چرا قاهره روی تقویت روابط با تهران مانور می‌دهد؟
یک روزنامه عربی طی یادداشتی، با بررسی چرایی مانور قاهره بر روی رابطه با تهران و ابعاد مختلف این رویکرد، تنها راه مثمرثمر شدن این رویکرد برای قاهره را فاش کرد.
منابع مصری می‌گویند که مصر در راستای تلاش برای حفظ نقش خود در منطقه، رویکرد جدیدی در روابط با ایران اتخاذ کرده است و در سایه تماس‌های غیرعلنی میان قاهره و تهران به دنبال مانور بر روی این روابط در آینده نزدیک است.
منابع آگاه و ویژه مصری در گفت‌وگو با «العربی الجدید»، از این تحول در رویکرد قاهره درخصوص روابط با ایران طی دوره آتی با توجه به تماس‌های محرمانه میان دو طرف، خبر دادند.
همزمان، منابع رسانه‌ای در یکی از نهادهای ملی مصر و از درون مجموعه خدمات رسانه‌ای «المتحدة» وابسته به سرویس اطلاعات کل که مالک اغلب روزنامه‌ها و سایت‌های مصر است، تاکید کردند که مدتی است به سردبیران روزنامه‌ها و سایت‌ها دستور داده شده به صورت منفی به مسائل ایران نپردازند و اخبار مخالفان نظام ایران را منتشر نکنند.
به گفته این منابع مصری، تغییرات سریع اخیر در قطب‌نمای روابط منطقه، قاهره را بر آن داشت تا رویکرد جدیدی را در رابطه با تهران اتخاذ کند و فضای قابل رؤیتی به آن بدهد.
منابع مذکور، این تمایل نهاد تصمیم‌گیرنده در مصر را به یکسان‌سازی فشارهایی که قاهره تحت آن قرار دارد و نیز حفظ نقش برجسته آن در منطقه نسبت می‌‌دهند.
مصر در جستجوی سازوکار مناسب برای تضمین نقش منطقه‌ای خود
به گفته این منابع، اقبال اماراتی‌ها به ویژه به سمت اسرائیل و در نهایت ترکیه _ البته با شدت کمتر- باعث شد تا مقامات قاهره در جستجوی سازوکاری که تضمین کننده نقش مصر در منطقه باشد، باشند. در سایه نزدیکی رژیم صهیونیستی از یک سو به ترکیه و از سوی دیگر به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس که همه آن‌ها برگ‌هایی بودند که مصر برای تقویت حضور خود از آن‌ها استفاده می‌کرد، در اتخاذ این رویکرد جدید بسیار موثر بود.
بر این اساس، قاهره نگران است که مبادا ازسرگیری روابط میان تل‌آویو و آنکارا، موجب شود که ترکیه نقش‌های بزرگی در پرونده فلسطین بگیرد.
منابع مذکور ادعا می‌کنند که مصر تمایل دارد اندکی تماس‌ها با ایران افزایش یابد بدون باز کردن درها به شکل گسترده به روی ایران و می‌خواهد که این روابط تنها در چارچوب ارسال پیام باشد. این در حالی است که ایران تلاش می‌کند روابط جدیدی با مصر برقرار کند.
این منابع در توضیح برداشت مصری‌ها از جهت گیری جدید روابط قاهره و تهران گفتند: «ارزیابی‌های مصری نشان می‌دهد که تنش‌های سیاسی اخیر فضا را برای حرکت قاهره تنگ می‌کند، آن هم در شرایطی که شکاف بین قاهره و آنکارا از نظر توسعه روابط بین دو کشور، با توجه به مواضع متضاد آن‌ها در لیبی، بار دیگر افزایش یافته است. امری که موجب شد ترکیه به این باور برسد که گشایش گسترده در روابطش با امارات ممکن است نشان دهنده فشار بر مصر باشد تا این کشور را برای از سرگیری مجدد تماس‌ها و امتیازدهی، تحت فشار قرار دهد.
مصر اخیراً اعلام کرده بود که از انتخاب «فتحی پاشاغا» به عنوان نخست‌وزیر جدید لیبی در نشست نمایندگان لیبی که در طبرق برگزار می‌شد، استقبال می‌کند، در حالی که ترکیه اعلام کرده بود که مشتاق این اقدام نیست. «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه گفت: «ما انتصاب دولت موقت لیبی را رد می‌کنیم، زیرا این امر به لیبی خدمت نمی‌کند و از برگزاری انتخاباتی که آینده‌ای امن را برای مردم لیبی به ارمغان می آورد، حمایت می کنیم. آن‌چه مهم است این است که مردم لیبی چه کسی را و چگونه انتخاب کنند؟».
منابع می‌گویند که در سایه توسعه روابط اسرائیل - ترکیه و اسرائیل - خلیج فارس، بیم آن می‌رود که از سرگیری گسترده روابط بین تل آویو و آنکارا، موجب شود که ترکیه نقش مهمی به ویژه در پرونده فلسطین به دست آورد به ویژه با توجه به حمایت و میزبانی آن از رهبران حماس در خاک خود. لذا این ممکن است باعث شود قاهره کارت و برگ مهمی را از دست بدهد.
به گفته این منابع، انگیزه اصلی تحرکات اخیر مصر برای نزدیک شده به تهران، عدم اعتماد تصمیم‌گیرندگان مصری به کشورهای عضو شورای همکاری و عمل‌گرایی رژیم صهیونیستی است. لذا قاهره به دنبال کسب یک کارت جدید است آن هم در شرایطی که تهران این روابط را خروجی خوبی برای حمایت از خود می‌بیند.
به ادعای این منابع، در اوایل فوریه جاری، تماس‌هایی بین مصر و ایران از طریق شبکه امنیتی موجود میان دوطرف برقرار شد که در آن مسائل مربوط به پرونده روابط بین دو کشور و تحولات منطقه مورد بررسی قرار گرفت.
منطقه شاهد درگیری از نوع دیگری بین مصر و ترکیه است، جایی که آن‌ها بر سر این‌که نیروهای میانه رو سنی که برای ایفای نقش میانجی در منطقه درگیر نبردهای مذهبی، قومی یا نژادی نشده‌اند، می جنگند
درگیری میان مصر و ترکیه
به گفته این منابع، منطقه شاهد درگیری از نوع دیگری بین مصر و ترکیه است، جایی که آن‌ها بر سر این‌که نیروهای میانه رو سنی که برای ایفای نقش میانجی در منطقه درگیر نبردهای مذهبی، قومی یا نژادی نشده‌اند، می جنگند.
بر این اساس، ترکیه با قطر و همچنین با کویت و عمان روابط خوبی دارد و به دنبال توسعه روابط با بحرین است و تحول بزرگی در تحرکات دیپلماتیک آنکارا در قبال کشورهای منطقه به وجود آمده است و به دنبال انتقال این پیام است که هرکس با او همکاری کند، برنده دوره فعلی خواهد بود. رئیس جمهور ترکیه اخیرا اعلام کرد که کشورش به «گفت‌وگوی مثبت» با عربستان سعودی ادامه می‌دهد و مایل است در روزهای آینده گام های ملموسی برای بهبود روابط بردارد.
ارزیابی سطح روابط مصر و ایران
یک دیپلمات سابق مصری که خواست نامش فاش نشود، در خصوص این‌که روابط مصر و ایران به چه حدی رسیده، گفت که این روابط همچنان در سطح پایینی است و فقط در سطح ارسال پیام است و تبدیل به روابط عمیق نشده است.
وی همچنین احتمال داد که طی روزهای آتی پیام‌های مصر به ایران به عنوان واکنش به نزدیکی روابط ترکیه، رژیم صهیونیستی و امارات که قاهره را نگران کرده، افزایش یابد.
به اعتقاد این دیپلمات سابق مصری، بیشترین کاری که قاهره در صورت ارتباط با ایران و ارسال پیام مثبت به این کشور انجام خواهد داد، صحبت از توجه به ضریح‌ها و زیارتگاه‌های اهل بیت در مصر و توسعه آن است.
وی توضیح داد که ریاست جمهوری مصر هر بار از بررسی روند کار، اصلاح، ترمیم و بازسازی مقام و ضریح اهل بیت به ویژه سیده نفیسه (س)، سیده زینب (س) و حضرت امام حسین (ع) و... سخن می‌گوید امری که طبیعتا ایرانی‌ها را خوشحال و کشورهای عضو شورای همکاری را ناراحت و نگران می‌کند.
این منبع تاکید کرد که روابط مصر با ایران تنها در صورتی به نفع قاهره است که در چارچوب طبیعی خود و بر اساس اراده حقیقی باشد. اما استفاده قاهره از کارت بهبود روابط با ایران به عنوان اهرم فشار برای تهدید کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، منجر به باخت مصر و از دست دادن روابط با هر دو طرف خواهد شد.
به اعتقاد به دیپلمات مصری، دیگر زمان آن فرا رسیده که مصر روابط خارجی خود را متناسب با منافع ملی خود و جایگاهش به عنوان یک کشور بزرگ دارای ثقل منطقه‌ای، به دور از خواست دیگران بنا کند.
سطح روابط باید در حد سفارت برسد. کنسولگری در مشهد و قم برسد. بسیاری از ایرانیان و مصری ها از این نامهربانی بیهوده بین دو کشور مسلمان در عذاب هستند