نقدی بر بگیر و ببندها پس از انتشار کلیپ‌های پرحاشیه از مدارس/ ضعف معاونت پرورشی
هفته گذشته کلیپی از همخوانی دسته جمعی یک موسیقی مبتذل در حیاط یک دبستان به سرعت دست به دست شد و بازتاب‌های فراوانی در جامعه به دنبال داشت، به گونه‌ای که وزیر آموزش و پرورش و نمایندگان مجلس را نیز به واکنش واداشت و پس از آن اخباری مبنی بر پیگیری‌های تکمیلی و لغو ابلاغ چند مدیر مدرسه به گوش رسید.
فارغ از اظهارنظرهای برخی مسئولان که به نظر می‌رسد باید بدور از شتاب زدگی و با دقت نظر بیشتری مطرح می‌شد، انتشار چند کلیپ موسیقی غیرمجاز در مدارس، بار دیگر این نکته را یادآوری کرد که جای شادی و فعالیت‌های نشاط آمیز در مدارس خالی است و امروز دغدغه‌ها، تفکرات و ذائقه نسل نوجوان تغییر کرده است.
با حجت الاسلام محی الدین بهرام محمدیان، رئیس مرکز مطالعات فقهی تعلیم و تربیت و معاون اسبق وزیر آموزش و پرورش درباره ضرورت توجه به مقوله شادی و نشاط در مدارس و رویه فعلی فعالیت‌های فرهنگی و پرورشی در مدارس گفت‌وگو کردیم.
وی در ابتدا پیرامون اظهاراتی مبنی بر ساختگی بودن این کلیپ‌ها گفت: با پیگیری‌هایی که آموزش و پرورش انجام و چند مدیر متخلف را شناسایی کرد، مشخص است که همه کلیپ‌ها ساختگی نبودند و به هر حال اتفاقی است که هرچند محدود، اما در مدارس رخ داده است.
وی افزود: اما حتماً بازنشر آن از روی غرض ورزی بوده است و برخی سعی می‌کنند اوضاع آموزش و پرورش را آشفته نشان دهند. واقعیت این است که در این تهاجم و شبیخون فرهنگی نتوانستیم ذائقه صحیح نسل جوان را حفظ کنیم و اکنون با یک تغییر ذائقه روبرو هستیم که نیازهای جدیدی را به دنبال خود آورده است.
رئیس اسبق سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با بیان اینکه آموزش و پرورش باید پویا باشد عنوان کرد: یک آموزش و پرورش ایستا نمی‌تواند نیاز جاری و نوی نسل جدید را پوشش دهد. قاعده‌ای مبنی بر تغییر هر پنج سال یکبار کتب درسی وجود دارد، اما به نظرم لازم است کتب درسی هر دو سال بازبینی شوند، زیرا تغییرات چه در حوزه علوم و فنون و تکنولوژی و چه از حیث اجتماعی و سیاسی سرعت بالایی دارد، اما مباحث درسی و آموزشی به کندی تغییر می‌کند.
وی ادامه داد: فناوری روز به روز گسترش می‌یابد و تأثیرات آن در عرصه‌های مختلف زندگی نمایان می‌شود و به همین علت نیازمند توجه به تغییرات جدید هستیم. تعلیم و تربیت باید به تازه‌ها توجه و نسل آینده را بر اساس آن تربیت کند.
وی با بیان اینکه در چند سال اخیر محتوای آموزشی و تربیتی ما به تبع سند تحول بنیادین دچار تغییر و تحولاتی شد گفت: این در حالی است که مدارس ما و حتی معلمان متناسب با این تغییرات رشد نکرده و با این جریان همسو نشده است.
محمدیان افزود: حوزه فعالیت‌های پرورشی نیز هنوز جدول فعالیت هشت گانه‌اش را با شکل و شمایل سالهای قبل دنبال می‌کنند و تغییرات در حوزه پرورشی و تربیت بدنی همپای تحولات نیست. البته در حوزه تربیت بدنی در چند سال اخیر تلاش زیادی برای ورود شادی و تحرک به مدارس صورت گرفت اما متأسفانه با آن همراهی نشد. ا گر می‌توانستیم مسابقات ورزشی را در مدارس توسعه دهیم و هیجان و هیاهوی قهرمانی را بالا ببریم، به گونه‌ای که دانش آموزان تیم مدرسه خود را تشویق و بعد از پیروزی شادی کنند، یک زمینه برای شادی مثبت و فرح بخش دانش آموزان فراهم می‌شد.
وی با بیان اینکه خانواده‌ها و مدارس در این حیطه تقصیر دارند اظهار کرد: در برخی مدارس اولویت را به دروسی چون فیزیک، ریاضی و زبان می‌دهیم و درس‌هایی که می‌توانند نشاط آفرین باشند را در اولویت قرار نمی‌دهیم. در واقع در حیطه آموزش نظارت کافی وجود ندارد و همواره برخی دروس مانند ورزش و هنر به مثابه شهروندان درجه دوم و دروس ریاضی، زبان و فیزیک به مثابه شهروندان درجه یک محسوب می‌شوند.
وی تاکید کرد: فشردگی برنامه درسی باعث خستگی دانش‌آموزان می‌شود. آنها هر فرصتی برای شادمانی پیدا کنند چون تشنه هستند دیگر توجهی نمی‌کنند که آب آلوده است یا گوارا. از این حیث نباید بچه‌ها را مذمت کرد؛ زیرا زمینه شادی کردن مثبت را برای آنها فراهم نمی‌کنیم.
وی با اشاره به اعیاد ملی و مذهبی که برای آنها برنامه‌های فرهنگی مناسبی در مدارس وجود ندارد گفت: ما نمی‌دانیم چگونه باید این اعیاد را جشن بگیریم. باید طرحی نو در اندازیم، زیرا شادی درست طراحی نکردیم و فرصتی مناسب در اختیار دانش آموزان قرار نمی‌دهیم.
رئیس اسبق سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی افزود: برخی معتقدند یکی از آسیب‌هایی کتب درسی، حجم بالای آنهاست. بنده معتقدم حجم برنامه درسی زیاد نیست، بلکه مؤثر و متناسب شده ارائه نمی‌شود و بارهایی را به دوش معلم و دانش آموز گذاشته ایم که زائد بوده و مفید فایده نیست.
وی با اشاره به اینکه بارها و بارها تاکید کردیم که تا کنکور اصلاح نشود، نمی‌توانیم از پخته خوری و رانتهای آموزشی رها شویم عنوان کرد: اگر فعالیت‌های مرتبط با کنکور، آزمون هماهنگ و غیره برداشته شود امکان فعالیت‌های دیگر برای مدارس نیز فراهم خواهد شد.
محمدیان در ادامه انتقاداتی را پیرامون رها کردن مدارس در روزهای پنج شنبه و عدم رعایت قانون در این زمینه مطرح و عنوان کرد: برای چه پنج شنبه‌های مدارس را تعطیل کرده بودیم؟. هدف چه بود و اکنون کدام مدرسه در پنج شنبه‌ها دایر است؟ هیاهوی شادمانی از کدام مدرسه در روز پنج شنبه بالا می‌رود؟ این در حالی است که در برنامه تعطیلی پنج شنبه آمده بود که مدارس باید در این روزها فوق برنامه داشته باشند. مدارس آن را انجام نمی‌دهند که تخلف است و قانون را نادیده می‌گیرند.
وی اضافه کرد: پنج شنبه‌ها تعطیل نبود، بلکه قرار بود ساماندهی شود. فعالیت‌هایی در این راستا پیش بینی شده بود، اما کدامش اکنون در حال انجام است، آموزش ضمن خدمت یا فعالیت‌های فوق برنامه؟ کودکان ما در فضاهای آپارتمانی، در این خیابان‌ها و پارک‌ها چه باید بکنند؟ تازه درباره دخترها وضعیت بدتر است. چرا برنامه محرم سازی و ایمن سازی مدارس دخترانه اجرا نشد تا آنها بتوانند در حیاط مدرسه آزادانه فعالیت کنند و تحرک داشته باشند؟.
رئیس اسبق سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با اشاره به اینکه ما خودمان گاهی اوقات بسترساز شبیخون فرهنگی شده‌ایم اظهار کرد: تا کجا قرار است بچه‌ها را گرسنه و تشنه نگه داریم و غذای سالم برای آنها فراهم نکنیم؟ درست است که برگزاری مسابقات فرهنگی، قرآنی، نهج البلاغه و غیره باعث انبساط دینی می‌شود، اینها سر جای خودش، اما در مناسبت‌ها و اعیاد چگونه شادی می‌کنیم؟.
وی افزود: آیا هیئت شادی کنان دانش‌آموزی داریم؟ آیا فستیوال فکاهی و طنزپردازی و فستیوال خنده داریم؟ البته عقلانیت باید بر اینها حاکم باشد و لودگی، بی قیدی و خروج از عقلانیت شادی نیست. باید برای شادی‌های سالم کار کنیم. اگر پنج شنبه‌ها را احیا می‌کردند دیگر این کارها لازم نبود. باید غریو شادی از مدارس در روزهای پنج شنبه‌ها بالا می‌رفت. قرار بود یک روز بدون کیف و کتاب داشته باشیم، حالا چه کسی پیگیری می‌کند که این قانون اجرا می‌شود یا خیر؟.
وی ادامه داد: امنیتی کردن موضوع انتشار کلیپ‌های همخوانی موسیقی‌های مبتذل و بگیر و ببندها جواب نمی‌دهد و باید دوستان در معاونت پرورشی پاسخگو باشند. بخشنامه سرود مدارس را ابلاغ کرده اند و بگویند که چیست؟. سرودی که هویت ملی و انقلابی را تقویت نکند و نشاط آفرین نباشد و شامل همان اشعار کتاب درسی باشد، دیگر فوق برنامه نیست بلکه برنامه رسمی است.
منبع: ایسنا
1981
