چرا نشست جده درباره جنگ اوکراین شکست خورد؟

سرانجام چنانچه پیش‌بینی می‌شد، نشست جده بر سر بررسی راه‌کارهای ایجاد صلح در جنگ اوکراین راه به جایی نبرد و با شکست مواجه شد.

یکی از اصلی‌ترین دلایل شکست این مذاکرات، نیت غیرواقعی بازیگران غربی در این نشست و اتخاذ رویکرد متناقض «هم جنگ، هم صلح» در راهبرد ضد روسی آنها بود.

به عبارت بهتر؛ از آنجا که واشینگتن و لندن به عنوان دو عضو ارشد ناتو، در صدد خلق بحرانی مزمن، دامنه‌دار و نوعی گره کور راهبردی در محیط پیرامونی روسیه هستند، از این رو تحقق صلح واقعی در جنگ اوکراین به خط قرمز نانوشته آنها تبدیل شده است.

در مقابل، برخی اعضای ناتو مانند فرانسه و آلمان نیز در قبال تحولات جاری در جنگ اوکراین دچار نوعی سردرگمی آشکار شده‌اند که محصول این سردرگمی‌ها و سوء نیت‌ها، خلق همان راهبرد «هم جنگ، هم صلح» شده است.

از سوی دیگر؛ با وجود پمپاژ تسلیحات غربی از جمله موشک‌های دوربرد به صحنه نبرد، اساسا جایی برای تعیین تکلیف حدود و ثغور صلح در اوکراین از سوی آمریکا و متحدان آتلانتیکی آن وجود ندارد.

نکته مهم‌تر اینکه؛ طی ماه‌های گذشته، بارها بازیگران غربی با تحریک «ولودیمیر زلنسکی» و وادار ساختن او به ادامه جنگ، مانع از چینش میز مذاکرات میان مسکو  و کی‌یف شده‌اند.

تحقق صلح در میدان جنگ اوکراین پیش‌شرط‌ها و مقتضیاتی دارد که در نشست جده، دارای مصداق نبود و بدون شک در سایه این راهبرد غلط و پُرهزینه، نمی‌توان مقدمه صلح واقعی را در جنگ اوکراین فراهم کرد.

مقامات روسی می‌گویند؛ حل‌وفصل جنگ اوکراین تنها در صورتی امکان‌پذیر است که کی‌یف دست از خصومت و حملات تروریستی بردارد و کشورهای غربی نیز پمپاژ تسلیحات به اوکراین را متوقف کنند.

فراتر از آن؛ بخشی از روند صلح باید ناظر بر آینده (در عرصه بازدارندگی نسبت به جنگ جدید) باشد، به این معنا که گسترش ناتو به شرق متوقف شده و چشم‌اندازی نیز برای آن ترسیم نشود.

برخی صاحب‌نظران مسائل راهبردی می‌گویند؛ تنها راه تحقق این موضوع، تضمین اوکراین مبنی بر «بی‌طرفی در مناقشات نظامی» است و تعهد نسبت به عدم عضویت در ناتو کافی نیست.

در حال حاضر برخی کشورها مانند ژاپن و استرالیا با وجود عدم عضویت در پیمان آتلانتیک شمالی، از شرکای ناتو محسوب شده و در تمامی عملیات‌های آن مشارکت دارند.

محصول برگزاری نشست اخیر جده، تنها برخی ملاقات‌های دوجانبه و رایزنی‌های تکراری بود که تاثیری بر بسترسازی صحیح برای ایجاد صلح میان مسکو و کی‌یف نداشت.

بدیهی است حل بحران اوکراین در گروی مدیریت عوامل فرامتنی و مخرب دخیل در صحنه نبرد است که مهم‌ترین آنها، تسلیح گسترده ارتش اوکراین توسط ناتو و تلاش پنهان و آشکار آن برای زنده نگاه داشتن بحران در محیط پیرامونی روسیه است.

تا زمانی که این مولفه‌های کلیدی و به عبارت بهتر، پیش‌شرط‌های اساسی تحقق پیدا نکند، سخن گفتن از صلح پایدار در این جنگ نوعی فرافکنی خواهد بود، لذا باید تلاش کرد تا این دور باطل در غرب پایان پیدا کند.