افغانستانی ها حق کارگر ایران را خورده‌اند؟

بعد از قدرت گرفتن طالبان در افغانستان تعداد زیادی از افراد این جامعه به کشورهای همسایه از جمله ایران پناهنده شدن، افرادی که ترک وطن کردند تا شاید بتوانند وضعیت بهتری برای زندگی خود رقم بزنند، اما در یکی دو سال گذشته حضور پررنگ آنها در کشور سبب‌ساز اختلاف‌هایی شده است، گروهی موافق حضورشان هستند و برخی دیگر مخالف، گروه مخالف معتقد است اتباع غیر مجاز را هرچه سریعتر باید شناسایی کرد و به کشورشان برگرداند، البته گرروهی هم هستند که ایده دیگری را مطرح می‌کنند، آن‌ها از اخراج همه اتباع، چه مجاز و چه غیرمجاز صحبت به میان می‌آورند.

قادر به شناسایی نیستیم

در این بین کارشناسان معتقدند شرایط حضور این اتباع در کشورمان طوری هست که اصلاً توان شناسایی آن‌ها را نداریم، چه برسد که حاکمیت بخواهد آن‌ها را به کشورشان برگرداند. سیدحسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران همین نکته را بیان می‌کند: «همه می‌دانند که ما الان توان اخراج مهاجرین و آوارگان غیرقانونی عراقی و افغانستانی از ایران را نداریم، در دورترین نقطه کشور هم دارند کار می‌کنند، اصلاً نمی‌دانیم کجا هستند، چراکه شناسنامه‌ای از این گروه‌ها نداریم.»

اوا ادامه می‌دهد: «اما شما وقتی وارد کشور دیگری می‌شوید از آن‌جا که مجوز دارید کاملاً شما را رصد می‌کنند، این‌که توانایی فرد چیست از کجا آمده است چرا آمده است همه این موارد را می‌دانند، یعنی اطلاعات آدم‌ها را به‌روز شده در اختیار دارند، درحالیکه ما از مهاجرهایی که وارد کشور ما شدند چیزی نداریم.»

موسوی چلک به خبرآنلاین می‌گوید: «ما سابقه طولانی میزبانی این جمعیت را در ایران داریم، این افراد به ایران می‌آمدند، زندگی و ازدواج می‌کردند، اگرچه ممکن است ازدواج‌شان ثبت قانونی نشده باشد، اما شرعی که بوده، ما هم کنار می‌آمدیم.»

او ادامه می‌دهد: «پذیرش افغانستانی‌ها در ایران یک مقدار احساسی بود(بعد از قدرت گرفتن طالبان در افغانستان)، به خودمان گفتیم میزبان‌شان هستیم، مرزها باز شد و بعد هم نتوانستیم کنترل کنیم، این‌طور نبود که ایران دوست می‌داشت این مقدار جمعیت افغانستانی وارد کشور شود، از دست‌شان (مسئولین) در رفته است، همین الان هم از دست‌شان در رفته است، همین اخیراً درباره پیاده روی اربعین، فرمانده فراجا گفت که اتباع غیر مجاز به مرزها مراجعه نکنند، این یعنی ما پذیرفته‌ایم کلی اتباع غیر مجاز در کشور داریم. ضمن اینکه به نظرم سازوکاری برای وارد کردن کارگر ارزان هم وجود ندارد، به‌نظرم اصلاً سیاستی وجود ندارد.»

سرزنش کارگر افغانستانی به‌جای کارفرمای ایرانی

موسوی چلک درباره اینکه کارگر افغانستانی با کار ارزان حق کارگر ایرانی را ضایع کرده می‌گوید: «گاهی گمان می‌کنیم که افغانستانی‌ها حق ما را در حوزه اشتغال خورده‌اند، این مورد هم درست است و هم نادرست، به این دلیل درست است که امروز کارفرماها علاقه‌مندند کارگری داشته باشند که بیمه نداشته باشد، حقوق کمتر بگیرند و اعتراض نکنند، کارفرما دنبال کارگر ارزان و بی درددسر است که با حقوق پایین هیچ صدای اعتراضی نداشته باشد.»

درهمین‌باره سیمین کاظمی، جامعه‌شناس می‌گوید: «من نمی‌دانم چرا هیچ وقت به این اشاره نمی‌شود که این کارفرمای ایرانی هست که از بستن قرارداد با کارگرها خودداری می‌کند و زیر بار مواد قانون کار نمیرود و آن را اجرا نمیکند کارفرما هست که حق انتخاب دارد کارگر ایرانی بگیرد یاافغانی، پس چرا در این مواقع کارفرما سرزنش نمی‌شود اما کارگر افغانستانی سرزنش می‌شود که حاضر شدند با حقوق کمتر کار کنند.»