روز عطار؛ فرصتی برای بازشناسی تمدن ایران
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران در پیامی به مناسبت ۲۵ فروردین‌ماه، روز بزرگداشت عطار نیشابوری، این روز را فرصتی برای بازشناسی ظرفیت‌های فرهنگ و تمدن ایران دانست.
متن پیام ایوب دهقانکار به این شرح است: «بی‌شک ادبیات عرفانی یکی از باشکوه‌ترین جنبه‌های فرهنگ و تمدن ایرانی‌ـ‌اسلامی است. آموزه‌های عارفانی چون ابوسعید ابوالخیر، بایزید بسطامی، ابوالحسن خرقانی، سنایی، مولانا و البته باز هم بر این نام‌ها می‌توان افزود، هر یک نمودی از فرهنگ غنی ایرانیان در اعصار گوناگون است. در میان عارفان بزرگ ایران، فریدالدین محمد عطار نیشابوری سیمایی درخشان دارد. زندگی او که در ابرهای ابهام پنهان است و آثار منتسب به او، کار را بر هر پژوهشگری دشوار می‌کند. با این همه، عطار یکی از قله‌های رفیع شعر عرفانی و فرهنگ ایرانی-اسلامی است.
محققان سرشناسی در ایران و سایر کشورها درباره عطار پژوهش کرده‌اند و هر یک پرتوی بر آثار و زندگی او افکنده‌اند: استاد بدیع‌الزمان فروزانفر، استاد سعید نفیسی، دکتر عبدالحسین زرین‌کوب، دکتر تقی پورنامداریان و دکتر محمدرضا شفیعی‌کدکنی و از پژوهشگران غیرایرانی هامر پورگشتال، سیلوستر دوساسی، مارگارت اسمیت، دیک دیویس، فریتس مایر، هلموت ریتر و لئونارد لوئیزن و... .
معروف است که عطار در یک تحول بزرگ روحی روی به عالم معنا آورد. این تحول و ظرفیت شخصی عطار در پذیرش این تحول، زمینه‌ساز خلق آثار گران‌بهایی در شعر و نثر زبان فارسی شد. طرح مراتب عرفانی و تعلیم در ضمن حکایت، دو ویژگی بارز آثار عطار است. عطار در تذکره‌الاولیاء با معرفی و نقل زندگی و کرامات و سخنان تعدادی از عرفا یکی از تابناک‌ترین نمونه‌های نثر فارسی را پدید آورد. سادگی و شیرینی سخن عطار حلاوت حکایت‌های تذکره‌الاولیاء را چندبرابر کرده است. در مجموعه آثار شعری عطار نیز حکایت‌ها و نکته‌سنجی‌های فراوان می‌توان یافت که هر یک آموزنده و تأمل‌برانگیز است. عطار شیوه‌ای خاص در روایت قصه دارد و در پس هر حکایت لطیفه‌ای عرفانی را بازگو می‌کند.
موجب خشنودی است که توجه به آثار عطار امروز از هر زمان دیگری در دانشگاه‌های داخلی و خارجی بیشتر شده است. در این مجال، نمی‌توان از مساعی استاد محمدرضا شفیعی‌کدکنی در تصحیح آثار عطار و تعلیقات بر آن سخن نگفت. همّت ایشان در تصحیح مجموعه آثار عطار امروز موجب مطالعه بیشتر این شاعر بزرگ شده و زمینه تحقیقات بیشتر را برای نسل جوان فراهم آورده است.
در واقع پژوهش درباره عطار و آثار او، پژوهش درباره یکی از مهم‌ترین جنبه‌های فرهنگ دیرپای ایرانی است و این امکان را به ما می‌دهد که ظرفیت‌های عظیم فرهنگ و تمدن خود را بشناسیم و در جهت اعتلای آن گام برداریم.
آخر سخن آن‌که، آن‌گونه که هر طبق از اوراق گلستان سعدی همیشه خوش است و همان‌گونه که شکسپیر ماندگاری، معنا و معنویت عشق را مرهون سطرهای ابدی اشعارش می‌داند (غزل شماره ۱۸)، آثار عطار نیز کنز پنهان اما شایگانی است که پایان نمی‌پذیرد و روز به روز اهمیّت و ارزش آن آشکارتر می‌شود.»
منبع: ایسنا
72
