سرنوشت برجام در گرو تصمیم شورای حکام آژانس است

به گزارش «الشرق الاوسط»، منابع اروپایی با سرنوشت‌ساز خواندن بیانیه پایانی نشست جاری شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از ۴ گزینه پیش روی این شورا برای واداشتن ایران به افزایش همکاری با آژانس خبر دادند.

منابع اروپایی در پاریس تأکید کرده‌اند که سرنوشت مذاکرات مربوط به احیای توافق هسته‌ای با ایران (برجام) تا حد زیادی مشروط به تصمیمی است که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نشست جاری خود بگیرد.

با گذشت چهار سال از مطرح شدن موضوع ادعایی کشف آثار اورانیوم غنی‌شده در ۳ نقطه که همچنان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران درباره این پرونده توضیح می‌خواهد و از طرف دیگر ایران پذیرش بازگشت به توافق هسته‌ای را مشروط به بسته شدن این پرونده کرده است.

دیگر بر کسی پوشیده نیست که اکنون رویارویی اصلی میان «رافائل گروسی»، دبیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، با تهران است: اولی حاضر به بستن پرونده ایران پیش از دریافت پاسخ درباره این پرونده نیست.

گروسی در آخرین گزارش خود ادعا کرد که به علت محدودیت‌هایی که تهران اعمال کرده «امکان تضمین مسالمت‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران به صورت کامل را ندارد».

ناظران و از جمله مقامات ایران تأکید می‌کنند که این پرونده هیچ ارتباطی با توافق هسته‌ای ندارد، با این شاهد روشن که تهران پیش از این بسته شدن آن را مطرح نکرده بود.

در چنین شرایطی این پرسش به میان می‌آید که شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی چه اهرم‌هایی در این پرونده دارد و ایران چه پاسخی به آن خواهد داد؟

به گفته منابع اروپایی در این باره توجه به ۳ نکته لازم است: نخست اینکه احیای توافق هسته‌ای به این زودی‌ها نخواهد بود، دوم اینکه تحرکات اسرائیلی در سطوح گوناگون ادامه دارد و روشن است که توانسته آمریکایی‌ها را راضی کند که امضای توافق را به بعد از انتخابات اسرائیل و انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا موکول کنند، سوم اینکه ایران با تلاش برای آرام کردن اوضاع به استقبال نشست شورای حکام رفت. در این راستا، «ناصر کنعانی»، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، تأکید کرد که ایران آماده همکاری سازنده با آژانس است، از آژانس خواست که به فشار‌های اسرائیل تن ندهد.

تردیدی نیست که شورای حکام آژانس برای هر تصمیمی پیامد‌های آن و واکنش‌های احتمالی ایران به آن را در نظر خواهند گرفت.

منابع اروپایی در فرانسه تأکید می‌کنند که شورای حکام در حال بررسی یکی از این گزینه‌ها درباره پرونده ایران است:

نخست خودداری از صدور هر بیانیه‌ای درباره پرونده ایران یا هر اقدامی در این باره که به معنای فرصت ۳ ماهه به تهران برای اثبات حسن نیت و خودداری از افزایش تنش است.

گزینه دوم تکرار آن چیزی است که در ماه ژوئن رخ داد: صدور بیانیه‌ای علنی در محکومیت ایران بابت شکست در همکاری با آژانس.

سوم اینکه شورای حکام هم در بیانیه‌ای ایران را محکوم کند هم فرصت بیشتری و احتمالا آخرین فرصت را به ایران برای حل مسئله بدهد با این تهدید که در صورت حل نشدن مسئله در این فرصت، پرونده ایران را به شورای امنیت منتقل کند.

گزینه چهارم آن است که شورای حکام پرونده ایران را به شورای امنیت منتقل کند که معنای آن فعال شدن سازوکار اسنپ‌بک و ازسرگیری همه تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران است. این گزینه چهارم البته پیامد‌های سختی خواهد داشت، چون عملا به معنای شکست توافق هسته‌ای خواهد بود و طبعا ایران هم در برابر آن دست‌بسته نخواهد ماند و اجرای این گزینه بعید به نظر می‌رسد.

ایران هم متناسب با هر یک از این گزینه‌ها پاسخی دارد: از صدور بیانیه محکومیت بیانیه آژانس و افزایش محدودیت‌ها برای بازرسان آژانس و بستن دوربین‌های بیشتر یا قطع روابط با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم. طبعا همه این پاسخ‌های ایران تا حد زیادی تابع مجادلات داخلی میان جریان‌های تأثیرگذار در کشور خواهد بود.