هیو چِستِر پرداخت میکرد.
به یاد داشته باشید که بسیاری از صاحبخانهها دیرنشین بودند. در مدت ۴۰ روزه از چهارشنبهی خاکستری تا عید پاک که ایام روزه و استغفار است، مصرف گوشت و تمایلات نفسانی ممنوع بود و از آنجا که هنوز ماهیت مهاجرِ مارماهی به طور کامل درک نشده بود، مارماهی را فاقد قدرت یا اندام جنسی تصور میکردند، بنابراین آن را به عنوان یک مکمل غذایی عالی در فصل بهار مصرف میکردند.
استفاده از مارماهی به عنوان اجارهبها به مرور زمان کاهش یافت، اما تا قرن پانزدهم و پس از آن همچنان ادامه یافت. بقایای محبوبیت آنها همچنان به قوت خود باقی است. به گفتهی گرینلی، اجارهبهای مارماهی در برخی از خانوادهها به قدری اهمیت داشت که تصویر این موجوداتِ لغزان روی نشانهای خانوادگی حک میشد.