یک حقوقدان و فعال رسانه‌ای:
بستن کسب‌وکارهایی مثل طاقچه هیچ مستند قانونی ندارد و صرفا یک «اعمال زور» است/ چنین رفتارهایی انگیزه‌های مهاجرت را افزایش می‌دهد
حقوقدان و فعال رسانه‌ای، در واکنش به بستن اپلیکیشن طاقچه گفت: با این شیوه‌های رفتاری، ما در حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی و آسیب می‌بینیم و متأسفانه جریان‌هایی که به بهانه حجاب به این شیوه‌های برخورد متوسل می‌شوند، اساسا هیچ مسئولیتی در این بخش احساس نمی‌کنند و به آسیب‌های این شیوه رفتار بی اعتنا هستند.
یک حقوقدان و فعال رسانه‌ای با تأکید بر اینکه بستن کسب‌وکارهایی مثل طاقچه هیچ مستند قانونی ندارد و صرفا یک «اعمال زور» است، گفت: با این شیوه‌های رفتاری، ما در حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی و آسیب می‌بینیم و متأسفانه جریان‌هایی که به بهانه حجاب به این شیوه‌های برخورد متوسل می‌شوند، اساسا هیچ مسئولیتی در این بخش احساس نمی‌کنند و به آسیب‌های این شیوه رفتار بی اعتنا هستند.
مشروح گفت‌وگو با کامبیز نوروزی را در ادامه می‌خوانید:
از نظر شما بستن کسب‌وکارهای مجازی جوانان چه آثاری در فضای جامعه دارد؟ در واکنش‌هایی که به تعطیل شدن اپلیکیشن طاقچه وجود داشت، به چند مورد اشاره شده بود از جمله اینکه این نوع برخوردها می‌تواند روی آمار اشتغال و حتی مهاجرت به خارج از کشور تأثیر داشته باشد. نظر شما در این خصوص چیست؟
نکته محوری این بحث این است که بستن کسب‌وکارهایی مثل طاقچه هیچ مستند قانونی ندارد و صرفا یک «اعمال زور» است؛ و «اعمال قانون» نیست. وقتی که قانون وجود دارد و طبق قانون رفتار می‌شود، حدود وظایف و اختیارات همه مشخص است و وقتی همه می‌دانند وظیفه و اختیاراتشان چیست، با آرامش خاطر کارشان را انجام می‌دهند. اما وقتی بر اساس قانون برخورد نشود و فقط بر پایه زور عمل شود، حدود وظایف و اختیارات هیچ کسی روشن نیست.
چنین وضعیتی احساس ناامنی ایجاد می‌کند و در شرایطی که امنیتی احساس نشود، هیچ کسی عملی انجام نمی‌دهد. از همین زاویه است که چنین رفتاری به انگیزه‌های کسب و کار، چه در فضای مجازی و چه در فضای حقیقی، لطمه می‌زند و موجب از بین رفتن سرمایه‌های اجتماعی می‌شود.
من نمی‌توانم پیش‌بینی کنم ولی به هر حال چنین رفتارهایی انگیزه‌های مهاجرت را افزایش می‌دهد. ما می‌دانیم که تخصص‌های حوزه آی‌تی در کشورهای اروپایی و ایالات متحده بازار کار خیلی خوبی دارد و خیلی از کسانی که در حوزه آی‌تی کشور ما کار کار می‌کنند، توانایی‌های بالایی دارند و شاید به سهولت بتوانند به بازار کار کشورهای اروپایی و ایالات متحده آمریکا و جاهای دیگر وارد شوند. نوع کارهایی که در مورد طاقچه اتفاق افتاد همان‌طور که عرض کردم هیچ مستند قانونی ندارد و در حالی که جامعه ما به شدت نیازمند توسعه فعالیت‌های مختلف در حوزه آی‌تی هست، به جامعه و کسب‌وکار حوزه فضای مجازی لطمه می‌زند و چه بسا به افزایش انگیزه‌های مهاجرت بسیار کمک کند.
اشاره داشتید که کشورهای اروپایی و آمریکا به سمت کسب‌وکارهای مجازی رفته‌اند و قطعا اطلاع دارید که عربستان سعودی و سایر کشورهای حاشیه خلیج فارس هم سرمایه‌گذاری‌های فراوانی در این حوزه داشته‌اند. یعنی این موضوع چیزی نیست که مخصوص چند کشور خاص باشد و تقریبا می‌توان گفت که همه کشورهای دنیا به این سمت رفته‌اند.
همین طور است.
بیشتر بخوانید: استارت آپ‌ها زیر فشار برای کشف حجاب/ مجوز «ازکی» لغو شد، «دیجی‌کالا» پلمب است و «طاقچه» پرونده قضایی دارد
اما نکته بعدی این است که این اپلیکیشن یک سری مشتری داشته که بابت خواندن آنلاین کتاب‌ها پول پرداخت کرده‌اند و الآن پول‌های آنها هم بلاتکلیف است. یعنی جدای از اینکه ایجاد ناامیدی می‌کند برای جوانانی که این کسب‌وکار مجازی را راه‌اندازی کرده‌اند، به نظر می‌رسد که تعطیل شدن این اپلیکیشن یک آشفتگی هم برای مشتریان آنها به وجود آورده است. نظر شما در این خصوص چیست؟
وقتی که برخوردها در چهارچوب قانون نباشد، همه چیز مختل می‌شود. همان طور که شما اشاره کردید، مشتریانی داشته‌اند و حتی می‌توانیم به تیراژ کتاب اشاره کنیم که فروشگاه‌های آنلاین کتاب، که یکی از مهمترین آنها همین طاقچه بوده، به افزایش تیراژ کتاب در کشور کمک می‌کنند؛ تمام اینها آسیب می‌بیند.
یعنی با این شیوه‌های رفتاری، ما در حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی و آسیب می‌بینیم و متأسفانه جریان‌هایی که به بهانه حجاب به این شیوه‌های برخورد متوسل می‌شوند، اساسا هیچ مسئولیتی در این بخش احساس نمی‌کنند و به آسیب‌های این شیوه رفتار بی اعتنا هستند.
سؤال بعدی من همین بود که در اخبار اولیه گفتند طاقچه به خاطر عدم رعایت حجاب توسط کارکنانش بسته شده ولی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد این اپلیکیشن به خاطر اینکه مجوز نداشته بسته شده است. چرا این طور اطلاع‌رسانی صورت می‌گیرد؟
تناقضی که در این اخبار و اطلاعات هست، دقیقا ناشی از همین است که بستن فعالیت‌هایی مثل طاقچه مستند قانونی ندارد و به همین دلیل دستگاه‌های مختلف برای اینکه یک مقداری دامن‌شان را از حوزه مسئولیت در این موضوع بیرون بکشند، هر کدام یک چیزی می‌گویند. این اطلاعات متناقض ناشی از همین فقدان مبنای قانونی برای این رفتارها است.
بعضی از کسانی که این اظهارنظر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را دیدند، واکنش‌شان این بود که این اپلیکیشن چندین سال است که دارد کار می‌کند و فکر می‌کنم حدود 9 سال است که فعالیت دارد. سؤال جامعه این است که اگر مجوز نداشته چرا در این چند سال به فعالیت خود ادامه می‌داده و حالا که مسائل مربوط به حجاب در سطح جامعه مطرح شده این کسب‌وکار تعطیل شده است؟
نکته درستی است. در واقع بهانه مجوز برای این است که بخواهند توجیه کنند کارشان قانونی بوده است. این فقط یک توجیه است و پاسخ مستدل و قانونی نیست.
همه کسانی که در مورد این موضوع اظهارنظر کرده‌اند تأکید دارند که بستن اپلیکیشن طاقچه به خاطر مسأله حجاب بوده است. این نوع برخورد با جوانان و کسب‌وکار جوانان چقدر باعث آسیب دیدن امید آنها و تبلیغات منفی علیه حجاب می‌شود؟
در تمام 40 سال گذشته اقدامات متعددی برای بحث ترویج حجاب الزامی انجام شده، ولی همین وضعیت موجود و همین برخوردهایی که دارند انجام می‌دهند، نشان دهنده این است که این سیاست‌ها هیچ موقع موفق نبوده و بلکه اثر منفی گذاشته است. اما مشکل اینجا است که طرفداران اعمال زور برای ترویج حجاب الزامی هیچ اعتنایی به مباحث و تحلیل‌های اجتماعی، فرهنگی و حقوقی ندارند و این طور چیزها برای آنها کاملا بی اهمیت است.
هیچ تردیدی نیست که مثلا با بستن یک کسب‌وکار کوچک یا بزرگ، عده زیادی بیکار می‌شوند و از نان خوردن می‌افتند. اینها بدبین می‌شوند و اکثر کاملا بدی روی خودشان و نگاهشان می‌گذارد. اما متأسفانه این جریان‌ها اصلا به این بخش ماجراها اهمیت نمی‌دهند و به آن فکر هم نمی‌کنند.
