استفاده از یک جلبک خلیج فارس به عنوان ضد آفتاب

قرار گرفتن در معرض بیش از حد تابش خورشید، به ویژه تابش اشعه ماورای بنفش خورشیدی موج میانی (UV-B) اصلی‌ترین علت سرکوب سیستم ایمنی، پیری زودرس، ملانوما و تومورهای خوش‌خیم و بدخیم پوست در انسان است. به همین دلیل یافتن راه‌هایی برای پیشگیری از این آسیب‌ها ضروری است.

استفاده از کرم‌های ضدآفتاب از دوران کودکی و استفاده خوراکی یا موضعی آنتی‌اکسیدان‌ها، از راه‌های احتمالی برای کاهش خطر بیماری‌های پوستی است.

گیاهان بیشتر از جانوران مکانیسم‌های خاصی برای کاهش آسیب‌های ناشی از اشعه ماورای بنفش دارند. فلوروتانن از متابولیت‌ثانویه‌ای است که در دیواره سلولی جلبک‌های دریایی وجود دارد و می‌تواند به عنوان آنتی‌اکسیدان عمل کند. این متابولیت‌ها همچنین می‌توانند فعالیت ضد باکتری، ضد دیابت، ضد ویروسی، ضد سرطانی و ضد آلرژی نشان دهند.

در ایران گونه‌های مختلف جلبک وجود دارد و خلیج فارس به دلیل دما و شوری بالا یکی از زیستگاه‌های منحصر به لحاظ تنوع ماکرو جلبک‌ها ست. یکی از این انواع جلبک قهوه‌ای «پادینا» است که در ناحیه جزر و مدی رشد می‌کند. بر همین اساس پژوهشگران با انجام یک مطالعه جلبک قهوه‌ای .Padina sp را از نظر فعالیت زیستی بررسی کردند و با استخراج فلوروتانن از آن‌ کرمی برای ایجاد حفاظت نوری تهیه کردند.

برای انجام این مطالعه در پاییز سال 1398 ماکروجلبک پادینا از امتداد خط ساحلی جزیره قشم جمع‌آوری شد و پژوهشگران پس از شستشو و خشک کردن جلبک‌ها، اقدام به عصاره‌گیری از آن کردند. پس از اندازه‌گیری فعالیت آنتی‌اکسیدانی و ضد باکتریایی عصاره جلبک پادینا، از این عصاره یک کرم ساخته شد و میزان SPF یا حفاظت نوری آن اندازه‌گیری شد.

بررسی‌های این مطالعه نشان داد که عصاره اتیل استاتی دارای میزان فلوروتانن بیشتری نسبت به عصاره آبی است و میزان این ترکیب در عصاره آبی بسیار ناچیز و قابل چشم‌پوشی است.

همچنین در این پژوهش فعالیت آنتی‌اکسیدانی و ضد باکتریایی عصاره اتیل استاتی این جلبک تایید شد.

بررسی میزان محافظت نوری یا SPF کرم ساخته‌شده از عصاره اتیل‌استاتی فلورتانن حاصل از جلبک قهوه‌ای پادینا نشان داد که این فرمولاسیون مطابق طبقه‌بندی اروپایی و استاندارد سازمان غذا و داروی آمریکا در طبقه محافظت نوری بالا قرار می‌گیرد.

نتایج به‌دست آمده از مطالعه حاکی از این است که می‌توان ماکروجلبک پادینا را به عنوان یک ماکروجلبک قهوه‌ای غنی از فلوروتانن معرفی کرد که دارای فعالیت‌های زیستی مانند مهار رادیکال آزاد، ضد باکتریایی و محافظت در مقابل اشعه ماورای بنفش است.

به گفته پژوهشگران این مطالعه؛ می‌توان از این ماکروجلبک به عنوان یک فیلتر زیستی در فرمولاسیون کرم‌ها از جمله کرم ضد آفتاب استفاده کرد.

در انجام این تحقیق سولماز سلیمانی، سپیده ماهانی‌نژاد و مرتضی یوسف‌زادی؛ پژوهشگران گروه زیست‌شناسی دانشکده علوم و فنون دریایی دانشگاه هرمزگان، مشارکت داشتند.

یافته‌های این مطالعه، تابستان سال جاری به صورت مقاله علمی با عنوان «نقش فلورتانن مشتق‌شده از جلبک قهوه‌ای .Padina sp به عنوان عامل محافظت‌کننده در برابر اشعه ماورای بنفش و استرس اکسیداتیو» در مجله طب دریا، منتشر شده است.

منبع: ایسنا

4167