مذاکرات طالبان با ایران؛ گامی در جهت پیشبرد صلح افغانستان

سفر هیات طالبان به تهران برای اولین بار نیست که اتفاق افتاده، طی یک‌سال گذشته دو بار به طور رسمی اعلام شده که گروهی از طالبان به تهران سفر کرده‌اند.

در خرداد ماه سال جاری نیز اسپوتنیک به نقل از یک منبع آگاه مدعی شد که هیاتی از طالبان وارد تهران شده‌ اما انجام این سفر از سوی هیچ یک از مسئولان ایرانی مورد تایید قرار نگرفت.

اسپوتنیک در آن خبر گزارش داده بود که قبل از سفر هیات طالبان به ایران، این هیات به سرپرستی ملابرادر آخوند، معاون رهبر طالبان سفری به چین داشتند تا درباره روابط آینده این گروه در صورت دستیابی به یک توافق صلح با آمریکا رایزنی کنند.

در دی ماه سال گذشته علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان سفری به افغانستان داشت تا با حمدالله محب، همتای افغانستانی خود در مورد مسایل دو جانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی دیدار و گفت‌وگو کند.

شمخانی همچنین در دیدار با مشاور امنیت ملی افغانستان به گفت‌وگوهای جاری میان جمهوری اسلامی ایران با گروه طالبان به منظور کمک به رفع مشکلات امنیتی موجود در این کشور اشاره کرد و گفت: مجموعه ارتباطات و گفت‌وگوهای انجام شده با گروه طالبان با اطلاع دولت افغانستان بوده و این روند همچنان ادامه خواهد یافت.

بحث موضوع مذاکره ایران و طالبان پیش از این هم مطرح و هدف از آن مبارزه جدی کشورهای منطقه با تروریسم عنوان شده بود که جمهوری اسلامی ایران آمادگی همکاری در روند صلح حکومت افغانستان با طالبان را دارد. البته طرح تماس‌های ایران و طالبان در این برهه زمانی آن هم در هنگام سفر دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان به کابل تحلیل‌ها و واکنش‌های مثبت و منفی را نیز به دنبال داشت.

به فاصله کوتاهی از سفر دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان به کابل، سخنگوی طالبان تایید کرد که هیاتی از این گروه به ایران سفر داشته است.

ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی امارت اسلامی (طالبان) نیز با تایید سفر هیاتی از این گروه به ایران گفت که این سفر در ارتباط با مسایل و شرایط بعد از اشغال، بازگشت صلح و امنیت به افغانستان و منطقه انجام شده است.

بهرام قاسمی، سخنگوی وقت وزارت خارجه کشورمان نیز ضمن تایید این مساله با بیان این‌که، این مذاکرات با اطلاع دولت افغانستان بوده و هدف از انجام آن رسیدن و یافتن راهکاری برای ایجاد صلح در افغانستان و تسهیل زمینه برای انجام گفت‌وگو بین گروه‌های افغانستانی با دولت این کشور جهت پیشبرد دولت است، اظهار کرد: ما امیدواریم که بتوانیم نقش خود را در ایجاد ثبات و امنیت در افغانستان ایفا کنیم و همانطور که اشاره کردم این مذاکرات با اطلاع دولت افغانستان انجام شده و اهداف آن نیز مشخص است.

وی خاطرنشان کرد: این مذاکرات و رایزنی‌ها با این گروه به معنای یکسان بودن مواضع و همسویی با این گروه نیست. با توجه به شرایط منطقه و وضعیت جاری لازم بود که این گفت‌وگوها انجام شود.

در همین زمینه حامد کرزای رئیس جمهور پیشین افغانستان نیز تاکید کرد که گفت‌وگو و تماس ایران با طالبان به نفع افغانستان تمام خواهد شد.

گفت‌وگوهای برقراری صلح با آمریکا و مذاکرات آن‌ها با طالبان تقریبا از سال گذشته به طور مستمر توسط زلمای خلیل زاد، نماینده آمریکا در امور افغانستان هم مورد پیگیری قرار گرفت. طی ماه‌های اخیر نیز این گفت‌وگوها در جلسات متعددی در دوحه با حضور نمایندگان دو طرف پیگیری و برگزار شد. هر یک از طرفین درخواست‌های خود را نیز مطرح کردند، طالبان خواستار خروج نیروهای آمریکایی از خاک افغانستان بوده و تاکید داشتند تا این اتفاق نیفتد گام مثبتی در جهت صلح برداشته نمی‌شود.

در این ارتباط دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا نیز موافقت خود را برای خروج بخشی از نیروهای این کشور از افغانستان اعلام کرده بود. در عین حال سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی گروه طالبان در قطر هم اعلام کرده بود که اگر ایالات متحده آمریکا به تعهداتش عمل کند، ما نیز به توافق‌ خود با این کشور پایبند خواهیم بود. طالبان می‌تواند برای برقراری صلح در افغانستان دو استراتژی داشته باشد: مذاکره یا جنگ. ما حق داریم در یک کشور مستقل زندگی کنیم. حل مسأله افغانستان بستگی به توافق با ایالات متحده آمریکا دارد. اکر این کشور به تعهدات خود عمل نکند، مسئول ادامه جنگ در افغانستان خواهد بود.

در واقع بخش اصلی این توافق خروج ۵۴۰۰ نیروی آمریکایی ظرف ۲۰ هفته از افغانستان بود. آمریکا هم اکنون حدود ۱۴ هزار نیرو در خاک افغانستان دارد. در برابر، طالبان هم متعهد شده بود که اجازه ندهد شبه نظامیان و گروه‌های جهادی از خاک افغانستان برای حمله به آمریکا و منافع این کشور استفاده کنند.

با وجود این‌که در ماه اخیر خبر از نهایی شدن متن توافق طالبان با آمریکا منتشر شد و پس از آن زلمای خلیل زاد، نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان، در مورد متن تهیه شده با اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان، عبدالله عبدالله رئیس دولت اجرایی این کشور و برخی دیگر از مقامات افغانستان تبادل نظر و گفت‌وگو کرد، اما به یکباره ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا هفتم سپتامبر در توئیت‌های متوالی اعلام کرد که قرار بوده با رهبران طالبان در کمپ دیوید دیدار کند، اما تصمیم به لغو این اجلاس گرفته است.

ترامپ افزود: علاوه بر لغو این دیدار دستور به توقف گفت‌وگوها میان آمریکا و طالبان داده چرا که این گروه پذیرفته مسؤول حمله‌ای در کابل بوده که به کشته شدن ۱۲ نفر از جمله یک سرباز آمریکایی نیز انجامیده است.

براساس این گزارش، پس از تصمیم ترامپ، طالبان هم اعلام کرد که تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر لغو مذاکرات صلح با رهبران این گروه باعث می‌شود آمریکایی‌های بیشتری جان و مال خود را از دست بدهند.

همچنین طالبان تاکید کرد: تاوان این کار بیش از هر کسی به خود آمریکا می‌رسد، اعتبار آمریکا را متضرر می‌کند و تلفات جانی و مالی آمریکا را بیشتر و نقش آمریکا را در تعامل سیاسی متزلزل معرفی می‌کند.

وزرای خارجه چین، افغانستان و پاکستان نیز بعد از سومین دور گفت‌وگوهایشان در شهر اسلام‌آباد پایتخت پاکستان در بیانیه‌ای مشترک تأکید کردند: هر سه طرف از نزدیک تحولات منطقه‌ای اخیر را دنبال کرده و مذاکرات میان آمریکا و طالبان را نیز در معرض توجه قرار داده‌اند.

آنها همچنین بیان کردند: ما امیدوار هستیم مذاکرات بین افغانی از جمله مذاکرات مستقیم بین دولت جمهوری افغانستان و طالبان به زودی آغاز شده و منجر به توقف کامل خشونت‌ها و ایجاد صلح پایدار برای مردم افغانستان شود.

نهایتا با تصمیمی که رئیس جمهور آمریکا اتخاذ کرد گروه طالبان گویا تصمیم گرفته تا مذاکرات به شکل دیگری برای دستیابی به صلح از سر گرفته شود، زیرا نمایندگانی از طالبان سفری به مسکو داشتند.

اخیرا هم اعلام شد که اعضای دفتر سیاسی طالبان در قطر پس از سفر به مسکو عازم تهران شدند تا با مفامات ایران درباره مذاکرات صلح افغانستان به گفت‌وگو بنشینند.

روند صلح، مذاکرات بین‌الافغانی و توقف مذاکرات صلح میان طالبان و آمریکا از جمله موضوعات مورد بحث میان اعضای دفتر سیاسی طالبان و مقامات جمهوری اسلامی ایران بوده است.

سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر در توییتر نوشته است که هیات این گروه به رهبری عبدالسلام حنفی به ایران سفر کرده است. او گفت که تحولات اخیر در روند صلح و پیشرفت در پروژه‌های اقتصادی ایران در افغانستان محور گفت‌وگوها در این سفر بوده است.

همان‌طور که واضح است همواره امنیت و ایجاد صلح در افغانستان به‌عنوان همسایه شرقی جمهوری اسلامی ایران از اهمیت خاصی برخوردار بوده و مسئولان دو کشور بارها تاکید داشته‌اند که امنیت در هر یک از این دو کشور بر یکدیگر تاثیرگذار است. از این روز گفت‌وگوها و تماس‌هایی که مسئولان کشورمان با مقامات افغانستان داشته بر محور صلح و امنیت استوار و موضوع مذاکره با طالبان هم که به صورت علنی مطرح می‌شود بر این مساله تاکید دارد تا هر چه زودتر صلح در افغانستان برقرار شده و به امنیت پایدار منجر شود.

منبع: ایسنا

15