مروری بر مواضع خاص کبری و انسیه، خواهران خزعلی

عرصه سیاست داخلی و خارجی جمهوری اسلامی در ۴ دهه گذشته مملو از اسامی و نام‌های خانوادگی یکسان بین مردان بود، از برادران تا عموزاده‌ها و پدران و پسرانی که در جریان‌ها و جبهه‌های سیاسی یکسان و متفاوت حضور داشتند. با این وجود از خواهران نقش‌آفرین در عرصه سیاسی نمونه‌هایی کمتر یافت شده بودند که به یمن دولت سید ابراهیم رییسی این نمونه نیز در حال ثبت در تاریخ است.

خواهران خزعلی؛ دو دختر خانواده خزعلی که این روزها در متن و حاشیه اخبار قرار دارند. کبری و انسیه. اگرچه این دو، تنها دختران ابوالقاسم خزعلی نیستند. به روایت «انسیه» خانواده خزعلی ۹ خواهر و برادر داشته است: «۹ خواهر و برادر بودیم که یکی از برادرانم به مقام رفیع شهادت نائل شدند و سال‌ها بعد خدا باز یک برادر دیگر به ما داد که البته فاصله سنی این برادر با بچه‌های دیگر زیاد شد».

با این وجود در سال‌های اخیر نام دو دختر از میان دختران خانواده خزعلی با موضوعات روز زنان گره خورده است؛ انسیه و کبری. هر کدام با موضع‌گیری‌های خاص خود در سال‌های اخیر بارها در مرکز توجه بودند و البته در غائله فرزندان‌شان و زندگی آن‌ها خارج از کشور هر دو خواهر در دایره نقد برادر دیگر - مهدی- قرار گرفتند.

برادری که به گفته انسیه «طرید» است! همانطور که در شهریور سال ۱۳۹۵ به عنوان رییس دانشگاه الزهرا در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس فضای بین پدر و مهدی را به روایت خود اینگونه بیان کرده است: «برای پدر، سخت‌تر از شهادت برادرم، برائت جستن از برادر دیگرم بود. با اینکه پدر فوق‌العاده به او علاقه داشتند و دایما نصیحتش می‌کردند، اما وقتی بحث نظام و انقلاب پیش آمد، با وجود اینکه در چهره پدر می‌دیدم چه رنجی را تحمل می‌کردند، اما ایستادگی کردند، در حالی که شهادت برادر دیگرم را با روی گشاده و راحت پذیرفتند، اما این یکی را با فشار، ناراحتی و درد تحمل کردند. با اینکه سعی می‌کردند به روی خودشان نیاورند، ولی کاملا حس می‌شدکه بسیار از این مساله رنج می‌بردند. بعد از اینکه از رفتار و منش برادرم برائت جستند، به شوخی می‌گفتند: « تا حالا پدر شهید بودم، حالا شده‌ام پدر طرید!»

خواهر بزرگ‌تر؛ کبری؛ سیاست‌گذار در سایه

کبری- که تاریخ تولد مشخصی از وی در جایی پیدا نمی‌شود اما مشخصا از انسیه بزرگ‌تر است- عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و سردمدار دفاع از موارد جنجالی قانون جمعیت از جمله لغو غربالگری اجباری و موضوعات مربوط به سن ازدواج و حجاب زنان است. نام کبری البته در دایره نهادهای تصمیم‌گیر پیش از انسیه شنیده شده بود. او نماینده شورای عالی انقلاب فرهنگی در شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده از سال ۱۳۶۸ تاکنون بوده است و در طی این سال‌ها بسیاری از موارد طرح‌ها در اتاق‌های فکری طراحی و تدوین شده که ذیل سایه مدیریت فکری او بوده است؛ از طرحی که بعدها در مجلس به قانون جمعیت تبدیل شد تا مصوبه‌ای که امروز از مجلس یازدهم تحت عنوان حجاب و عفاف بیرون آمده و بین بهارستان و شورای نگهبان در رفت و آمد است.

بیش از سه‌دهه حضور کبری خزعلی در شورای فرهنگی و اجتماعی زنان فراز و فرودهای بسیاری داشته است. به جز موضع‌گیری‌های مختلف او در قامت عضو این شورا و البته در دوره‌ای سرپرستی ستاد خانواده و زنان شورای عالی انقلاب فرهنگی را نیز بر عهده داشته است، بر اساس گفته‌های فعالان سیاسی زن و برخی مسوولان پیشین در ادوار مختلف در نهادهای مرتب با زنان، کبری خزعلی نقشی اثر گذار در روند فعالیت و اثرگذاری این شورا داشته است؛ از تدوین آیین‌نامه‌ای که توانسته سرنوشت رای‌گیری در این شورا را مشخص کند تا خروجی‌های سرنوشت‌سازی در حوزه جمعیت، فرزندآوری و حجاب.

اشرف بروجردی، اولین معاون زن در وزارت کشور بعد از انقلاب، رییس سابق کتابخانه ملی و البته «عضو سابق شورای فرهنگی اجتماعی زنان» در آبان سال ۱۴۰۱ در گفت‌وگویی با انصاف‌نیوز اصل وجود شورای فرهنگی و اجتماعی زنان و فعالیت آن را عامل موازی‌کاری با «نهاد زنان و خانواده و سایر نهادهای مربوط» دانسته و گفته است که در این رابطه به حسن روحانی، رییس دو دولت یازدهم و دوازدهم نیز نامه نوشته است و هشدار داده است. او در همین گفت‌وگو می‌گوید در اثر همین نامه و تاکید بر بی‌فایده بودن این شورا کبری خزعلی موضع‌گیری‌هایی علیه او داشته و به روایت بروجردی «دردسرهایی را نیز به وجود آورده است».

روایت بروجردی اما درباره نحوه چینش ترکیب این شورا نیز حاوی نکات و ادعاهای عجیبی است. او در این گفت‌وگو می‌گوید: «زمانی که خانم کبری خزعلی رییس این شورا بودند آیین‌نامه‌ای به این شورا آوردند که نمایندگانی از مجموعه نهادهای هم‌جهت با فکر خودشان را به این شورا بیاورند، درصورتی‌که این شورا همیشه نمایندگانی از دستگاه‌های مختلف از جمله حوزه علمیه داشته است. ایشان برای مثال نماینده‌ای از سازمان فرهنگ و ارتباطات اضافه کردند درصورتی‌که ما نماینده‌ای از نهاد بالادستی این سازمان یعنی وزارت ارشاد داریم. چند نماینده دیگر از دیگر سازمان‌ها نیز اضافه کرد تا وزن رای‌شان حتی در صورت عوض شدن دولت بالا باشد.»

شهیندخت مولاوری، معاون پیشین امور زنان و خانواده در ۲۹ شهریور سال ۱۴۰۱ در گفت‌وگویی با پایگاه رویداد ۲۴ درباره کبری خزعلی و نقش او در تدوین قانون جمعیت و مصوبه حجاب و عفاف گفته است که «این مصوبه دستپخت شورای فرهنگی اجتماعی زنان است که خانم کبری خزعلی از روسا و اعضای همیشگی و دایمی آن شورا و از بانیان آن بود. از طرف دیگر اشاره به یکی دو مورد دیگر از دستاوردهای دیگر این شورا خالی از لطف نیست، از جمله منشور حقوق و مسوولیت‌های زنان که ۱۶ سال در آن شورا روی آن کار شده بود».

مولاوردی درباره این موضوع توضیح داده است که «زمانی شروع به تدوین این منشور کردند که بحث لایحه الحاق به کنوانسیون رفع اشکال تبعیض علیه زنان در دولت آقای خاتمی و مجلس ششم مطرح بود. هدف‌شان جایگزینی این‌منشور با کنوانسیون زنان در سطح جهانی بود، (بدون اعتنا به فرآیند و سازوکارهای تدوین و تصویب یک معاهده بین‌المللی) و در نهایت آن را تبدیل به قانون کردند که اکنون تحت عنوان قانون حقوق و مسوولیت‌های زنان در جمهوری اسلامی ایران مطرح است».

مولاوردی در همین گفت‌وگو می‌گوید که «اینکه ما اصلا نیازی به چنین منشوری (که صرفا جمع‌آوری قوانین‌موجود در یک مجموعه با هدف حفظ و ادامه وضع موجود است) داشتیم یا نداشتیم جای بحث آن نیست، اما خاطرم هست مرحومه فاطمه رهبر اشاره می‌کردند که این منشور را در سفری به بلاروس هدیه برده‌اند و بسیار مورد استقبال واقع شده و ترجمه هم‌کرده‌اند و این نگاه راهبردی هم وجود نداشته که حداقل چنین سندی را به سازمان همکاری‌های اسلامی (OIC) ارایه کنند. (هر چند سند برنامه عمل ۱۰ساله آن سازمان هم برای توسعه مشارکت زنان در مشورهای اسلامی روی کاغذ باقی ماند)».

مولاوردی همچنین «قانون جوانی جمعیت که قبلا «طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده» نام داشت» را از ابتکارات «این شورا» می‌داند و تاکید دارد که «در دولت یازدهم بسیار پیگیر جلب نظر سازمان برنامه و بودجه بودند تا با بار مالی آن‌که به دولت تحمیل می‌شد مخالفتی نداشته باشد و آن سازمان به دلیل آنکه آن طرح را با پول‌پاشی‌هایی که در آن پیش‌بینی شده بود واجد نتیجه موردنظر نمی‌دانست سرانجام زیر بار نرفت تا بالاخره در مجلس یازدهم به تصویب رساندند».

توییت‌های خبرساز و عیان شدن از پس پرده

کبری خزعلی اگرچه عضوی از «شبکه اعزام سخنران و اساتید عمار» است و یدطولایی در سخنرانی در محافل نزدیک به خود دارد اما هرگز حضور رسانه‌ای قابل توجهی نداشته. به جز چند گفت‌وگوی معدود و محدود سیاست‌گذاری در سکوت در شورای عالی انقلاب فرهنگی بوده است. اظهاراتش محدود به سخنرانی‌ها در خود این شورا یا نشست‌های مرتبط با دانشگاه‌ها است. اما به نظر می‌رسد آنچه کبری را در سال‌های اخیر در مرکز توجهات رسانه‌ای قرار داد توییت‌هایی است که او از اواخر دهه ۹۰ منتشر کرد. از توییتی درباره درگذشت مصباح‌یزدی که فوت او را «مصیبتی عظیم در حوزه علمیه و علوم انسانی» خواند تا ماجراهای توییت‌های پرماجرایش درباره موضوع غربالگری و البته توییت اخیر منتسب به او درباره درخواست برای ردصلاحیت غلامرضا تاجگردون که آن هم در صفحه توییتر او موجود نیست.

توییتی که حذف شد؛ قانونی که تصویب شد

در چند مورد مهم و دارای حساسیت‌های اجتماعی و قانونی اظهارات کبری خزعلی با واکنش‌های زیادی همراه و در نهایت منجر به این مساله شد که اوتوییت‌های خود را حذف کند.

صبح روز پنج‌شنبه ۲۵دی۱۳۹۹ او به عنوان رییس وقت شورای فرهنگی و اجتماعی زنان و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، در صفحه توییترش نوشت: «با تلاش نمایندگان انقلابی مجلس، اجبار مادران به غربالگری پیش از زایمان» برداشته شد.

این خبر که با «عرض تبریک به مادران و پرسنل خدوم وزارت بهداشت» در توییتر نوشته شده بود، به سرعت باعث واکنش‌هایی از جانب مجلس و برخی اعضای جامعه پزشکی در فضای رسانه‌ای و مجازی شد و مدت زمان کوتاهی پس از انتشار از صفحه شخصی او حذف شد. اگرچه یک روز بعد «حسینعلی شهریاری»، رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس یازدهم، اعلام کرد هنوز مصوبه حذف اجباری بودن غربالگری تصویب نشده و این مساله فعلا در حد پیشنهاد در کمیسیون ویژه جمعیت و تعالی خانواده مطرح شده است، اما بعدها این مورد جنجالی در قانون نهایی تصویب شد.

خزعلی پیش از داستان این قانون در مجلس و توییت زدن و حذف آن نیز در رابطه با غربالگری پیش از زایمان گفته بود: «در حال حاضر کشورهای غربی غربالگری را قبول ندارند و مردم را به افزایش جمعیت تشویق می‌کنند.» خزعلی اندکی بعد در گفت‌وگویی با روزنامه خراسان در توجیه توییت خود گفته است: «برخی پزشکان به خاطر اینکه اجازه سقط نمی‌دهند و تصمیم به قتل نمی‌گیرند، مجازات می‌شوند. حالا ما می‌خواهیم مجازات پزشکان حذف شود و قطعا بدانید این طرح برای دفاع قاطع از پزشکان است.»

کبری خزعلی اگرچه عضوی از «شبکه اعزام سخنران و اساتید عمار» است و یدطولایی در سخنرانی در محافل نزدیک به خود دارد اما هرگز حضور رسانه‌ای قابل توجهی نداشته

خط مخالفت با غربالگری اجباری البته اگرچه در توییت کبری خزعلی عیان شد اما از یک سال قبل در رسانه‌های نزدیک به جریان‌های سیاسی کبری خزعلی در قم قابل ردیابی است. سال ۱۳۹۸ هم ویدیویی از برنامه‌ای به نام «کنترل جمعیت و سند بیست و سی» در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد. ویدیویی که در آن میهمان یکی از برنامه‌های «شبکه ولایت» که یک شبکه ماهواره‌ای در قم است، در مورد طرح غربالگری می‌گفت: «بی‌تردید این ماجرای غربالگری، سیاست دشمن است. من یقین دارم این دستگاه‌هایی که به اسم غربالگری در ایران کار می‌کنند، به لحاظ تعیین شاخص‌ها جوری دستکاری شده‌اند که بچه بهتر، سالم‌تر و باهوش‌تر را بیمارتر نشان می‌دهند. کاری ندارد که. دو پیچ است، شما آن را این وری می‌چرخانید. آن هم که پای دستگاه نشسته یک تکنیسین است و بر اساس این دستگاه و شاخص‌هایی که آلارم می‌دهند، اعلام می‌کند که مثلا فلان بچه سندروم فلان دارد، در حالی که واقعیت ندارد و آن بچه باهوش است. این یک جنایت بزرگ است و من همین‌جا از بینندگان عزیز می‌خواهم به ما گزارش بدهند و ما یک برنامه در مورد همین موضوع بسازیم، البته اگر دست‌های پنهان آقایان وزارت بهداشت و دکترها و اینها فعال نشوند و این برنامه و کل شبکه را تعطیل کنند.»

سرشاخ با دولت روحانی؛ منتقد هاشمی‌رفسنجانی

کبری خزعلی ۴ ماه پیش از این توییت و موضوع غربالگری از همکاری با مجلس یازدهم در حوزه برخورد با سقط جنین نیز خبر داده بود. شهریور سال ۱۳۹۹ او در قامت رییس شورای فرهنگی اجتماعی زنان گفت که این شورا با کمک مجلس شورای اسلامی- مجلس یازدهم- در حال پیگیری این موضوع است و کمیسیون اصل ۹۰ به موضوع سقط جنین و مراکز غیرقانونی سقط ورود کرده است. خزعلی حتی وزارت بهداشت دولت روحانی را متهم به کم کاری در نظارت بر فعالیت مراکز غیرقانونی سقط جنین کرد و گفت که وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشکی و معاونت درمان وزارت بهداشت باید در خصوص کم‌کاری پاسخگو باشند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا تقصیر وزارت بهداشت در کم‌کاری برای نظارت بر مراکز سقط‌های غیرقانونی محرز شده است یا خیر، عنوان کرد: بله، کم‌کاری وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی در این زمینه مشخص و بر اساس حکم قاضی در دادگاه سال ۹۵، پس از بررسی تمامی دستگاه‌های ذی‌ربط، دانشگاه علوم پزشکی و وزارت بهداشت در این زمینه مقصر شناخته شدند.

در همان سال ۹۵ هم کبری خزعلی وزارت بهداشت را پایگاه نفوذ دشمن خوانده بود. همان زمان که در نشست کمیته سلامت شورای فرهنگی اجتماعی زنان با ارایه آماری از مجردین کشور، اتهام سنگینی به وزارت بهداشت زد و گفت: در شرایطی که ۱۱ میلیون مجرد در سن ازدواج و ۵ میلیون نفر افراد طلاق گرفته در کشور داریم، به جای برخورد با زنان خیابانی و مجازات آن‌ها، پروژه هم‌باشی و ازدواج به اصطلاح «سفید» در حال ترویج است، زیرا قرار است ایران با انقلاب جنسی دچار فروپاشی شود. آن‌ها فساد ضربدری بین افراد متاهل را ترویج می‌کنند و وزارت بهداشت پایگاه این نفوذ دشمن شده است، به‌طوری که مدیریت میانی در وزارت بهداشت در حال جهت دادن به این پروژه است!

کبری خزعلی اما تنها منتقد وزارت بهداشت دولت روحانی نیست. مشخصا او مخالف سرسخت سیاست‌های جمعیتی دولت هاشمی‌رفسنجانی نیز هست. در توییتی که هنوز هم در حساب کاربری او وجود دارد خاطره‌ای را روایت و تلویحا از هاشمی‌رفسنجانی انتقاد کرده است. در این توییت تلویحا قید شده وقتی درباره تبعات سیاست‌های کنترل جمعیت به هاشمی هشدار داده شده او به گفتن جمله «این هم یک نظری است!» اکتفا کرده است.

مدافع جلیلی و مبلغ زاکانی

در روزهای اخیر توییت دیگری به نقل از کبری خزعلی منتشر شده بود که رداعتبارنامه غلامرضا تاجگردون را نخستین امتحان مجلس یازدهم خوانده بود. خزعلی در این توییت نوشت: «تاجگردون اولین امتحان مجلس، مجلسی‌ها شعارهای‌تان را فراموش نکنید، با اثبات پاکدستی، با مبارزه با فساد، با شفافیت آرا. حالا زمان امتحان است بسم‌الله.»

مابقی توییت‌های کبری خزعلی هم به خوبی گرایش‌های سیاسی او را نشان می‌دهد؛ بازنشر دیدگاه‌های سعید جلیلی از حساب کاربری شخصی جلیلی و مدح علیرضا زاکانی.

موضوع تقابل او با انجمن امام علی نیز بخش دیگری از پازل دیدگاه‌های سیاسی کبری خزعلی را تکمیل می‌کند. وقتی در سال ۱۳۹۹ او به عنوان نماینده شورای عالی انقلاب فرهنگی در شورای زنان و خانواده در توییتر نوشت: ‎دستگیر شدن ‎شارمین میمندی‌نژاد و افشای آنسوی این چهره در جمعیت خیریه امام علی (ع) باعث آرامش دانشجویان شد. تبریک به دختران دانشجویم که بالاخره تلاش وشکایات شما اثر کرد و نتیجه‌اش شد امنیت شما و عیدی روز دختر!

او همچنین لیست بلندبالایی را تحت عنوان اقدامات این انجمن مطرح کرد که باعث پاسخ این انجمن شد و در جوابیه‌ای نوشتند: «خانم خزعلی مانند افراد و رسانه‌های مذکور سعی دارند تا اتهامات را باورپذیر جلوه دهند و گروهی را با خود همراه سازند و البته یک عده‌ای هم ممکن است این اتهامات بی‌اساس را باور کنند. اتهاماتی که تا به حال مطرح شده اگر واقعی باشد، برای سیستم امنیتی کشور باعث تاسف است. اینکه خدمات اجتماعی و داوطلبانه جمعیتی با بیش از بیست سال سابقه فعالیت را به نام گروه‌های مخالف (اپوزیسیون) و پیروان عقاید خاص بزنند، این خودش اقدام علیه امنیت ملی نیست؟».

خواهران مخالف سند ۲۰۳۰

اگرچه موج انتقادات و واکنش‌ها به موضوع‌گیری کبری خزعلی در ماجرای قتل رومینا اشرفی توسط پدرش نهایتا منجر به حذف توییت او شد اما مرور اظهارات دو خواهر خزعلی نشان از انتقاد تمام قد و دنباله‌دار هر دو آن‌ها نسبت به سند ۲۰۳۰ دارد.

در زمان قتل رومینا، کبری خزعلی در توییتی نوشته بود که خون رومینا اشرفی‌ها بر گردن مسوولانی است که با آموزش نامناسب ۲۰۳۰ و رها کردن فضای مجازی باعث شده‌اند نوجوانان به بلوغ جنسی زودرس برسند و اگر جوان بخواهد از راه درست ازدواج کند به او برچسب کودک همسری می‌زنند و جامعه را بر علیه آن می‌کنند تا جایی که پدر قاتل فرزند خود می‌شود.

اما این تنها موضع‌گیری خواهران خزعلی علیه این سند نبود. انسیه خزعلی در نخستین همایش بین‌المللی تعالی تعاملات خانواده و مدرسه، چالش‌ها، الگوها و راهبردها که با حضور رضامراد صحرایی وزیر آموزش و پرورش برگزار شد، اظهارکرد: هدف اجرای سند ۲۰۳۰ در وهله اول گسست خانواده بود از این رو جای تقدیر بی‌حد و حصر از رهبر انقلاب وجود دارد. همانطور که امام خمینی (ره) در برابر کاپیتولاسیون ایستادند و اجازه ندادند دیگران آقایی کنند، رهبری نیز محکم گفتند «نیاز به اجرای سندهایی که از غرب دیکته می‌شود نداریم چراکه خودمان اسناد داریم»

او حتی در سال ۱۳۹۷ بعد از پرونده حوادث مدرسه‌ای در غرب تهران در این باره به ایسکانیوز گفت: اتفاقی که برای دانش‌آموزان در مدرسه‌ای در غرب تهران افتاد از ابزار سند ۲۰۳۰ است و به طرح شارون اسلاتر برمی‌گردد. وقتی این سند عملا بر آموزش صریح و بی‌پرده تاکید دارد و این مسائل را عادی جلوه می‌دهد و مخالفان اجرای آن را عقده‌ای خطاب می‌کند مشخص است که این اتفاقات هم خواهد افتاد.

با این وجود در دولت رییسی و در روزگاری که انسیه خزعلی سکان معاونت امور زنان و خانواده را در دست داشت اجرای سند ۲۰۳۰ برای او خبرساز شد. در بهمن سال ۱۴۰۱ معصومه ابتکار در برنامه‌ای در گفت‌وگو با انسیه خزعلی مدعی اجرای سند ۲۰۳۰ در دولت سیزدهم شد.

انسیه خزعلی که در این مناظره تاکید کرد به عنوان شخصیت حقیقی در برنامه حضور پیدا کرده است نه معاون امور زنان و خانواده دولت رییسی، بیان کرد که «ما توانستیم آیورا را برای آموزش زنان حاشیه اقیانوس هند برعهده بگیریم»، ابتکار هم در واکنش به او گفت که «در چارچوب سند ۲۰۳۰!» خزعلی هم در پاسخ عنوان کرد که «در چارچوب سند ۲۰۳۰ هم باشد با حق تحفظ مواردی که مدنظر خودمان است را اجرا می‌کنیم.» این صحبت او واکنش ابتکار را به همراه داشت مبنی بر اینکه «آنچه برای‌تان مصلحت است برای ما نبود!».

۱۲ ساعت پس از اتمام این برنامه اما معاون امور زنان و خانواده دولت سیزدهم به نوعی سخنان خود را تکذیب کرد. خزعلی در صفحه توییتری خود نوشت که: «جمهوری اسلامی ایران همچنان بر موضع خود در مخالفت با اجرای بند آموزش سند ۲۰۳۰ در کشور پابرجاست و مدیریت کارگروه توانمندسازی اقتصادی آیورا که ایران به مدت دو سال عهده‌دار آن است، ارتباطی با ۲۰۳۰ ندارد. آیورا (اتحادیه کشورهای حاشیه اقیانوس هند) نهادی با هدف توسعه همکاری‌های تجاری-اقتصادی است و با ریاست‌جمهوری اسلامی ایران بر کارگروه بانوان آیورا، زنان متخصص ایرانی، زنان کشورهای عضو آیورا را توانمند می‌سازند. در تعاملات بین‌المللی بر اصول خود پافشاری می‌کنیم حتی اگر مرتبط با داخل کشور نباشد.»

هرچند انسیه خزعلی حرف خود را تکذیب کرد و گفت که آیورا ارتباطی با سند ۲۰۳۰ ندارد، اما برخی رسانه‌ها مستندات دیگری در این رابطه ارایه دادند. خبرآنلاین در گزارشی در این باره در ۱۰ بهمن سال ۱۴۰۱ نوشت: «بر اساس آنچه در وب سایت رسمی آیورا آمده، عنوان شده است که کارگروه توانمندسازی اقتصادی زنان که ذیل آیورا بوده و جمهوری اسلامی ایران اخیرا به عنوان ریاست کارگروه آن درآمده، محورهای متعددی برای فعالیت دارد که ذیل بیانیه شانزدهمین نشست وزرایی در سال ۲۰۱۶؛ در بالی صادر شد که براساس آن «کشورهای حاضر در این کارگروه متعهد به تساوی جنسیتی و توانمندسازی زنان براساس کنفرانس آدیس‌آبابا و سند ۲۰۳۰ برای توسعه پایدار هستند.»

مدافعان ازدواج زودهنگام

خواهران خزعلی هم خود در سنین پایین ازدواج کردند و هم مدافع ازدواج در این سنین هستند. انسیه در خرداد ۱۳۹۶ گفت‌وگو با سایت نماینده روایت کرده در حدود ۱۶سالگی ازدواج کرده است. او همچنین گفته علی رغم سن کم در زمان ازدواج گفته است که حق طلاق می‌خواهد و علی‌رغم اینکه این حرف چندان مورد پسند همسرش نبوده اما به خاطر تاکید اطرافیان آن‌ها مبنی بر اینکه حق طلاق حق شرعی دختر است، توانسته این حق را در زمان ازدواج بگیرد.

او در همین گفت‌وگو درباره فضای سال‌های نخستین ازدواجش و نگاه همسرش به فعالیت زنان گفته است: «به‌هرحال آقایان خیلی دوست ندارند همسرشان بیرون از منزل باشد.

البته زمانی که فرزندانم کوچک بودند کار را خیلی محدود کرده بودم بیشتر درس می‌خواندم و ساعت‌های محدودی تدریس می‌کردم. حتی همسرم برای من تعیین کرده بودند که بیشتر از ۱۵ ساعت در هفته بیرون از منزل نباشم. البته من خودم هم رعایت می‌کردم چون معتقد بودم تا زمانی که بچه‌ها کوچک هستند نیاز به مادر دارند و کار سنگین را زمانی شروع کردم که پسر آخرم دبستان رفت که آن زمان مسوولیت پذیرفتم و عضو هیات علمی شدم».

اظهارات کبری خزعلی هم نشان از همین دیدگاه فکری دارد. او در سال ۹۷ در حالی که مجلس دهم سعی داشت در کف سن ازدواج تغییراتی را اعمال کند، «کبری خزعلی» - درباره این طرح و اقدامات مجلس دهم در این باره گفت: «جمع کثیری از پزشکان نظریه خطر بالای مرگ برای مادران در سنین پایین را رد کرده‌اند و این آمار را شامل فقط یک درصد از مرگ و میر مادران دانسته‌اند؛ زیرا بسیاری از مرگ‌ها به دلیل وجود بیماری زمینه‌ای و… بوده است.

علی‌رغم تمام موضع‌گیری‌های اشتباه پزشکی از سوی برخی افراد، کسانی که در سنین زیر ۲۰ سال مادر می‌شوند در برابر سرطان‌های زنانه از سلامت بیشتری برخوردارند و با توجه به اینکه اخیرا مرکز پژوهش‌های مجلس طی تحقیق گسترده خود، تغییر قانون را لازم ندانسته و بسیاری از ادعاهای حامیان تغییر قانون سن ازدواج را رد کرده است، این مساله را می‌توان مهر تایید دیگری برعدم لزوم تغییر قانون فعلی دانست».

او حتی به صورت شفاف درباره ممانعت مدارس از پذیرفتن دانش‌آموزان متاهل انتقاد کرد و در آذرماه سال ۱۴۰۰ درپاسخ به خبرگزاری فارس که چرا دختران متاهل از مدرسه اخراج می‌شوند و حق تحصیل در مدارس دولتی از آن‌ها گرفته می‌شود گفت: قانونی وجود ندارد که دختران متاهل نمی‌توانند در مدارس عادی تحصیل کنند و حتما باید به مدارس بزرگسال بروند. متاسفانه این یک رویه غلط در جامعه ما است که باید اصلاح شود.

نوجوانان و جوانان ما آزاد هستند و حق انتخاب برای زندگی خودشان را دارند. اگر دختری در دوران دبیرستان به بلوغ و رشد فکری رسیده باشد و شرایط ازدواج را داشته باشد لزومی ندارد که قوانین مدرسه مانع ازدواج آن دختر شوند. مدیر و مسوولان مدرسه حق دخالت در زندگی شخصی دانش‌آموزان را ندارند و باید با این رفتار برخورد شود چرا که می‌تواند زمینه‌ساز فساد فرد در جامعه شود.

فرزندان خواهران خزعلی؛ از ادعاهای برادر تا واکنش خواهر

شهریور سال ۱۴۰۱ نام دو دختر آیت‌الله خزعلی، از روحانیون نزدیک به مصباح‌یزدی در یک ماجرا در کنار هم قرار گرفت. آن هم بر اساس گفته‌های پسر مطرود خانواده. بعد از اینکه برخی مدعی مهاجرت حمیدرضا رضازاده، پسر انسیه خزعلی به کانادا شدند او در واکنش به این انتقادها، در توییتی خبر سفر پسرش به کانادا را تایید کرد و گفت که «سفر موقت کاری» او «جهت توسعه و پشتیبانی یک مجموعه دانش‌بنیان» مربوط به «کامپیوتر» است و پس از «اتمام این پروژه در ماه‌های آینده» فرزندش به ایران بازخواهد گشت.

بعد از این مرحله اما مهدی خزعلی ادعاهای دیگری را هم مطرح کرد. از حضور دختر و پسر کبری خزعلی در امریکا تا ادعای فروش فیلترشکن توسط پسر انسیه خزعلی در کانادا. انسیه خزعلی اما این ادعاها را رد و گفت کسانی که این اظهارات را نشر دادند پیگرد حقوقی خواهند شد اما واکنشی از جانب کبری خزعلی شنیده نشد.

علی رغم همه این رخدادها و موضع‌گیری‌های خواهران خزعلی آن‌ها این روزها در صدر موضوعات مربوط به حجاب و وضعیت زنان هستند. از کبری که گفته بود باید موضوع حجاب را از طریق قرارگاه دنبال کرد تا انسیه که سکان معاونت امور زنان و خانواده دولت رییسی را در دست دارد و از طرح نور که در حال اجرا است دفاع تمام قدی داشته است.

خانواده خزعلی تا پیش از نقش‌آفرینی این دو خواهر نیز به دلیل فرزندان جنجالی مرکز توجه بودند اما حالا نباید از کنار دو دختر این خانواده به راحتی گذر کرد؛ کبری و انسیه که نقش تعیین‌کننده در قوانین و سیاست‌های تدوینی و تقنینی مربوط به زنان در سال‌های اخیر داشتند. نقشی که به نظر می‌رسد علی رغم انتقادها و جنجال‌ها، در سال‌های آتی نیز تداوم داشته باشد.