متحدان آمریکا در خاورمیانه شروع به ایستادن مقابل آن کرده‌اند

سیاست خاورمیانه ایالات متحده دو هدف مهم دارد: اول، منزوی کردن ایران و ایجاد اختلاف بین ایران و کشورهای عربی، و تبدیل مناقشه ایران و اعراب به اصلی‌ترین منازعه در خاورمیانه. دوم، ترویج برقراری روابط دیپلماتیک بین اسرائیل و کشورهای عربی بزرگ مانند عربستان سعودی تا به طور کامل مسئله فلسطین را به حاشیه ببرد. اما تاکنون هر دو هدف ناکام مانده است.

در فوریه سال گذشته، ایران و عربستان سعودی در پکن بیانیه‌ای مبنی بر از سرگیری روابط دیپلماتیک دو کشور صادر کردند که نه تنها به آشتی تاریخی دست یافتند، بلکه به بهبود قابل توجهی در روابط ایران و سایر کشورهای عربی  هم کمک کرد. اگرچه چندی نگذشت که دوری جدیدی از درگیری‌های فلسطینی و اسرائیلی رخ داد، اما روند بهبود روابط ایران و همسایگان عرب تحت تاثیر جدی قرار نگرفته است. این را می‌توان از سفر اخیر «مسعود پزشکیان» رئیس جمهور ایران به قطر نیز دریافت.

آقای پزشکیان در 2 اکتبر (11 مهر)، یک روز پس از حمله موشکی ایران به اهداف اسرائیل، طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده از قطر بازدید کرد و مورد استقبال گرم «شیخ تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر قرار گرفت. دو کشور توافقنامه‌ای را برای تقویت همکاری‌ها در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سرمایه گذاری و غیره امضا کردند. در این برهه حساس، قطر که متحد خاورمیانه‌ای ایالات متحده است، تعاملی مثبت با ایران داشته و این چیزی  نیست که واشنگتن خواستار دیدن آن باشد. «مسعود پزشکیان» رئیس جمهور ایران در دوحه همچنین با وزیر امور خارجه عربستان دیدار کرد و پس از آن، سفر کنونی وزیر امور خارجه ایران به ریاض را شاهد هستیم.

مدتی است که ایالات متحده به شدت در حال ترویج برقراری روابط دیپلماتیک بین اسرائیل و عربستان سعودی بوده، به این امید که بدون اجرای «طرح دو کشوری» به آشتی بین اسرائیل و کشورهای عربی دست یابد. اما این برنامه به خودی خود از واقعیت جدا شده و پس از آغاز دور جدیدی از درگیری فلسطین و اسرائیل، احتمال تحقق آن وجود ندارد. «محمد بن سلمان»، ولی‌عهد عربستان سعودی چندی پیش اعلام کرد تا زمانی که کشور فلسطین ایجاد نشود، عربستان سعودی با اسرائیل روابط دیپلماتیک برقرار نخواهد کرد. «فیصل بن فرحان» وزیر امور خارجه عربستان سعودی نیز اعلام کرد که ریاض یک ائتلاف جهانی برای ترویج «طرح دو کشوری» به منظور حل درگیری فلسطین و اسرائیل تشکیل داده است.

در مقایسه با اظهارات ملایم مقامات سعودی، رهبران قطر و ترکیه سخنان بسیار تندتری بیان کردند. امیر قطر نه تنها در لحظه حساس از رئیس جمهور ایران پذیرایی کرد، بلکه اسرائیل را به شدت محکوم کرد و از جامعه بین‌المللی خواست که جنایات اسرائیل را به خاطر نقض آشکار قوانین بین‌المللی و جنایت علیه بشریت پیگیری کند. «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه هم به عنوان متحد ناتویی ایالات متحده، حتی از مجمع عمومی سازمان ملل متحد خواست تا «توسل به زور علیه اسرائیل» را مطرح کند.

وی همچنین بدون اشاره به نام آمریکا، زبان به انتقاد گشود و گفت: «قتل عام اسرائیل بذر نفرتی را می‌کارد که نسل‌ها باقی خواهد ماند و حامیانش شریک در این جنایات هستند.»

یک گزارش آماری منتشر شده توسط دانشگاه «براون» در 7 اکتبر (16 مهر) نشان داد که از 7 اکتبر سال گذشته، ایالات متحده حداقل بیش از 17.9 میلیارد دلار کمک نظامی به اسرائیل ارائه کرده است که یک رکورد تاریخی جدیدی قلمداد می‌گردد. آمریکا از یک سو خواستار آتش بس است، اما از سوی دیگر همچنان به حمایت نظامی عظیم از اسرائیل ادامه می‌دهد امری که پوچی و ریاکاری سیاست خود را نشان داده است. می‌توان گفت همین سیاست شکست خورده آمریکا در خاورمیانه است که ایران و «رقبای» سابقش مانند عربستان سعودی و قطر را قادر ساخت که زبان مشترکی داشته باشند و برای مقابله با چالش‌های مشترک گرد هم آیند. با این توصیف می‌توان گفت متحدان آمریکا در خاورمیانه شروع به ایستادگی در برابر آمریکا و اسرائیل کرده‌اند.