میوه از سبد غذایی بسیاری از خانواده‌ها حذف شده است

پری به دلیل از دست دادن همسرش سرپرستی خانواده را به عهده دارد، او با اشاره به اینکه در بسیاری موارد توان خرید میوه تازه برای فرزندانش را ندارد؛ می‌گوید: سه پسر ۱۰،۹ و ۱۵ساله من مثل همه بچه‌هایی که در سن رشد هستند، علاقه زیادی به میوه دارند ولی از توان مالی من خارج است که برای آنها میوه تازه بخرم چه برسد به خرید نوبرانه فصل‌ها. وی ادامه می دهد: من اغلب منتظر می‌مانم آخر بار یا میوه‌هایی که لکه دار شده و در شرف خراب شدن هستند را با قیمت مناسب از میوه فروشی های محل خریداری می کنم.

با دیدن قیمت میوه شوکه می‌شوم

وی توضیح می دهد: من به عنوان فروشنده یک فروشگاه زنجیره‌ای با حقوق دو میلیون تومان وقتی به قیمت میوه‌ها در میوه فروشی‌ها نگاه می‌کنم واقعا شوکه می‌شوم.

پری می‌گوید: وقتی وارد مغازه می شوی اگر بخواهی آن طور که دلت می‌خواهد خرید کنی برای یک خانواده چهار نفره باید هفته‌ای ۱۵۰هزار تومان میوه و سبزی بخری یعنی در ماه باید چیزی حدود ۶۰۰هزار تومان برای میوه فروشی کنار بگذاری که این نه تنها از عهده من بلکه از عهده بسیاری از ساکنان محله‌ای که من در آن زندگی می‌کنم و کارگرنشین است برنمی‌آید.

خوردن میوه برای فرزندان قشر ضعیف به یک حسرت تبدیل شده است

وی با اشاره به اینکه خوردن میوه نوبرانه برای بچه‌های من و بسیاری از بچه‌های دیگری که پدرشان کارگر است، به حسرت تبدیل شده توضیح می دهد: خرید پسته کیلویی ۱۱۰ هزار تومان یا انبه کیلویی۶۰هزار تومان برای اغلب خانواده‌های عیالوار ساده نیست. تازه به فرض که توانستیم بخریم یک انبه که ۴۰هزار تومان تمام شده را در خانواده‌ای که پنج شش نفر جمعیت دارد که بخورد که نگاه کند؟

این مادر کرجی می گوید: دوران ما درست است که میوه‌های نوبرانه و تازه گران بود ولی طوری نبود که خانواده ها نتوانند بخرند و بچه‌ها حسرت به دل بمانند ولی الان من به عنوان مادر شرمنده بچه‌هایم می‌شوم وقتی از کنار میوه فروشی رد می‌شویم و مثلا پسر کوچکم می‌گوید مامان یکم پسته می‌خری و من هر بار می‌گویم بعدا الان وقتش نیست.

وی می گوید: دلخوشی اینکه اگر خانه نداریم، پس انداز نداریم ولی در عوض خوب می‌خوریم را هم از ما گرفته‌اند و حالا باید در کنار هزار و یک دغدغه نگران جور کردن پول برای خرید گوشت، برنج ، میوه و... هم باشیم.

وی توضیح می دهد: متاسفانه بسیاری از میوه فروش‌ها انصاف و انسان دوستی را از یاد برده‌اند و حاضرند کل بار میوه هایی که به فروش نرفته بگندد و خراب شود ولی به قیمت پایین نفروشند تا به قول خودشان قیمت نشکند و بازار را خراب نکنند.

پری تاکید می کند: من اغلب از کنار میوه فروشی‌ها که رد می‌شوم چشمم به میوه‌های خرابی می‌خورد که بیرون در مغازه روی هم تلمبار شده‌اند و اگر حتی روز قبل فروخته می شدند نیازی به دور ریختنشان نبود.

وی در پاسخ به اینکه اگر میوه فروشی ها گران هستند چرا سراغ بازار روزها نمی روید می گوید: اول اینکه امکان جدا کردن میوه در بازار روزها وجود ندارد و در بسیاری از موارد به اندازه پولی که می دهی میوه‌ها کیفیت ندارند. دوم اینکه مثلا وقتی دو کیلو سیب می‌خواهی غرفه دار اغلب یک کیلو یا بیشتر از مقداری که می خواهی برایت می کشد و اعتراض که می کنی می گوید ما باید بارمان را تمام کنیم.

پری اضافه می کند: در کل قیمت بازار روزها به احتساب میوه های خراب و مقدار بیشتری که برایت در کیسه می ریزند تفاوت چندانی با میوه فروشی ها ندارد.

هر بار که به میوه‌فروشی می‌ریم قیمت‌های جدیدی می‌بینیم

یکی دیگر از شهروندان کرجی با انتقاد از وضعیت فعلی بازار میوه می‌گوید: ما هنوز نمی‌دانیم قیمت اعلام شده و مرجع محصولات چه‌قدر است. هربار که به میوه فروشی می‌رویم با یک قیمت جدید روبه‌رو می‌شویم و چاره‌ای نداریم که با همان قیمت خریدمان را انجام بدهیم. در شرایط فعلی که کرونا سلامتی مردم را تهدید می‌کند، رسانه‌ها دائما اعلام می‌کنند که برای تقویت سیستم ایمنی بدن لازم است که میوه و مواد خوراکی مفید گیاهی مصرف شود اما این درحالی است که همین صحبت‌ها یک شوک به بازار وارد کرده و موجب افزایش قیمت‌ها شده است.

محمود اقبالی ادامه می‌دهد: قیمت میوه در هر مغازه متفاوت است و هیچ مرجعی نیست که بتوانیم با رجوع به آن، قیمت اصلی و مصوب میوه‌ها را مشاهده کنیم تا اگر هم قرار است گران بخریم، حداقل از این موضوع مطلع باشیم.

به خاطر قیمت‌ها بیخیال مهمانی و دید و بازدید شده‌ایم

یکی دیگر از شهروندان بازار این روزهای میوه را آشفته بازار می‌خواند و می‌گوید: امید طبقه کم بضاعت به خورد و خوراکش بود و تا چند سال قبل وقتی دور هم جمع می شدیم لااقل نگران تهیه غذا و میوه و... نبودیم ولی الان تامین میوه یک مهمانی ساده کم کم ۱۰۰ هزار تومان خرج دارد و با این درآمدها دیگر می‌ترسیم مهمانی برویم چون هر دیدی حتما بازدیدی دارد!

الان دانه‌ای میوه می‌خرم

یکی دیگر از شهروندان کرجی که برای خرید میوه به یکی از میوه فروشی‌های سطح شهر آمده می‌گوید: همه چیز گران شده میوه هم عجیب بالا رفته است. تصور نمی‌کردم روزی به خاطر قیمت زیاد قید خرید میوه را بزنم یا اینکه مجبور شوم سیب را کیلویی ۱۸ هزار تومان یا موز را ۲۵ هزار تومان بخرم. حالا این وضعیت باعث شده وقتی به میوه فروشی می‌آیم تعداد میوه‌هایی که بر می‌دارم را بشمارم تا پرداخت هزینه آن از توانم بالاتر نرود.

این خلاصه‌ای از وضعیتی است که بازار میوه به عنوان یکی از مهمترین بخش‌های سبد غذایی خانوار دارد، مشت‌هایی نمونه خروار و نمونه‌هایی از خیل خانوارهایی که برخی میوه را تا حد زیادی از سبد غذایی خود حذف کرده‌اند و فقط در حد ضرورت خرید می‌کنند و برخی هم در حال حذف کردن میوه از برنامه غذایی خود هستند آن هم اجباراً و به خاطر قیمت‌های گزاف. حال ببینیم مسئولان و فعالان اقتصادی که مستقیم با بازار میوه سر و کار دارند چه می‌گویند.

یکی از حجره داران قدیمی و معتمد میدان مرکزی میوه و تره‌بار کرج درباره علت یکسان نبودن قیمت میوه در کرج می‌گوید: فروش محصول در میادین میوه و تره‌بار فقط در حجم بالا صورت می‌گیرد و قیمت‌ها در اغلب حجره‌ها یکسان است. برای ما فرقی نمی‌کند که خریدار از کجا آمده است بنابراین باید علت یکسان نبودن قیمت‌ محصولات را در واحدهای خرده فروشی بررسی کرد.

رضا حاج قنبری ادامه می‌دهد: این خیلی طبیعی است که قیمت در همه‌جای کرج یکی نباشد. منطقه‌هایی مثل عظیمیه اعیانی نشین هستند و میوه‌ فروشان این مناطق فقط به دنبال میوه‌های با کیفیت می‌گردند و قیمت برای آن‌ها مهم نیست چون برای مشتریانشان کیفیت مهم‌تر از قیمت است اما کاسبان بقیه مناطق خصوصا شهرستان‌ها به فراخور توان مالی مردم محله خودشان از میادین خرید می‌کنند و عموما به دنبال محصولات قیمت پایین می‌گردند به همین خاطر اختلاف قیمت زیادی در سطح استان البرز به وجود می‌آید.

وقتی دلال‌ها درخصوص قیمت میوه تصمیم می‌گیرند

علیرضا مردانی، یکی دیگر از بارفروشان میدان میوه و تره بار کرج، دلالی را ریشه افزایش قیمت‌ها می‌خواند ومی‌گوید: اتحادیه و تعزیرات به معاملات و امور حجره‌دارها نظارت می‌کند اما کسانی که قیمت را تعیین می‌کنند ما نیستیم. دلال‌هایی که بار را از کشاورزان می‌خرند و به این‌جا می‌فرستند، عموما باهم در ارتباط هستند و قیمت‌ها را با یکدیگر هماهنگ می‌کنند. ارتباط بارفروشان و حجره‌دارها با کشاورزان محدود است و امکان تامین همه محصولات موردنظر به طور مستقیم از کشاورزان وجود ندارد بنابراین ناچار می‌شویم که به قیمت دلخواه دلال‌ها تن بدهیم.

وی می‌افزاید: اگر سازوکاری ایجاد شود که بتوان به واسطه‌گری هم نظارت کرد، آن وقت قیمت میوه در تمام کشور یکسان می‌شود و بارفروشان میدان متوجه می‌شوند که باید از یک قیمت واحد پیروی کنند. البته کیفیت میوه‌ها متفاوت است و قیمت محصولات براساس کیفیت تعیین می‌شود اما اگر بر دلالی و واسطه‌گری نظارت شود، بازه دقیق قیمت یک محصول مشخص می‌شود و کسی نمی‌تواند خارج از آن خرید و فروش کند.

کشاورز و باغدار قشر ضعیف جامعه هستند

قاسم ورزدار یکی از باغداران و کشاورزان استان البرز در روستای نجم آباد از توابع شهرستان نظرآباد درباره وضعیت باغدارن می‌گوید: بیشتر سود فروش میوه برای عمده فروشان و خرده فروشان است و کشاورز کمترین سود را می‌برد. پیش‌تر اوضاع بهتر بود اما حالا که هزینه‌ها تقریبا سه یا چهار برابر شده، اینکه باغدار و کشاورز را مقصر افزایش قیمت میوه بدانیم، بی‌انصافی است. برخی از باغداران حتی امکان تامین حقوق کارگر را هم ندارند و مجبور هستند که خانوادگی در باغ‌ها کار کنند تا هزینه‌ها کاهش پیدا کند.

وی با انتقاد از عدم توزیع عادلانه و صحیح نهاده‌ها بین کشاورزان و باغداران ادامه می‌دهد: معضل تامین آب برای ما همیشگی است و هیچ سالی نبوده که برای تامین آب با چالش مواجه نباشیم. اجازه بهره‌برداری از چاه‌ها به کشاورزان داده نمی‌شود و هزینه دریافت مجوز بسیار بالاست. با افزایش قیمت بنزین، هزینه حمل و نقل هم بالا رفته است و خریداران سعی می‌کنند با تخفیف گرفتن از کشاورز، این هزینه را جبران کنند. کشاورز و باغدار هم چاره‌ای ندارد و مجبور است پیش از آن که تولیداتش خراب شود، آن‌ها را به قیمت پیشنهادی دلال بفروشد. بسیاری از باغداران و کشاورزان قدیمی را می‌شناسم که به خاطر همین مشکلات، زمین‌هایشان را فروخته‌اند و اکنون خانه نشین هستند.

ورزدار می‌افزاید: تا وقتی که از حقوق باغدار و کشاورز حمایت اساسی نشود، اوضاع به همین روال است. کشاورزی و باغدار قشر ضعیف جامعه هستند و آسیب‌پذیری آن‌ها زیاد است. فقط یک روز سرمای شدید یا یک دوره کوتاه کم‌آبی کافی است تا زحمات چندین ماهه کشاورز از بین برود. امروز شرایط به سمتی می‌رود که باغداری صرفه اقتصادی نداشته باشد. تامین آب، کود، هزینه‌های رسیدگی و برداشت، سیستم آبیاری و هزینه‌های کارگر طی یک سال اخیر چندبرابر شده اما قیمت میوه افزایش چشمگیری نداشته است.

قیمت میوه از مبدأ تا مقصد 60 درصد گرانتر می‌شود

رئیس اتحادیه میوه فروشان کرج با اشاره به علل ایجاد اختلاف قیمت در مراکز عرضه میوه گفت: تعیین نرخ در میادین به صورت حق العمل کاری است و نرخ مصوب و مرجع ندارد بنابراین بخش اعظمی از اختلاف قیمت میوه‌ها در میادین اتفاق می‌افتد که این موضوع نیز به میزان عرضه و تقاضای محصولات برمی‌گردد. با در نظر گرفتن سود طرفین معامله، یعنی باغداران، بار فروشان و خرده فروشان و همچنین محاسبه هزینه‌های جاری مثل بسته‌بندی و حمل و نقل، قیمت میوه از مبدا تا مقصد در حدود ۵۰ الی ۶۰ درصد افزایش پیدا می‌کند.

محمدرضا فلاح در خصوص روش تعیین نرخ در واحدهای خرده فروشی تصریح کرد: طبق آیین‌نامه اصناف، واحدهای خرده فروشی اختیار دارند که حداکثر ۳۰ درصد نسبت به فاکتور رسمی میادین میوه و تره‌بار، قیمت محصول را افزایش دهند. در این بین ممکن است که برخی از واحدها برای جلب مشتری بیشتر یا برگزاری حراج، سود کمتری روی قیمت پایه میوه بکشند و در نتیجه اختلاف قیمت بین واحدهای خرده فروش ایجاد شود.

وی نوسان بخشی از بازار میوه را ناشی از شرایط کلی اقتصادی کشور و قیمت دلار خواند و افزود: استان البرز تولیدات سردرختی خوبی دارد که تا حد زیادی نیاز بازار درون استانی را تامین می‌کند اما بخشی از محصولات درخواستی وارداتی هستند و نرخ آن‌ها نسبت به قیمت ارز تغییر می‌کند. به طور مثال قیمت موز در دوره چندماهه اخیر بین ۱۸ تا ۲۵ هزارتومان نوسان داشته که ناشی از افزایش قیمت دلار است.

میزان عرضه و تقاضا باعث نوسان قیمت می‌شود

رئیس اتحادیه صنف بارفروشان کرج مهمترین عامل تعیین قیمت را تعادل میان میزان عرضه و تقاضا عنوان کرد و گفت: قیمت محصولات برحسب میزان عرضه و تقاضا مشخص می‌شود. وقتی تقاضا برای یک محصول زیاد است، طبیعی است که دچار افزایش قیمت شود. امروز بیشتر قیمت‌ها رقابتی است و کسی نمی‌تواند قیمت دلخواه روی محصولات بگذارد.

سیف‌الله عسگرخانی ادامه داد: معیار دیگری که در تعیین قیمت دخیل می‌شود، کیفیت محصولات است. قیمت محصول درجه یک با درجه سه و چهار یکسان نیست و از بار فروش توقع نمی‌رود که همه را به یک قیمت بفروشد. انتخاب محصول به عهده خرده فروشان است و بستگی به بازار محلی‌شان دارد.

وی با تاکید بر اینکه تورم تاثیر زیادی بر قیمت محصولات گیاهی داشته است، افزود: شرایط اقتصادی برای تمام اصناف دشوار است. درحالی که قیمت همه اجناس بالا رفته است، اینکه توقع داشته باشیم قیمت میوه مثل سابق بماند خوش‌خیالی است. هزینه‌های جانبی این حوزه به طور سرسام‌آوری بالا رفته است ک همین عامل روی قیمت نهایی محصول هم تاثیر می‌گذارد. هزینه باغداری، بسته‌بندی و حمل و نقل ناشی از تورمی که در جامعه حس می‌شود، بالا رفته و قیمت پایه میوه را افزایش داده است.

عمده محصول باغ‌های البرز به تهران می‌رود

معاونت بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان البرز در خصوص تولید باغات البرز گفت: بیشترین تولید باغات سطح استان مربوط خانواده آلو، هلو و شلیل می‌باشد. میزان برداشت کل میوه‌های درختی در البرز به ۵۰۰ هزار تن می‌رسد که نزدیک به ۸۰ درصد از این محصولات به استان تهران ارسال می‌شود و مابقی در بازارهای البرز عرضه می‌شوند.

محمد تاج‌الدینی حمایت از باغدارن بومی و افزایش تولیدات درون استانی را یکی از راهکارهای اصلی تعدیل قیمت در بازار میوه البرز خواند و افزود: شیوع بیماری کرونا روی موضوع صادرات میوه به خارج از کشور تاثیر گذاشته است و امروز بیشتر نگاه و تمرکز کشاورزان روی بازارهای داخلی است. در صورتی که از باغدارن و کشاورزان بومی حمایت کافی شود تا تولید محصولات افزایش پیدا کند، خود به خود بازارهای استان نیز در نتیجه افزایش عرضه تعدیل می‌شوند. آموزش باغداران در جهت تغذیه بهینه باغات، توسعه باغات در اراضی مستعد شیبدار مناطق دیم استان، اصلاح باغات درجه سه و چهار به باغات درجه یک و دو، توسعه تکنولوژی‌های نوین باغداری و استفاده از نهال‌های پربازده و شناسنامه‌دار، از برنامه‌هایی هستند که برای افزایش میزان تولیدات درون استانی در نظر گرفته شده‌اند.

بازارچه‌هایی به نفع مردم

یکی دیگر از اماکن عرضه میوه و تره‌بار، بازار روز های سطح استان است. این بازارچه‌ها که توسط شهرداری مدیریت می‌شوند از نظم و یکپارچگی بیشتری برخوردارند و عرضه محصولات در آن‌ها با نظارت مستمر همراه است به همین دلیل غالبا قیمت میوه و تره‌بار در این بازارها یکسان است.

معاون اجرایی سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فرآورده‌های کشاورزی شهرداری کرج ، از ارائه لیست قیمت مصوب محصولات توسط این سازمان خبر داد و گفت: لیست قیمت مصوب محصولات گیاهی ابتدای ماه جاری بر پایه نرخ‌گیری از میدان بار مرکزی در تمامی ایام هفته در مقایسه با نرخ سطح سطح شهر و با توجه به مصوبه سازمان صنعت و معدن مبنی بر سود حداقل ۸ الی ۲۵ درصد، تعیین و به غرفه‌های میوه فروشی بازار ابلاغ شده است. نظارت مستمر برای جلوگیری از افزایش خودسرانه قیمت‌ها برقرار است و علاوه‌ برآن، کیفیت محصولات ارائه شده نیز مورد بازرسی قرار می‌گیرد.

محراب سعادت، تاثیر بازارهای سازماندهی شده برروی نرخ نهایی میوه را مثبت ارزیابی کرد و افزود: با توجه به اینکه قیمت‌های مصوب در این بازارچه‌ها در بیشتر مواقع حداقل ۳۰ تا ۴۰ درصد کمتر از نرخ مراکز سطح شهر است، تاثیر مثبت این‌گونه بازارها ملموس است. درخواست جامعه برای احداث چنین بازارهایی زیاد است و حتی افتتاح بازارهای موقت در مناطق مختلف شهر نیز با استقبال همشهریان مواجه می‌شود. قیمت محصولات در غرفه‌های بازار روز به طور مستمر مورد بازرسی قرار می‌گیرد بنابراین عملکرد این بازارچه‌ها به عنوان یکی از عوامل کنترل قیمت میوه در جامعه، مناسب ارزیابی می‌شود.

منبع: ایسنا

70