افزایش قیمت مواد غذایی به بالاترین حد خود در قرن اخیر!/ چرا تورم مواد غذایی بالاتر از نرخ تورم عمومی است؟

درحال حاضر، افزایش قیمت مواد غذایی نسبت به سال گذشته به بالاترین حد خود در این قرن رسیده است. شکاف بین قیمت مواد غذایی و نرخ تورم عمومی نیز به بیشترین میزان حداقل از سال ۲۰۰۰ رسیده است.

(نمودار نشان‌دهنده تفاوت میان تورم مواد غذایی و تورم عمومی)

(تغییرات نرخ تورم مواد غذایی در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال ۲۰۲۱)

بر اساس مطالعه سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) از ۲۰۳ کشور، در سه ماهه دوم سال جاری میلادی، در بیش از نیمی از ۲۰۳ کشور مورد مطالعه، تورم قیمت مواد غذایی بیش از دو واحد درصد بیشتر از نرخ عمومی تورم بوده است.

بر این اساس، فقیرترین کشورها با شدیدترین شوک‌های قیمتی مواجه بوده‌اند. در سال گذشته، هزینه‌های غذای مصرفی که با قیمت سبدهای خاص کالا برای کشورهای مختلف اندازه‌گیری می‌شود، در آفریقا ۱۹ درصد افزایش یافته است. اتکای این قاره به واردات مواد غذایی و وابستگی به تعداد کمی از کالاهای اساسی (مواد غذایی) باعث چنین جهش قیمتی شده است.

این جهش در آسیا بزرگتر هم هست و در این قاره قیمت مواد غذایی ۲۴ درصد افزایش یافته است، یعنی ۱۱ درصد بیشتر از نرخ عمومی تورم. تورم بالای مواد غذایی در آسیا عمدتا ناشی از لبنان است؛ علی‌رغم اینکه نرخ تورم بالا در این کشور سبب شده قیمت‌های عمومی سه برابر شوند، اما قیمت مواد غذایی در سال گذشته بیش از چهار برابر افزایش یافته است. واردات گسترده مواد غذایی به ویژه از اوکراین و روسیه که درگیر جنگ هستند (بیش از نیمی از واردات غلات لبنان، از روسیه و اوکراین است) و همچنین انفجار بندر بیروت در سال ۲۰۲۰ که ذخایر گندم این کشور را که در سیلوهای مجاور ذخیره شده بود، نابود کرد، عوامل اصلی تورم بالای مواد غذایی در لبنان هستند.

در این بین، اقیانوسیه که استرالیا و هزاران جزیره اقیانوس آرام را شامل می‌شود، استثنا است. اگرچه قیمت مواد غذایی در سه ماهه دوم سال جاری میلادی، به طور متوسط ۵.۵ درصد رشد کرد، اما نرخ تورم عمومی در این منطقه بالاتر بوده است. در استرالیا، قیمت کالاهای دیگر از جمله مبلمان، مسکن و حمل و نقل با افزایش شدیدتری نسبت به قیمت مواد غذایی روبرو هستند.

اروپا نیز با شکاف کمتری میان هزینه‌های مواد غذایی و افزایش عمومی قیمت‌ها نسبت به بسیاری از کشورها مواجه است، زیرا افزایش سریع قیمت‌های انرژی به دلیل جنگ روسیه در اوکراین، به شدت بر تورم تاثیر گذاشته است.

دلایلی وجود دارد که باور کنیم تورم قیمت مواد غذایی به اوج خود نزدیک شده است. قیمت‌هایی که مصرف‌کنندگان پرداخت می‌کنند تا حد زیادی از قیمت‌های بازارهای کالایی پیروی می‌کنند که به‌طور پیوسته در حال کاهش بوده‌اند.

بر اساس آخرین آمار فائو که در ۷ اکتبر منتشر شد، در حالیکه قیمت‌ها در ماه سپتامبر ۵.۵ درصد در مقایسه با سال قبل بیشتر شده است، اما این شاخص نسبت به اوج خود در ماه مارس ۱۴ درصد کاهش یافته است. این روند کاهشی به دنبال افت شدید در ماه‌های جولای و آگوست نیز می‌باشد. ممکن است چندین ماه طول بکشد تا قیمت کالاها برای مصرف‌کنندگان به حالت تعادل خود بازگردد. تا آن زمان جهان با عصبانیت تماشا خواهد کرد.