سایه سیاه تروریسم بر افغانستان

به رغم استقرار چند ماهه دولت موقت طالبان در افغانستان همواره شاهد حملات مسلحانه تروریستی و نیز انتحاری در این پهنه جغرافیایی هستیم که حمله اخیر به مسجدی در کابل یکی از مصادیق آن به شمار می آید.

همچنین حملات تروریستی ماه جاری که مساجد و مدارس را در افغانستان هدف قرار داده و ده‌ها کشته و صدها زخمی برجای گذاشته است. این حملات همچنین به کابل محدود نشده است و مردم در شهرهای شمالی «مزار شریف» و «قندوز» نیز کشته شدند و واکنش‌ های زیادی را از داخل و خارج این کشور در پی داشت.

گفتنی است حوادث متعدد چند هفته اخیر به ویژه ۱۳ حمله تروریستی همفته قبل که شدیدترین آنها در هفته اول اردیبهشت به وقوع پیوست ده ها تن از شهروندان عمدتا شیعه این کشور را به شهادت رساند و یا زخمی کرد. البته حملات به اهداف شیعی در افغانستان به ۱۳ حمله هفته قبل محدود نمی شود بلکه طبق یک بررسی اجمالی می توان به مواردی چون انفجار پرتلفات مسجدی در قندوز؛ انفجار یک راکت در ولسوالی قیصار ولایت فاریاب؛ حمله خونین به مسجدی در مزارشریف و انفجار در سه ولایت دیگر؛ درگیری های مسلحانه مزارشریف؛ انفجار در منطقه «سردوره» شهر کندز هنگام توزیع گندم بین نیازمندان، دو انفجار تروریستی نزدیک مدرسه منطقه شیعه نشین کابل؛ انفجار نزدیک بازار قندهاری ها در کابل؛ حملات خونین به مراکز آموزشی دشت پرچی غرب کابل و در منطقه قلعه نو؛ همچنین انفجار در مرکز آموزشی عبدالرحیم شهید و نیز حمله هوایی پاکستان به شهروندان دو ولسوالی مرزی در ولایت‌های خوست و کنر اشاره کرد.

کارشناسان می گویند حوادث تروریستی یک هفته اخیر در افغانستان سوالاتی را در مورد توانایی دولت طالبان در مبارزه با تروریسم و تضمین امنیت این کشور نزد شهروندان افغان و کشورهای منطقه و جامعه جهانی ایجاد کرده است .

به باور کارشناسان، حملاتی تروریستی که برایند خروج غیرمسوولانه آمریکا و ناتو است و تدبیری جدی از سوی طالبان برای جلوگیری از تکرار آنها می‌طلبد.

اکنون این سوال مطرح می شود که چرا با وجود به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان تروریسم همچنان در این کشور می‌تازد؟

نقش شاخه خوراسان داعش در حوادث اخیر افغانستان

به نوشته نشریه «بیزنیس اینسایدر»، داعش شاخه خوراسان مسئولیت برخی از این حملات را بر عهده گرفته، اما «مایکل کوگلمن» کارشناس منطقه در مرکز ویلسون یک اندیشکده مستقر در واشنگتن در مصاحبه ای به خبرنگاران گفت که معتقد است بیشتر  این حملات و حتی همه آنها توسط گروه تروریستی داعش شاخه خوراسان انجام شده است.

دلیل افزایش خشونت از نظر این نشریه آمریکایی این است که  داعش شاخه خوراسان رقیب طالبان است و اساسا به دنبال راه‌هایی برای بد جلوه دادن طالبان و تضعیف مشروعیت آنها می گردد. مایکل کوگلمن در ادامه سخنانش خاطرنشان کرد:« داعش همچنین می خواهد علیه روایت طالبان که مدعی استقرار صلح و ثبات در سراسر کشور پس از خروج آمریکاست، اقدام کند.»

بدین ترتیب کوگلمن معتقد است بحران فلج کننده اقتصادی و انسانی افغانستان، محیطی را برای استخدام افراد افراطی توسط داعش شاخه خوراسان فراهم کرده است. داعش شاخه خوراسان اهداف متعددی در افغانستان، از جمله دامن زدن به تنش های فرقه ای، ایجاد هرج و مرج و القای حس عمومی ناآرامی دارد. او افزود این گروه می خواهد تا جایی که می تواند مردم را به وحشت بیندازد، بدون اینکه محدودیتی در مورد اینکه چه کسی ممکن است هدف قرار گیرد داشته باشد.

این تحلیلگر آمریکایی گفت، اما در حالی که طالبان در دوره دوم حکومت خود برای اداره افغانستان تلاش می‌کند، ظرفیت کمتری برای از بین بردن تهدید ناشی از داعش شاخه خوراسان دارد.

وی در پایان تصریح کرد: «متاسفانه من فکر می‌کنم در لحظه‌ای که افغانستان به‌طور باورنکردنی از بحران اقتصادی وحشتناکی رنج می‌برد، مشکل تروریسم بدتر خواهد شد و بدیهی است که این مردم افغانستان هستند که بیشترین آسیب را از همه این مصائب می بینند.»

این درحالیست که با باور «حسن کاظمی قمی» نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان اشغالگران در جبران شکست مقابل ملت افغانستان تلاش دارند به کمک مزدوران تروریست خود، از جمله داعش، فتنه و آشوب قومی - مذهبی ایجاد کنند.

کاظمی قمی با اشاره به حوادث تروریستی اخیر افغانستان در توییتی نوشت: حوادث اخیرافغانستان نشان می‌دهد اشغالگران در جبران شکست مقابل ملت افغانستان تلاش دارند به کمک مزدوران تروریست خود، از جمله داعش، فتنه و آشوب قومی - مذهبی ایجاد کنند.

نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان اضافه کرد: زمان آن فرا رسیده که حاکمان با تشویق و بهره‌گیری از همه ظرفیت‌های ملی و نخبگانی برای کشوری امن سعی کنند؛ زمان محدود است.

در حادثه تروریستی اخیر کابل، همه مذاهب مسلمانان، اعم از شیعه و سنی مد نظر بوده و مورد این حمله تروریستی قرار گرفتند. اما به طور طبیعی انگیزه‌هایی در برخی از نیروهایی که این ناامنی‌ها را ایجاد می‌کنند وجود دارد که شیعیان را بیشتر مورد هدف قرار بدهند

از سال ۲۰۰۱ که آمریکا، افغانستان را به بهانه مقابله با تروریسم و شبکه القاعده اشغال کرد نه تنها این کشور تا کنون روی خوش به خود ندیده که همواره بستری برای شکل گیری و قدرت یابی گروهک های تندرو و تروریستی بوده است. بنابراین شاخه خراسان گروه داعش از چنین بستر و فضایی سربرآورده است.

مقامات ارشد آمریکایی خود به شکست غرب در افغانستان اعتراف کرده و به بررسی تبعات خطرناک خروج غیرمسوولانه آمریکا از این کشور جنگ زده پرداخته اند. در این میان «مک ‌مستر» مشاور امنیت ملی اسبق آمریکا معتقد است سازمان‌های تروریستی نه تنها تعداد اعضای‌ شان بیشتر شده که اعتماد به نفس و ثروت‌ شان نیز افزایش چشمگیری یافته است و این امر باعث می‌شود تاثیرات تخریبی بیشتری داشته باشند.

از نگاه مک مستر، خروج تحقیرآمیز آمریکا از افغانستان، میلیارد ها دلار سلاح برای تروریست‌ها بر جای گذاشت که میان بیش از بیست سازمان تروریستی تحت تحریم‌های آمریکا در سراسر افغانستان و پاکستان تقسیم خواهد شد. مشاور امنیت ملی اسبق آمریکا گفت که به اعتقاد وی، شکست خودخواستهٔ آمریکا در افغانستان و انصراف کلی آمریکا از مبارزه با تروریسم جهادی بین‌الملل باعث شده تا جهانِ امروز محل خطرناک‌تری از جهانِ سپتامبر ۲۰۰۱ باشد.

شکست آمریکا در افغانستان و دستور «جو بایدن» مبنی بر خروج از خاک این کشور، مقامات دولت «دونالد ترامپ» همچون «جان بولتون» مشاور امنیت ملی دولت او را نیز به واکنش واداشته است. بولتن اخیرا در مقاله‌ای در نشریه «د-هیل» نوشته است: ممکن است ما افغانستان را ترک کرده باشیم اما این کشور ما را ترک نکرده است، و تروریست‌ها هم (رها) نکرده‌اند و بایدن برای پیروزی در انتخابات‌های آینده آمریکا باید توضیح بدهد.

جدا از نقش آمریکا در شکل گیری و قدرت یابی گروه های تروریستی، رویکرد و عملکرد دولت موقت طالبان هم در این زمینه بی تاثیر نیست. بنابراین انتظار می رود طالبان برای حفظ امنیت همه شهروندان این کشور اعم از شیعه و سنی دست به کار شده و از تکرار چنین رخدادهای غمباری به شدت جلوگیری به عمل آورند.

نقش تسلیحات برجای گذاشت آمریکا در تنشهای اخیر در افغانستان

آمریکا و متحدانش که به بهانه جنگ علیه تروریست و سرنگونی طالبان در ۷ اکتبر ۲۰۰۱ میلادی برابر با ۱۵ مهر ۱۳۸۰ به افغانستان حمله کرد، پس از  مدت ۲۰سال اشغالگری و جنگی بی حاصل که ثمره آن کشتار زنان و مردان بی دفاع و قدرت گرفتن دوباره طالبان در آن کشور بود، به یکباره طی عملیاتی دو روزه در  ۸ شهریور ۱۴۰۰ نظامیان خود را از خاک افغانستان خارج کرد.

اکنون شماری از تحلیلگران سیاسی می گویند استفاده گروههای ترویستی از تسلیحات نظامی برجای مانده از نیروهای آمریکایی هنگام خروج از افغانستان در وقوع حملات تروریستی اخیر در این کشور بی تاثیر نیست.

به گزارش شبکه خبری «سی ان ان» حدود ۷ میلیارد دلار از تجهیزات نظامی که آمریکا طی  ۱۶ سال آنها را به  دولت افغانستان منتقل کرده بود، در این کشور برجای ماند.

به نوشته سی ان ان اکنون این تجیهزات دراختیار طالبان، دشمن آمریکا قراردارد که دو دهه قبل تلاش به سرنگونی آن در افغانستان کرد،  پنتاگون در گزارش خود به کنگره عنوان کرده که هیچ طرحی برای بازپس گیری این تجهیزات و یا منهدم ساختن آنها ندارد .

بنابر گزارش پنتاگون، دولت آمریکا بین سال های ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۱ در مجموع ۱۸ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار تجهیزارت نظامی به نیروهای دفاع ملی و نیروهای امنیتی افغانستان تحویل داد، اکنون از این مجموع  تجهیزاتی به ارزش ۷ میلیارد و ۱۲۰ میلیون دلار در افغانستان به جامانده است که این تجهیزات نظامی شامل، هواپیما، مهمات هوا به زمین، خودورهای نظامی، اسلحه، تجهیازت ارتباطاتی و دیگر موارد است.

گفتنی است آمریکا در پی خروج از افغانستان ۷۸ فروند هواپیما به ارزش ۹۲۳ میلیون و ۳۰۰ هزار دلار در فرودگاه کابل برجای گذاشت که تا پیش از ترک خاک افغانستان اقدام به غیرنظامی کردن آنها نمود، درهمین حال در مجموع ۹ هزار و ۵۲۴ مهمات هوا به زمین به ارزش شش میلیون و ۵۴۰ هزاردلار در افغانستان در پی گریز آمریکا از افغانستان دراین کشور به جای ماند.